Δικτατορία και στην αρχιτεκτονική; Η απάντηση για ό,τι συμβαίνει σήμερα στην Αμερική -ή προαναγγέλλεται να συμβεί- δίνεται και από την είδηση της οδηγίας του Τραμπ για επιστροφή στην «κλασική» αρχιτεκτονική.

Το ζήτημα αφορά πάντως, τα κυβερνητικά κτήρια, που ανεγείρονται σε διάφορα σημεία της χώρας και τα οποία σύμφωνα με την απόφασή του θα πρέπει να στοχεύουν σε ένα είδος «αστικής αρχιτεκτονικής, που να προκαλεί τον κοινό θαυμασμό». Τέλος έτσι, στον Μπρουταλισμό και τον Ντεκονστρακτιβισμό, τα δύο μοντερνιστικά ρεύματα, που ο νέος πρόεδρος προφανώς απεχθάνεται, καθώς μάλιστα τα αναφέρει ονομαστικά στην οδηγία.

1

Το σχετικό εκτελεστικό διάταγμα, το οποίο με τον επίσημο τίτλο «Όμορφη Ομοσπονδιακή Πολιτική Αρχιτεκτονικής» υπογράφηκε μαζί με τα γνωστά για τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, καθοδηγεί τους επικεφαλής ομοσπονδιακών υπηρεσιών και τη Γενική Διοίκηση Υπηρεσιών, τον οργανισμό που διαχειρίζεται ομοσπονδιακά κτήρια και ακίνητα, να παράσχουν συστάσεις για την ευθυγράμμιση της ομοσπονδιακής αρχιτεκτονικής με την παραδοσιακή και τις «κλασικές» αρχές. Και αυτό εντός 60 ημερών.

Οδηγία «ομορφιάς»

Ως αιτιολογία δίνεται η «ομορφιά των δημόσιων χώρων», κάτι που σύμφωνα με το διάταγμα θα επιτευχθεί δίνοντας έμφαση στα αρχιτεκτονικά σχέδια, που «σέβονται την υπάρχουσα κληρονομιά και ευθυγραμμίζονται με τις κλασικές παραδόσεις της Αμερικής».

Όσο για τον όρο «κλασικός» διευκρινίζεται, ότι περιλαμβάνει τον Νεοκλασικισμό, το Γεωργιανό στυλ, την Ελληνική Αναγέννηση, τον Γοτθικό ρυθμό και άλλα αρχιτεκτονικά ρεύματα, που προηγήθηκαν της Μοντερνιστικής εποχής.

Η οδηγία μάλιστα πηγαίνει πίσω την αμερικανική κυβερνητική αρχιτεκτονική, τουλάχιστον κατά εξήντα χρόνια, αφού για πρώτη φορά εμφανίστηκε το 1962 αν και επικεντρωμένη στις αποφάσεις σχεδιασμού με τη συμβολή της κοινότητας όσον αφορά την ανέγερση νέων δημόσιων κτηρίων ή την ανακαίνιση παλαιότερων.

Επιπλέον ο Τραμπ επαναφέρει μία πολιτική, που προσπάθησε να εφαρμόσει ο ίδιος και στην πρώτη του θητεία με ένα διάταγμα του 2020, το οποίο όμως, ο επόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κατήργησε από τις αρχές της δικής του κιόλας, διακυβέρνησης, τον Φεβρουάριο του 2021.

Τα τραμπικά ιδεώδη

Πολλοί αμερικανοί αρχιτέκτονες είχαν επικρίνει τότε την απόφαση του Τραμπ ως οπισθοδρομική, θεωρώντας την μία προσπάθεια της κυβέρνησής του να επιβάλει ένα ενιαίο ύφος στα δημόσια κτίρια και να προωθήσει τα εθνικιστικά ιδεώδη.

Ο Ρόμπερτ Άιβι μάλιστα, πρώην επικεφαλής του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικές δήλωνε, ότι θα αντιτάσσονταν στην διάταξη, η οποία είχε σκοπό, όπως είπε, «να επιβάλει άκαμπτες αισθητικές προτιμήσεις και να καταπνίξει την δημιουργικότητα».

Κατόπιν αυτού είχαν χαιρετίσει όλοι με ενθουσιασμό την κατάργηση της απόφασης από τον Μπάιντεν, με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Πίτερ Έξλεϊ να λέει, πως «Αναιρώντας αυτήν την εντολή, η κυβέρνηση Μπάιντεν αποκατέστησε την ελευθερία επιλογής σχεδιασμού στις κοινότητες, κάτι που είναι απαραίτητο όσον αφορά τα ομοσπονδιακά κτήρια και την καλύτερη εξυπηρέτηση του κοινού σε αυτά».

Μη παραλείποντας φυσικά να αναφέρει, πόσο θεμελιώδης είναι αυτή η ελευθερία για έναν αρχιτέκτονα στον σχεδιασμό ενός κτηρίου και στην προσπάθειά του για την επίτευξη του αρτιότερου αποτελέσματος.
Επί του παρόντος πάντως αντιδράσεις δεν υπάρχουν, αν και όπως αναφέρουν τα αμερικανικά μέσα τίποτε δεν έχει αλλάξει στην θέση των αρχιτεκτόνων να διεκδικούν την ελευθερία τους.

Διαβάστε επίσης:

Η θάλασσα – και οι θησαυροί της – μέσα του. Το 2026 το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων

Ντόναλντ Τραμπ για Tiktok: Σας δίνουμε την άδεια, μας δίνετε το 50%

Ο Trump, το Project Stargate και το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης