Πιο επίκαιρος από ποτέ: O Γυάλινος Κόσμος του Τενεσί Ουίλιαμς (1911-1983) ανεβαίνει «ζωντανά» στη σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου.

Το Glass Menagerie θεωρείται το κορυφαίο έργο του αμερικανού θεατρικού συγγραφέα και πεζογράφου (αν και ποιος δεν μπορεί να υποστηρίξει το ίδιο και για τα υπόλοιπα αριστουργήματά του, όπως το Λεωφορείον ο πόθος, το Ξαφνικά πέρυσι το καλοκαίρι και το Γλυκό πουλί της νιότης;). Ο Ουίλιαμς πάντως έχει ακλόνητα μείνει στην ιστορία ως ο σπουδαιότερος (μαζί με τον Άρθουρ Μίλερ) εκπρόσωπος της μεταπολεμικής αμερικανικής σκηνής και σίγουρα ο δημοφιλέστερος.

Οι πανθομολογούμενες αρετές του, η λυρική ποιητικότητα του κειμένου, η ευθραυστότητα και πλαστικότητα των χαρακτήρων του, η ευαισθησία με την οποία αγγίζει τις βαθύτερες χορδές της ύπαρξης και τα ανθρώπινα πάθη, έχουν συγκινήσει όλες τις γενιές και τα θέατρα σε κάθε γωνιά του κόσμου όπου το έργο παίζεται ξανά και ξανά. Στα χέρια του σκηνοθέτη και ηθοποιού Γιώργου Νανούρη, δεν κινδυνεύει να κακοπέσει. Τουναντίον, αναμένεται να αποτελέσει μία ακόμη ενδιαφέρουσα προσθήκη στο ήδη αξιόλογο δραματολόγιό του.

Στο έργο αυτό, ο συγγραφέας αυτοβιογραφείται. Πρόκειται ουσιαστικά για αναπόληση της φθαρμένης νιότης του και του κατακερματισμένου Νότου, λυρική αναπαράσταση της φενάκης και των απατηλών ονείρων που γνώρισαν την απόλυτη συντριβή.

Ο Ουίλιαμς γεννήθηκε (ως Τόμας Λάνιερ) στον Μισσισσιπή από πουριτανική οικογένεια «με όλες τις χαρακτηριστικές νευρώσεις», όπως ο ίδιος σημείωσε. Ο πατέρας του οδηγήθηκε στον αλκοολισμό και η αδελφή του στο φρενοκομείο. Ευαλωτότητα από την οποία δεν θα ξεφύγει ούτε εκείνος παρά την τεράστια εν ζωή επιτυχία που σύντομα θα δοκιμάσει.

Το έργο παίχτηκε πρώτα στο Σικάγο (1944) και μετά στη Νέα Υόρκη (1945) και αμέσως αναγνωρίστηκε ως σταθμός στο αμερικανικό θέατρο. Ενώ ο Ουίλλιαμς σπούδασε με αρκετές παλινδρομήσεις σε πανεπιστήμια του αμερικανικού Νότου, τα έργα του ανέβαιναν παράλληλα σε διάφορα θέατρα και γνώριζαν αμέσως επιτυχία.

Χρησιμοποιώντας ως αφηγητή τον Τομ Ουίνγκφιλντ παρουσιάζει στη σκηνή της αναμνήσεις του, επεισόδια της οικογενειακής ζωής στο ασφυκτικό διαμέρισμά τους στο Σεν Λουίς του Νότου (όπου έζησε ο Ουίλιαμς για λίγο ως φοιτητής), τα μεσοπολεμικά χρόνια της αμερικανικής Ύφεσης.

Η πληκτική δουλειά στην αποθήκη υποδηματοποιίας (όπου και ο ίδιος εργαζόταν στην πραγματικότητα ως φοιτητής) συνθλίβει τα μελλοντικά του όνειρα για μια ζωή αφιερωμένη στην ποιητική δημιουργία. Στον αντίποδα, η αδελφή του Λόρα κρύβεται από τις δυσκολίες της ζωής καταφεύγοντας σε έναν ονειρικό μικρόκοσμο από παλιούς δίσκους και γυάλινες μορφές ζώων. Η αδέκαστη μητέρα τους και πρώην καλλονή του Νότου Αμάντα, βυθίζεται στις δικές της ιδεοληψίες. Καλλιεργεί μεγάλες προσδοκίες για τα παιδιά της, που τα ίδια φαίνεται αδύνατον να καρποφορήσουν.

Η Άννα Μάσχα ως αμείλικτη μητέρα

Οι οικογενειακές εντάσεις στο μικρό τους διαμέρισμα εκτυλίσσονται πάντα κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της. Ωστόσο, η απροσδόκητη επίσκεψη ενός ξένου θα διαταράξει την εύθραυστη ισορροπία και τον γνώριμο τρόπο με τον οποίο οι τρεις τους, κλεισμένοι στο κουκούλι τους, είχαν μάθει να κρύβουν τις πληγές τους καθώς και την υπόγεια επιθετικότητα που πυρακτώνεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια των τύπων.

«Ένα χρόνο σχεδόν τώρα, η ζωή μας έδειξε πόσο εύκολα μπορούν να ανατραπούν όλα. Να ραγίσουν, ακόμα και να σπάσουν – σαν να είναι φτιαγμένα από γυαλί. Πώς ανεβάζεις λοιπόν αυτό το τεράστιο έργο μέσα στη δίνη των γεγονότων που μαστίζουν όλο τον πλανήτη;», αναρωτιέται ο σκηνοθέτης Γιώργος Νανούρης και ύστερα: «Πώς φτιάχνεις μια παράσταση φορώντας μάσκες στην πρόβα, και σε ενάμιση μέτρο απόσταση; Πώς φτιάχνεις μια σκηνή χορού στην οποία δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν κοντά οι ηθοποιοί; Πώς κάνεις το αντίστοιχο με μια σκηνή ενός φιλιού; Οι ήρωες του έργου όμως, αυτό δεν προσπαθούν και εκείνοι; Να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον· κυριολεκτικά και μεταφορικά. Να έρθουν απεγνωσμένα κοντά. Μήπως τελικά η ίδια δυσκολία της συνθήκης είναι ταυτόχρονα και η απάντηση στα τόσα ερωτήματα; Μήπως ο καθένας μας δεν ζει πια κλεισμένος στον δικό του, “γυάλινο” κόσμο, όπως ακριβώς και οι πρωταγωνιστές της ιστορίας; Δεν θα πω πολλά. Ελπίζω όσα θέλω να πω να βγουν από την παράσταση. Θα ήθελα μόνο να σημειώσω το εξής: Είμαι σίγουρος ότι κάθε θεατής θα βρει έστω μια στιγμή του έργου, που θα του θυμίσει έστω μια στιγμή απ τη δική του ζωή».

Ο ίδιος πάντως ο Ουίλιαμς χαρακτήρισε την ξαφνική καθιέρωσή του «καταστροφή της επιτυχίας», διότι επρόκειτο κατά τον ίδιο για επιτυχία που στηρίχθηκε στην αποτυχία και την καταστροφή των ηρώων του, στην απομαύγευση και την προδοσία των ονείρων τους.

Πληροφορίες:

Παίζουν, με αλφαβητική σειρά, οι Άννα Μάσχα (η μητέρα Αμάντα Ουίνγκφιλντ), Κωνσταντίνος Μπιμπής (ο γιος Τομ Ουίνγκφιλντ), Λένα Παπαληγούρα (η κόρη, Λώρα Ουίνγκφιλντ), Αναστάσης Ροϊλός (ο επισκέπτης Τζιμ Οκόνορ)

Η απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη στη σελίδα livestream.n-t.gr  με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου (κωδικού πρόσβασης).

Τιμή εισιτηρίου: 8€

Ώρα έναρξης: 20:30

Φωτογράφος παράστασης: Μαριλένα Βαϊνανίδη.

Μετάφραση: Στέλιος Βαφέας.

Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης.

Σκηνικά: Μαίρη Τσαγκάρη.

Κοστούμια: Deux Hommes.

Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου.