Ο ασσυριακός πολιτισμός στο Μουσείο Ακρόπολης – Ένας διάλογος τέχνης

Ένας από τους παλαιότερους, θαυμαστούς πολιτισμούς, που άνθισε στην Μεσοποταμία, στην κοιλάδα του Τίγρη από την τρίτη χιλιετία π.Χ. ήταν ο Ασσυριακός, μία μικρή γεύση του οποίου θα μπορούν να πάρουν οι επισκέπτες του Μουσείου Ακρόπολης χάρις σε έκθεση, που θα εγκαινιαστεί στις 12 Μαΐου.

Πρόκειται για έναν συνδυασμό παρουσίασης ασσυριακών αρχαιοτήτων, που προέρχονται από το Ινστιτούτο Μελέτης Αρχαίων Πολιτισμών του Πανεπιστημίου του Σικάγο αλλά και έργων του σύγχρονου ιρακινο-αμερικανού καλλιτέχνη Μάικλ Ρακόβιτς, που εμπνέεται από τον πολιτισμό των Ασσυρίων.

Συγκεκριμένα για τις ανάγκες της έκθεσης, η οποία διοργανώνεται σε συνεργασία με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ και θα διαρκέσει ως τις 30 Νοεμβρίου έρχονται στην Αθήνα δεκατρείς αρχαιότητες από τις συλλογές του Ινστιτούτου, καθώς επίσης και 24 τόμοι του «Ασσυριακού Λεξικού του Σικάγο». Ενός σπουδαίου έργου, που αφορά στην σύνταξη ενός λεξικού της ακκαδικής γλώσσας και των διαλέκτων της. Όσον αφορά εξάλλου, τον εικαστικό Μάικλ Ράκοβιτς θα παρουσιαστούν 48 έργα του, τα οποία ο Οργανισμός ΝΕΟΝ, δανείζεται από διάφορους φορείς.

Σκοπός της έκθεσης, που στην ουσία της είναι ένας διάλογος μεταξύ των αρχαιοτήτων και της πρόσληψης αυτού του πολιτισμού από την σύγχρονη τέχνη είναι η ανάδειξη θεμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, που έχει υποστεί τεράστια καταστροφή στο Ιράκ, πατρίδα του καλλιτέχνη, αλλά και των προβλημάτων αποκατάστασής της. Αλλά και πέρα από αυτά, το έργο του Ρακόβιτς αναδεικνύει κοινά στοιχεία, που μπορεί να υπάρχουν στην πολιτισμική κληρονομιά των χωρών της Νοτιανατολικής Μεσογείου, τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους και τις ανακατατάξεις τονίζοντας επίσης, την αναγκαιότητα ανάκτησης της κοινής πολιτιστικής ιστορίας της ανθρωπότητας.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν η διευθύντρια του Οργανισμού ΝΕΟΝ Ελίνα Κουντούρη και ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης.

Το λεξικό μιας αρχαίας γλώσσας

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το Ασσυριακό Λεξικό του Σικάγο, το οποίο άρχισε να δημιουργείται από το 1921 από τον αμερικανό αρχαιολόγο, αιγυπτιολόγο και ιστορικό Τζέιμς Χένρι Μπρέστεντ, αφοσιωμένο ερευνητή πεδίου στην Αίγυπτο και την Ανατολική Μεσόγειο, ιδρυτή του Ινστιτούτου Μελέτης Αρχαίων Πολιτισμών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και με μεγάλο έργο στην καταγραφή και ερμηνεία αρχαίων γραπτών κειμένων, που φοβόταν ότι μπορεί να χαθούν για πάντα.

Ο Μπρέστεντ συνέταξε έτσι, ένα ολοκληρωμένο λεξικό των διαφόρων διαλέκτων της Ακκαδικής, της παλαιότερης γνωστής σημιτικής γλώσσας, που καταγράφηκε σε σφηνοειδή γραφή. Βάση αποτέλεσαν κείμενα, που χρονολογούνται από το 2400 π.Χ. έως το 100 μ.Χ. και τα οποία εντοπίσθηκαν στις διάφορες ανασκαφές αρχαίων χώρων της Εγγύς Ανατολής. Ουσιαστικά μια γεωγραφική περιοχή από τη Μεσόγειο Θάλασσα στα δυτικά έως τα Όρη Ζάγκρος του Ιράν στα ανατολικά.
Χρειάστηκαν περί τα εκατό χρόνια εξάλλου, για να ολοκληρωθεί αυτό το λεξικό, μόλις το 2010, αποτελώντας πλέον σήμερα μια ανεκτίμητη πηγή για τη μελέτη των πολιτισμών της αρχαίας Εγγύς Ανατολής, της πολιτικής και πολιτιστικής τους ιστορίας, των επιτευγμάτων τους στις επιστήμες της ιατρικής, της αστρονομίας, των μαθηματικών, της γλωσσολογίας και της διαχρονικής ομορφιάς της ποίησής τους.

Η εικαστική προσέγγιση μιας καταστροφής

Καλλιτέχνης περισσότερο γνωστός για την εννοιολογική του τέχνη ο πολυβραβευμένος διεθνώς Μάικλ Ρακόβιτς, Ιρακινός από την πλευρά της μητέρας του, που η οικογένειά της έφυγε από την Βαγδάτη για την Νέα Υόρκη από το 1946 έχει δημιουργήσει μία εντυπωσιακή σειρά έργων, που ακουμπούν άμεσα σε ασσυριακές αρχαιότητες στοχεύοντας στην επισήμανση της καταστροφής τους. Πράγματι πρόκειται για χαμένα ή κατεστραμμένα γλυπτά, πολλά από τα οποία λεηλατήθηκαν από το απογυμνωμένο πλέον Εθνικό Μουσείο της Βαγδάτης, αποτέλεσμα της αμερικανικής εισβολής του 2003.

Τα έργα, μνημειώδους κλίμακας σε μορφή πάνελ αναδημιουργούν ανάγλυφα του 9ου π.Χ. αιώνα από το Βορειοδυτικό Παλάτι της Νιμρούντ, νοτιοανατολικά της Μοσούλης κατά μήκος του ποταμού Τίγρη, το οποίο ανασκάφηκε τον 19ο αιώνα αλλά ένα μέρος του καταστράφηκε από τον ISIS. Οι τολμηρές «προσθήκες» του καλλιτέχνη μάλιστα, στις μορφές που αναπαριστώνται στα έργα, όπως χρυσά ελβετικά ρολόγια ανάμεσα στα πολυτελή αρχαία ενδύματά τους παραπέμπουν με τον οδυνηρό αναχρονισμό τους στους εκπροσώπους της νέας τάξης πραγμάτων της περιοχής.
Η συγκεκριμένη σειρά έκανε ιδιαίτερη αίσθηση λαμβάνοντας εξαιρετικές κριτικές ενώ ένα ακόμη σχετικό έργο του Ρακόβιτς στην πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου ήταν η αναπαράσταση ενός από τους πέτρινους, φτερωτούς ταύρους με ανθρώπινο πρόσωπο –γνωστό ως λαμάσου-, που προστάτευαν τις πύλες της αρχαίας πόλης Νινευή. Το 2015, μαχητές του ISIS είχαν βιντεοσκοπηθεί ενώ κατέστρεφαν το γλυπτό του 700 π.Χ. κατά την διάρκεια εκτεταμένων καταστροφών και της λεηλασίας του Μουσείου της Μοσούλης. Στο δικό του έργο ο Ρακόβιτς παρουσίασε το φάντασμα του λαμάσου, κατασκευασμένο από 10.000 άδεια κονσέρβας σιροπιού χουρμά από το Ιράκ.

Διαβάστε επίσης:

Σιμόν Λι: Με έμπνευση από την αρχαία Ελλάδα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Σεισμοί Κωνσταντινούπολης: Η Αγία Σοφία και άλλα μνημεία σε κίνδυνο

Ένας Έλληνας ανακάλυψε την Ισλανδία; Nέα θεωρία για ένα μυστήριο αιώνων