Ο εκθαμβωτικός χρυσός της αρχαίας Θράκης σε έκθεση

Η πρώτη φορά που καταγράφεται στην Ιστορία η ύπαρξη των Θρακών είναι στην Ιλιάδα, όπου ο Όμηρος εμφανίζει τον βασιλιά Ρήσο να φθάνει στην Τροία για να πολεμήσει στο πλευρό των πολιορκημένων.

Η πανοπλία του είναι ένα θαύμα ιδέσθαι,  τα άλογά του είναι εκτυφλωτικά λευκά και το άρμα του αστράφτει από το ασήμι και το χρυσάφι, σύμφωνα με την ομηρική περιγραφή.

Αν και η εμφάνιση του Ρήσου είναι σύντομη, καθώς ηττάται αμέσως από τον Οδυσσέα και τον Διομήδη, μέσα από τις λίγες γραμμές του έπους φανερώνονται όμως, τα χαρακτηριστικά, που καθόριζαν τους Θράκες για αιώνες.

Ήταν αναμφίβολα ο πλούτος της χώρας τους σε πολύτιμα μέταλλα και η ικανότητά τους στην εκτροφή αλόγων, ήταν η γενναιότητα των πολεμιστών  και ακόμη, η «ευαίσθητη» γεωγραφική περιοχή στην οποία κατοικούσαν, μεταξύ Δύσης και Ανατολής, με τις επιβουλές να έρχονται πανταχόθεν, ταυτόχρονα όμως, με την επίδραση των διαφορετικών πολιτισμών και των επιτευγμάτων τους. Μία παρουσίαση έτσι, που διερευνά τις πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των Θρακών και των γειτόνων τους δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από την αρχαία Ελλάδα και αυτό συμβαίνει στην έκθεση  «Αρχαία Θράκη και Κλασικός Κόσμος: Θησαυροί από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα» του Μουσείου Ζαν Πολ Γκέτι του Λος Άντζελες.

Η πολυτέλεια

Περισσότερα από 200 χρυσά, ασημένια, χάλκινα και μεταλλικά αντικείμενα επιδέξια επεξεργασμένα, επίσης αγγεία,  επιγραφές, λίθινα ανάγλυφα και άλλα έργα τέχνης περιλαμβάνονται στην έκθεση. Όπως τα αθηναϊκά αγγεία με παραστάσεις που απεικονίζουν δυναμικούς ιππείς που καλπάζουν, τα εντυπωσιακά χρυσά αγγεία πόσης σε σχήμα κεφαλής της Αθηνάς, τα χρυσά στεφάνια, ο δίσκος προσφορών με παράσταση αρμάτων από την Αθήνα της Κλασικής εποχής  αλλά και ένα κράνος που φέρει επικολλημένη  την προτομή της Αθηνάς.

Ακόμη, ένα εντυπωσιακά ρεαλιστικό, χάλκινο πορτρέτο του βασιλιά Σεύθη Γ΄ 342 – 300 π.Χ, όταν το Θρακικό βασίλειο ήταν υποτελές στον Μέγα Αλέξανδρο, μία ενδιαφέρουσα ανάγλυφη παράσταση Θρακών (500-480 π.Χ.), που βρέθηκε στην Περσέπολη της Αχαιμενιδικής περιόδου, ένα εκπληκτικό ασημένιο κράνος με επιχρύσωση και άλλα. Αντικείμενα, που αποκαλύπτουν στο σύνολό τους τις σχέσεις της αρχαίας Θράκης με τους γείτονές της -και όχι μόνον- μέσα από πολιτιστικές αλλά και πολιτικές αλληλεπιδράσεις σε βάθος δύο χιλιετιών, περίπου το 1700 π.Χ. έως το 300 μ.Χ. Υλικό πλούσιο, που προέρχεται, εκτός από μουσεία της Βουλγαρίας και από ελληνικά και ρουμανικά ιδρύματα, περιλαμβάνοντας σπουδαία ευρήματα του 20ού αιώνα.

Η ελληνική ονομασία

Ποιοι ήταν όμως οι Θράκες, τους οποίους οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν βάρβαρους και απολίτιστους; Εν ολίγοις ήταν φυλές επιδέξιων ιππέων,  μεταλλουργών και πολεμιστών, που είχαν μεταναστεύσει από την Ευρασιατική Στέπα και εγκαταστάθηκαν στη Βαλκανική περιοχή από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού. Δεν κατάφεραν ποτέ να συγκροτήσουν ενιαία πολιτική οργάνωση, καθώς παρέμειναν πάντα διαιρεμένοι σε φυλές, είχαν όμως δική τους γλώσσα, την θρακική, αν και σώζονται ελάχιστα τεκμήριά της. Έτσι γνωστά είναι κυρίως, κάποια θρακικά κύρια ονόματα και τοπωνύμια μέσα από κείμενα ελλήνων και ρωμαίων συγγραφέων ενώ ακόμη και οι ονομασίες  «Θράκες» και «Θράκη» δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες. Στην  ελληνική μυθολογία μάλιστα, ο Θραξ θεωρείτο ένας από τους γιους του θεού Άρη, ο οποίος ήταν προστάτης των Θρακών.

«Το κλειδί για την παρουσίαση ήταν να σκεφτούμε τη Θράκη ως μια περιοχή, που κατοικούνταν από μια σειρά ομάδων ή φυλών, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν γενικά ως «Θράκες» από τους Έλληνες», όπως λένε οι επιμελητές της έκθεσης  Τζενς Ντάνετ και Σάρα Κολ. Από τον 8^ο π.Χ. αιώνα, που οι Έλληνες δημιούργησαν τις πρώτες αποικίες στην Θράκη για την διαχείριση των μετάλλων της περιοχής η επαφή τους άλλωστε, ήταν συνεχής. Είναι φυσικό λοιπόν, πολλά από αυτά που γνωρίζουμε για τη Θράκη να προέρχονται από ελληνικές πηγές.

Όμως, όπως λένε οι επιμελητές «Γνωρίζουμε τι σκέφτονταν οι Έλληνες για τους Θράκες, αλλά αγνοούμε, πώς θα όριζαν οι ίδιοι τον εαυτό τους και τον δικό τους πολιτισμό».                 

                   

Οι Θράκες και η Μακεδονία

Θράκη, Μοισία, Μακεδονία, Δακία, Μικρά Σκυθία, Σαρματία, Βιθυνία , Μυσία, Παννονία είναι μερικές από τις περιοχές των Βαλκανίων στις οποίες είχαν κατοικήσει κατά καιρούς  οι Θράκες ενώ στα τέλη του 6^ου π.Χ. αιώνα κατακτήθηκαν από τους Πέρσες, οι οποίοι τους χρησιμοποίησαν ως εφαλτήριο για την αποτυχημένη εισβολή τους στη Ελλάδα. Ορισμένες από τις φυλές τους υποτάχθηκαν τότε, εργάτες στρατολογήθηκαν για την οικοδόμηση της πρωτεύουσας της Αχαιμενιδικής Αυτοκρατορίας, της Περσέπολης, αλλά σε γενικές γραμμές οι θρακικοί λαοί πολέμησαν υπέρ των Περσών και εναντίον των Ελλήνων.

Στην συνέχεια  με την ανάπτυξη του Μακεδονικού βασιλείου οι Θράκες νικήθηκαν και εντάχθηκαν σ΄αυτό, με την υποταγή τους να ολοκληρώνεται από τον Φίλιππο Β΄ και τον Μέγα Αλέξανδρο. Ακολούθησαν οι επιδρομές άλλων φυλών, όπως οι Γαλάτες και τέλος ήρθαν οι Ρωμαίοι, όταν η Θράκη έγινε μόνιμα υποτελής στο ρωμαϊκό κράτος.

Σήμερα εντυπωσιακά είναι τα πολυτελή ευρήματα, που προκύπτουν από τις ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή, κυρίως σε τύμβους από τον 5ο π.Χ. έως τον 3ο π.Χ. αιώνα. Με πιο σημαντικό ίσως τον ταφικό θάλαμο του Σεύθη Γ΄ που ανασκάφηκε το 2004 σε μια εκτεταμένη νεκρόπολη φέρνοντας στο φως  χάλκινες και ασημένιες πανοπλίες, καθώς και άλλα  αντικείμενα. Γιατί η μεταλλοτεχνία υπήρξε πράγματι ο χώρος στον οποίο διέπρεψαν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών χρησιμοποιώντας τα πολύτιμα μέταλλα από τη γη τους.

Διαβάστε επίσης:

Τα ρεκόρ των εκατομμυρίων – Σπάνια συλλεκτικά αντικείμενα του 2024

Ένα πιρούνι και η φιλοσοφία του Έλον Μασκ για την τέχνη

Θρίαμβος για τον χρυσό: Ράλι 27% το 2024 – Τι επιφυλάσσει το 2025