Ντάρια Κοσκόρου: Η απόγονος Καποδίστρια στη Γενεύη που τον γιορτάζει

Στη Γενεύη που τον γιορτάζει βρέθηκε η απευθείας απόγονος του Ιωάννη Καποδίστρια Ντάρια Κοσκόρου. Εκεί φιλοξενείται η μεγάλη έκθεση Γενεύη-Ελλάδα: Μια φιλία στην υπηρεσία της Ανεξαρτησίας, που αφορά τη γέννηση της πόλης. Το Μουσείο Καποδίστρια συμμετέχει με το πιο σημαντικό έκθεμα (σύμφωνα με τους Ελβετούς).

Η έκθεση διοργανώνεται από το Fondation Hardt (Ίδρυμα Αρ) και τo Musée d’Art et d’Histoire (Μουσείo Τέχνης και Ιστορίας) της Γενεύης.

Η Ντάρια Κοσκόρου συνδέεται με τον Καποδίστρια μέσω της προγιαγιάς της. Ο Καποδίστριας είχε δέκα αδέλφια (ο πρώτος πέθανε σε βρεφική ηλικία). Από τα εννιά που επέζησαν, μόνο ο βενιαμίν Γεώργιος Καποδίστριας παντρεύτηκε και άφησε απογόνους.

«Όλοι όσοι συνεχίζουμε τον κλάδο του Ιωάννη Καποδίστρια προερχόμαστε από αυτόν τον αδελφό», εξηγεί η Ντάρια μια ηλιόλουστη μέρα στο Alfiere της Σέκερη όπου τη γνωρίζουν με το μικρό της όνομα. Η σύνδεση της Ντάριας προέρχεται από τη δισέγγονη του Γεωργίου Μαρία Καποδίστρια, που υπήρξε προγιαγιά της. Έμεινε γνωστή ως Μαρία Δεσύλλα από τον δεύτερο σύζυγό της. Ονομαζόταν Σταμάτης Δεσύλλας (Τάκης).

Ο πατέρας του Τάκη και του αδελφού του Θεόδωρου Αλέξανδρος Δεσύλλας υπήρξε βιομήχανος. Οι δυο του γιοι πρωταγωνίστησαν στην πολιτική σκηνή. Δεν απέκτησε παιδιά με τον Δεσύλλα αλλά με τον πρώτο της σύζυγο, το διπλωμάτη Λουδοβίκο Σκάρπα. Πρόσφατα μάλιστα μελετήθηκε συγκεκριμένη περίοδος της δραστηριότητάς του πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με το αξίωμα του πρόξενου στην Τεργέστη συνέβαλε καθοριστικά στη διάσωση 850 Εβραίων.

Μαζί με τις σουφραζέτες

Προτού παντρευτεί το δεύτερο σύζυγό της, η Μαρί (όπως έμεινε γνωστή -Μανένη για την οικογένεια) απέκτησε δύο κόρες με τον Λουδοβίκο Σκάρπα, τη Νένα και τη Ντάρια. Η τελευταία ήταν γιαγιά της Ντάριας Κοσκόρου.

Στη Μαρί Καποδίστρια Δεσύλλα περιήλθε το εξοχικό της Κουκουρίτσας, ένα από τα καποδιστριακά αρχοντικά με τις εκτάσεις του, «που η Μαρία το αγάπησε πάρα πολύ».

Η ίδια είχε πολύ έντονη ανάμειξη στα κοινά. Υπήρξε η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα δήμαρχος στην Ελλάδα, ως δήμαρχος Κερκυραίων, το 1956. Πήρε διαζύγιο και μαζί τα παιδιά της το 1928. Ξαναπαντρεύτηκε και όταν έμεινε χήρα, κατέβηκε επικεφαλής σε ψηφοδέλτιο όταν μόλις πριν λίγο είχαν λάβει το δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι οι γυναίκες. Και εκλέχτηκε.

«Προερχόταν από αυτή τη γενιά αστών, που θεωρούσαν χρέος να συμβάλλουν για να χτιστεί η Ελλάδα». Πέρα από τις εκτενείς αγαθοεργίες, ο μισθός του Δημάρχου πήγαινε σε άπορους.

Η Ντάρια την πρόλαβε. «Άφησε τεράστιο αποτύπωμα λόγω του δυναμισμού της στην Κέρκυρα και στην οικογένεια. Τους επηρέασε όλους».

Ο σημαντικός κρίκος στην Ιστορία

Η Μαρί απεβίωσε το 1980 σε ηλικία 82 ετών (γεννήθηκε το 1898). «Έχουμε ένα λογοπαίγνιο για να υπογραμμίζουμε το δυναμισμό της. Γεννήθηκε 25 Μαρτίου και πέθανε Δεκαπενταύγουστο. Και λέμε “γεννήθηκε με τα κανόνια και πέθανε με τις καμπάνες”. Δηλώνει χαρακτηριστικά την κυριαρχία της, τον κρότο που άφησε στην Κέρκυρα και στην οικογένεια».

Στην κατοχή της περιήλθαν και κειμήλια του Καποδίστρια. Η ίδια αναγνώριζε ότι είχε την ευθύνη για τη διατήρηση της μνήμης του. Την Κουκουρίτσα προτού τη δωρίσει για να γίνει μουσείο, τη χρησιμοποιούσε και ως ανεπίσημο χώρο φιλοξενίας για επιφανείς προσωπικότητες.

Εκεί η Ντάρια εκεί έπαιζε ως παιδι, εκεί πραγματοποιηθηκε η δεξίωση γάμου των γονιών της.

«Όταν λοιπόν τακτοποιούσε τα πράγματά της στο τέλος της ζωής της, αποφάσισε αυτό το ακίνητο μαζί με τα κειμήλια και τα προσωπικά του αντικείμενα, την επίπλωση, να τα δωρίσει σε τρία σωματεία της Κέρκυρας, σημαντικά για τον τόπο μας αλλά και για την ίδια». Με τη διαφορετική τους στόχευση το καθένα, είχαν όμως στην καταστατική του υποχρέωση τη διατήρηση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας και ταυτότητας του τόπου: Η Αναγνωστική Εταιρεία Κερκύρας, η Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας και η Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών. Έκανε συμβολαιογραφική πράξη δωρεάς που ενεργοποιείται μετά θάνατον με τον όρο στην Κουκουρίτσα να ιδρύσουν Μουσείο αφιερωμένο στον Καποδίστρια. Με την ευχή ότι κάποτε θα στεγάσουν εκεί και το αρχείο του.

Μέγας χορηγός: Ο επιχειρηματίας Χρήστος Φωκάς

Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1981. Όμως δεν συνδέθηκε με κανένα κληροδότημα. Οι τρεις οργανισμοί δυσκολεύτηκαν να του δώσουν ζωή. Αφιέρωσαν όμως τις δυνάμεις τους για να συντηρηθεί το κτίριο χωρίς ζημιές.

Με χρηματοδότηση από το υπουργείο Πολιτισμού την οποία εξασφάλισε η Νομαρχία της Κέρκυρας έγινε συντήρηση και απόδοση τρίτης αίθουσας στα τέλη της δεκαετίας 1990. «Αλλά η αλλαγή πραγματοποιείται στα τέλη της πρώτης δεκαετίας 2000 και η χρυσή δεκαετία αρχίζει το 2010, αν μου επιτρέπεται να πω κάτι τόσο μεγαλεπίβολο».

Το 2007 αποτελεί χρονιά ορόρημο διότι από τότε ξεκινάει η ετήσια χορηγία των 20.000 ευρώ από τον κερκυραίο επιχειρηματία Χρήστο Φωκά για τους σκοπούς του Μουσείου. Η επιχειρηματικότητά του εντοπίζεται κυρίως στην Ελβετία (όπου παραμένει μόνιμος κάτοικος) και στη Γερμανία. «Πολύ συμβολικά, στην Κέρκυρα διατηρεί το ξενοδοχείο Corfu Palace, το πιο ιστορικό ξενοδοχείο».

Αυτή η επιδότηση «σιγά σιγά φέρνει την αλλαγή. Διότι καταφέρνουν να γίνουν εντατικές συντηρήσεις και μαζεύεται ένα παγγάρι χάριν του λόγου, που επιτρέπει στη διοίκηση του Μουσείου (που επίσης έχει ανανεωθεί με νέα πρόσωπα), να υποβάλλει προτάσεις σε χρηματοδοτικά προγράμματα. Όταν είναι άδειο το ταμείο, δεν μπορέις να κάνεις τίποτα».

Μέχρι το 2019 η χορηγία κληροδότησε στο Μουσείο συνολικά 240.000.

Το Μουσείο μπήκε σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα με το οποίο πραγματοποίησε ριζική ανακαίνιση,  επανασχεδιασμό και εφαρμογή σύγχρονης μουσειολογικής μελέτης για τη μόνιμη έκθεση. Παρέδωσε εσωτερικό χώρο απολύτως δομημένο για να φιλοξενεί βιογραφική έκθεση για τον Ιωάννη Καποδίστρια, με τις πιο σύγχρονες υπηρεσίες και ψηφιακές εφαρμογές. Παράλληλα προχώρησε η διαμόρφωση εξωτερικού χώρου.

Μετά το άγγιγμα του Ιδρύματος Λάτση

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και με χρηματοδότηση που πετυχαίνεται από το Ίδρυμα Λάτση συγκροτείται το Ψηφιακό Αρχείο. «του κόμβου που συγκεντρώνει ψηφιακά τα αρχεία συλλογών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη».

Τότε εισχωρεί και η Ντάρια Κοσκόρου στην εικόνα. Τη στιγμή που συγκροτείται το Ψηφιακό Αρχείο, τα μέλη της επιστημονικής ομάδας έρχονται σε επαφή με την οικογένειά της για ό,τι «είχαμε εμείς ως ιδιωτικό καποδιστριακό αρχείο».

Γνωρίστηκε με τον νυν επιστημονικός διευθυντής Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας) Δημήτρη Ζυμάρη και την Ελένη Σταμπόγλη (μετέπειτα πρόεδρο του Σωματείου Φίλων του Μουσείου Καποδίστρια). Μέσω των συγκεκριμένων ζημώσεων, ήρθε σε επαφή με το ΔΣ του Μουσείου και τότε άρχισε να διερευνάται η πιθανότητα να αναλάβει τη διεύθυνσή του. Υπέβαλε το όραμά της, όπως παρατηρεί, και τους βρήκε σύμφωνους. Το 2015 εισχώρησε επισήμως στην ομάδα του Μουσείου και στις εντατικές εργασίες για την έναρξη λειτουργίας του. Δύο χρόνια αργότερα, άνοιξε τις πύλες του για το κοινό.

Το όραμά της

«Το αρχικό όραμά μου (και νομίζω ότι έχουμε πάει πολύ καλά ως προς αυτό), ήταν να μπει στο χάρτη το Μουσείο Καποδίστρια. Ύστερα να αναγνωριστεί ως έγκυρος ερευνητικός φορέας που ειδικεύεται στη μελέτη του Ιωάννη Καποδίστρια και της εποχής του.

Κατ’ επέκταση, να δοθούν δυνατότητες να αποκατασταθεί όλο το καποδιστριακό κτήμα της Κουκουρίτσας, το οποίο είναι κηρυγμένο μνημείο στο σύνολό του ως παραδοσιακή επτανησιακή αρχοντική κατοικία φυσικού και ανθρωπογενούς κάλλους.

Έτσι ένας επισκέπτης, ένας χρήστης των υπηρεσιών μας ή ένας συνεργάτης του Μουσείου, μπορεί να μελετήσει ή να χαρεί απλά, τόσο την προσωπικότητα και την παρακαταθήκη του Ιωάννη Καποδίστρια όσο και την ιστορία της ίδιας της Κέρκυρας όπως περιγράφεται μέσα στο αρχοντικό κτήμα, το οποίο θεμελιώνεται τον 18ο αιώνα και αποτυπώνει τόσο στην αρχιτεκτονική του όσο και την οικονομία της εποχής, τις σχέσεις των τάξεων και πολλά άλλα στοιχεία».

Με τον Καποδίστρια και τον Εΰνάρδο

Η έκθεση πιάνει την εποχή που οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι βαίνουν προς το τέλος τους και η Ελβετία βρίσκεται διχασμένη. Μπροστά στη ρευστή της τύχη εμφανίζονται τρεις βασικοί παίκτες: Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Πικτέ Ντε Ροσμό (Pictet de Rochement) και ο περίφημος ελβετός τραπεζίτης και φιλέλληνας (ευθύνεται για την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας) Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος.

Αυτές οι τρεις προσωπικότητες ξετυλίγουν το αφήγημα που απλώνεται σε όλη την έκθεση.

Για τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις στο Συνέδριο της Βιέννης απεσταλμένος του τσάρου ορίζεται ο Καποδίστριας. Θα εξασφαλίσει ότι η Ελβετία θα βγει από τη ζώνη επιρροής της Γαλλίας, δεν θα χάσει εδάφη και θα γίνει η σημερινή ανεξάρτητη και ουδέτερη χώρα. Ένα buffer zone μέσα στην Ευρώπη.

Από την πλευρά της Γενεύης, στις διαπραγματεύσεις στο Συνέδριο συμμετέχει ο Ντεροσαμό. Γραμματέας ορίζεται ο Εϋνάρδος.

Το κείμενο της Συνθήκης των Παρισίων όπου πέφτουν οι τελικές υπογραφές βασίζεται εν πολλοίς στο σκεπτικό του Καποδίστρια.

«Το Μουσείο συμβάλλει ουσιωδώς στην ίδια την έκθεση, καθώς δανείζει τρία αντικείμενα, που αποτελούν ένα σύνολο. Πρόκειται για τις τιμές που απέδωσε στον Καποδίστρια το κράτος της Γενεύης, ως αναγνώριση της συμβολής του στην τύχη της χώρας του», παρατηρεί η Ντάρια.

Μετά τη Συνθήκη των Παρισίων, το Συμβούλιο της Γενεύης αποφασίζει να τιμήσει τον Καποδίστρια ανακηρύσσοντάς τον Πολίτη της Γενεύης.

Αυτήν την τιμή θα του την προσφέρουν μαζί με τη Σφραγίδα της Πόλης της Γενεύης, εντός χρυσού πλαισίου, όπως αναγράφεται στα πρακτικά. Θα του την παραδώσουν σε χρυσό κουτί, για το οποίο διορίζουν σύνδικο να αναλάβει να εντοπίσει τον καλύτερο τεχνίτη για να το κατασκευάσει. Ανατέθηκε στην ιστορική εταιρεία υψηλής ωρολογοποιίας στη Γενεύη, Moulinié, Bautte & Moynier. Στο εσωτερικό του θα φιλοτεχνηθεί κάτι χαρακτηριστικά ελβετικό.

Το μαγικό, χρυσό κουτί

Πρώτα λοιπόν δημιουργείται το έγγραφο ως δίπλωμα που ανακηρύσσει τον Καποδίστρια Πολίτη της Γενεύης…

Το χρυσό κουτί στο περίβλημά του διακρίνεται από γεωμετρικά και ανθικά μοτίβα. Το καπάκι στο εσωτερικό του παρουσιάζει  σε σμάλτο έγχρωμη μικρογραφία της Λίμνης της Γενεύης με φόντο το Mont Blanc (Μον Μπλανκ). Αποδίδεται με εξαιρετική λεπτότητα ακρίβεια. Επειδή αποτυπώνεται σε σμάλτο τα χρώματα και οι μορφές παραμένουν ζωντανές και ανάγλυφες.

Στον πάτο χαράσσεται συγκινητική αφιερωματική επιγραφή στα αρχαία ελληνικά. Τον αποκαλούν Έλληνα και «συμπολίτη», «τέκνο των αρχαίων Φαιάκων». Του το παραδίδουν το 1816.

Αυτά τα τρία αντικείμενα (το κουτί, το δίπλωμα πολιτογράφησης και η Σφραγίδα της Πόλης της Γενεύης), κληρονομικά έφτασαν στη Μαρί Καποδίστρια Δεσύλλα, η οποία τα συμπεριέλαβε στη δωρεά για τη δημιουργία του κορμού της συλλογής του Μουσείου Καποδίστρια.

«Από εμάς ως Μουσείο πρώτη φορά που ταξιδεύει. Το κουτί δεν εκτίθεται, βρίσκεται σε θυρίδα για λόγους ασφαλείας. Το Μουσείο βρίσκεται στην εξοχή και η Διοίκηση είχε πάρει εδώ και χρόνια την απόφαση ότι μόνο με ειδικά μέτρα ασφαλείας θα παρουσιάζεται».

Εννιάκτινη κορώνα

Όση ώρα μιλάει η Ντάρια Κοσκόρου, στο δεξί της χέρι διακρίνεται το χρυσό δαχτυλίδι με το οικόσημο της οικογένειας, την εννιάκτινη κορώνα.

Οι παλιές δυναστείες έδιναν μεγάλη σημασία στα διακριτικά τους στοιχεία. Από πού κρατούσε η σκούφια τους όριζε τα προνόμια, τη θέση τους, ποιον θα παντρεύονταν… «Διατηρούνταν με ευλάβεια», επισημαίνει εκείνη.

Ο τίτλος ευγενείας του Κόμη δόθηκε στους Καποδίστρια αρχικά από τονοίκο Δουκών της Σαβοΐας και αργότερα αναγνωρίστηκε από τη Βενετία κα το Ιόνιο Κράτος. Και περιγράφεται με θυρεό την εννιάκτινη κορόνα.

«Όταν σκέφτομαι τη γιαγιά μου, σκέφτομαι πάντα αυτό το δαχτυλίδι. Δεν τη θυμάμαι ποτέ χωρίς αυτό. Ήταν μέρος του σώματός της. Όταν μου δόθηκε το δαχτυλίδι της, αισθάνθηκα ότι είμαι κι εγώ μέλος αυτής της οικογένειας. Κάποιος έχει ένα άρωμα, μια συνταγή να του θυμίζει τους προγόνους του… Εγώ έχω τη γιαγιά μου που τη θυμάμαι πάντα με αυτό το δαχτυλίδι. Είναι αδιαίρετη εικόνα».

Διαβάστε επίσης Αταλάντη Μαρτίνου: Στο Κυκλαδικό και στον Arch αναβαθμίζει τη σύγχρονη τέχνη

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση