Ο Φειδίας στη Ρώμη και οι Μυκηναίοι στη Σικελία – Η αρχαία ελληνική τέχνη ταξιδεύει

Στην Ιταλία «μετακομίζει» η αρχαία Ελλάδα με έργα τέχνης, που ταξιδεύουν στη γειτονική χώρα, ακολουθώντας μια διαδρομή, που γίνεται εδώ και μερικές χιλιάδες χρόνια.

Όχι ως άποικοι όμως αλλά ως φορείς του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, στον οποίο και αναφέρονται οι δύο εκθέσεις, που γίνονται στις ιταλικές πόλεις.

Συγκεκριμένα στον μεγάλο γλύπτη της αρχαιότητας Φειδία είναι αφιερωμένη η ομότιτλη έκθεση, που θα εγκαινιαστεί στις 22 Νοεμβρίου στη Βίλα Καφαρέλι των Mουσείων Καπιτολίνι της Ρώμης περιλαμβάνοντας και 23 έργα που έχουν ζητηθεί από αρχαιολογικά μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων της Ελλάδας. Ενώ στο Περιφερειακό Αρχαιολογικό  Μουσείο Πάολο Όρσι των Συρακουσών, η έκθεση «Οι Μυκηναίοι και η Σικελία» που θα υποδεχθεί το κοινό από τις 11 Μαΐου του 2024 θα περιλαμβάνει και 81 αρχαία ελληνικά έργα και σύνολα, που επίσης έχουν ζητηθεί ως δάνειο.

Επιπλέον το Εθνικό Μουσείο Ετρούσκο της Βίλα Τζούλια στη Ρώμη παρουσιάζοντας από τις 31 Οκτωβρίου την έκθεσή του «Σπίνα Ετρούσκα, Ένα μεγάλο λιμάνι της Μεσογείου» έχει ζητήσει για να περιληφθεί  σ΄ αυτήν και ένα έργο από το Μουσείο Ακρόπολης. Για όλα τα αιτήματα πάντως κλήθηκε να αποφανθεί το  Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Το αποτύπωμα των Μυκηναίων

Με στόχο την προβολή και την κατανόηση των χαρακτηριστικών της Μυκηναϊκής κοινωνίας κατά την περίοδο της επιρροής της στις Συρακούσες και των παραμέτρων, που επηρέασαν την ανάπτυξη των προϊστορικών κοινωνιών της ευρύτερης περιοχής, αφήνοντας το αποτύπωμά τους, η έκθεση «Οι Μυκηναίοι και η Σικελία» θα αναδείξει επίσης τις σχέσεις, που είχαν αναπτυχθεί με τα μυκηναϊκά κέντρα του ελλαδικού χώρου. Δάνεια εξάλλου, προβλέπεται να υπάρξουν και από άλλα μουσεία, συγκεκριμένα της Λάρνακας, του Λούβρου, του Τάραντα, του Σαλέντο και του Κάλιαρι.

Ανάμεσά τους είναι αντικείμενα από τις Μυκήνες, όπως μία ελεφάντινη πυξίδα και ένα ελεφάντινο κτένι, χάλκινα μαχαίρια και εγχειρίδια, δρεπάνι, ξυράφι και χάλκινο ξίφος με επίχρυσους ήλους, διπλός πέλεκυς και δίσκος ζυγού, ένας κέρνος (τελετουργικό αγγείο), μία τοιχογραφία με σκηνή κυνηγιού και άλλα ακόμη.

Επίσης το χρυσό κύπελλο, σφραγιδόλιθοι και ένα περιδέραιο με χρυσές χάντρες σε σχήμα ρόδακα από τον Θολωτό Τάφο των Δενδρών, ελεφάντινα ενθέματα από τους Θαλαμωτοί τάφους των Σπάτων, πινακίδες της Γραμμικής Β από την Πύλο, κύλικες από την Ακρόπολη και άλλα.

Το κεντρικό έκθεμα

Σύμφωνα με τους επιμελητές της έκθεσης, τον δρα Ράινχαρντ Γιουνγκ του Αυστριακού Αρχαιολογικού  Ινστιτούτου με ειδίκευση στην προϊστορία του Αιγαίου και της δρος Ανίτα Κρισπίνο, αρχαιολόγου στο Αρχαιολογικό Πάρκο των Συρακουσών, η έκθεση θα αναπτύσσεται σε οκτώ ενότητες.

Στο κέντρο του εκθεσιακού χώρου, μέσα σε ειδική προθήκη θα αναδειχθεί ένα μόνο μυκηναϊκό έργο από την Κύπρο, o αμφοροειδής κρατήρας από το Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρνακας  συγκεκριμένα ενώ τα έργα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας και το Αρχαιολογικό Μουσείο των Μυκηνών θα αποτελέσουν κεντρικά εκθέματα.

Η ταξική κοινωνία στην Μυκηναϊκή εποχή, η καθημερινή ζωή των ανθρώπων, ο κόσμος της γυναίκας και του παιδιού, η ισχύς του κράτους, η ιδεολογία και η θρησκεία. οι Μυκηναίοι στην Ιταλί , η Σικελία κατά την Ύστερο Ελλαδική Περίοδο και ο μετανακτορικός πολεμιστής  είναι τα θέματα που θα αναπτυχθούν. Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 9 Οκτωβρίου 2024.

Οι μεγάλοι γλύπτες της αρχαιότητας

Μεγάλο είναι το αφιέρωμα εξάλλου, της Εφορείας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ρώμης  στους ΄Ελληνες καλλιτέχνες της αρχαιότητας, που υπό τον γενικό τίτλο «Μεγάλοι Δημιουργοί της Αρχαίας Ελλάδας» αρχίζει να παρουσιάζεται από φέτος και θα διαρκέσει ως το 2027. Πρόκειται για μία σειρά πέντε εκθέσεων, που πραγματεύονται εκ νέου τους πρωταγωνιστές της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής τέχνης και ως εκ τούτου θα είναι αφιερωμένες στον Φειδία, στον Πραξιτέλη και στον Σκόπα.

Στα ενδιάμεσα μάλιστα, θα πραγματοποιηθούν και θεματικά αφιερώματα στα ρωμαϊκά αντίγραφα αρχαίων ελληνικών πρωτοτύπων και στην ανακάλυψη των συναισθημάτων στην αρχαία ελληνική τέχνη.

Ειδικά για τον Φειδία, ας σημεωθεί, το αίτημα αφορά στον δανεισμό 21 έργων από κρατικά μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων, καθώς και δύο έργων από το Μουσείο Μπενάκη. Επιμελητής είναι ο δρ Κλαούντιο Παρίζι Πρεζίτσε ενώ όλο το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τον Δήμο της Ρώμης.

Ο γλύπτης των θαυμάτων

Εστιάζοντας στον γλύπτη Φειδία, τα δημιουργήματά του και την οικοδόμηση του Παρθενώνα, η πρώτη από τις εκθέσεις αρχίζει από το τέλος: Μιλάει δηλαδή αρχικά για την   επιβίωση της φήμης και των έργων του στον δυτικό πολιτισμό, τόσο στην Ύστερη αρχαιότητα όσο και στην Αναγέννηση ως τον 19ο αιώνα. Για να προχωρήσει στη συνέχεια ωστόσο, στους δασκάλους του Φειδία στη γλυπτική -τον Ηγία και τον Αγελάδα- και στο μεγάλο έργο του στην Ακρόπολη με τις πρώτες σημαντικές αναθέσεις έως τα γλυπτά του Παρθενώνα και το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς.

Επίσης παρουσιάζονται άλλες δημιουργίες του Φειδία για την Αθήνα, την Έφεσο και την Ήλιδα και φυσικά  για το ιερό του Δία στην Ολυμπία με το χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού, που αναδείχθηκε ως ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου.  Τέλος εξετάζεται η καλλιτεχνική επίδραση του Φειδία στη μεταγενέστερη αρχαία ελληνική τέχνη και στη Ρωμαϊκή περίοδο ενώ παρατίθεται και η αντίληψη για τα έργα του στη νεώτερη και στη σύγχρονη εποχή. Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 5 Μαΐου 2024.

  Το τμήμα ενός χάλκινου τριποδικού λέβητα, με τις μορφές του Ερμή, της Αθηνάς και αυλητή έχει ζητηθεί εξάλλου, ως δάνειο από το Εθνικό Μουσείο Ετρούσκο στη Βίλα Τζούλια της Ρώμης. Πρόκειται για ένα αφιέρωμα, που είχε κατατεθεί στο ιερό της Ακρόπολης από την αρχαιότητα και βρέθηκε τον 19^ο αιώνα κατά τις μεγάλες ανασκαφές στον ιερό βράχο. Το αντικείμενο, που ήταν προϊόν εργαστηρίου της αρχαίας Ετρουρίας (δυτική Ιταλία) θα παρουσιαστεί ακριβώς στην έκθεση  «Σπίνα Ετρούσκα, Ένα μεγάλο λιμάνι της Μεσογείου» ως τις 7 Απριλίου 2024.

Διαβάστε επίσης

Νέα έρευνα: Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα – Είναι οι νόμοι με το μέρος μας;