Νίκος Σταμπολίδης: Η αρχαία γειτονιά του Μουσείου Ακρόπολης και Πικάσο στην Ελεύθερνα

Την εικόνα της αρχαίας γειτονιάς της Αθήνας, που διασώζεται κάτω από το Μουσείο Ακρόπολης ως οικιστικό παλίμψηστο διατρέχοντας χιλιετίες, ολοκληρώνει η σπουδαία, μόνιμη έκθεση των ευρημάτων της, που τοποθετημένα in situ θα αποκαλυφθούν στους επισκέπτες τον ερχόμενο Ιούνιο. Περίοδος που συμπίπτει με την επέτειο των εγκαινίων του μουσείου, στις 20 Ιουνίου του 2009.

Το Μουσείο κάτω από το Μουσείο ή αλλιώς το Μουσείο της Ανασκαφής, έργο που ανέλαβε να ολοκληρώσει ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης από την ανάληψη των καθηκόντων του στην διεύθυνση του Μουσείου Ακρόπολης, ως «υποχρέωσή μου», όπως λέει ο ίδιος μιλώντας στο mononews, αναμένεται να αναδείξει έτσι εκατοντάδες αρχαιότητες, που είχαν έρθει στο φως κατά την ανασκαφή του οικοπέδου Μακρυγιάννη: Ειδώλια και αγάλματα, κοσμήματα, αγγεία, νομίσματα, εργαλεία, συνδεδεμένα με τις ζωές των ανθρώπων, που κατοίκησαν το χώρο διαχρονικά.

Νωρίτερα ωστόσο, ένα μικρό αφιέρωμα στον λόρδο Βύρωνα με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των διακοσίων χρόνων από τον θάνατό του στο Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου του 1824, θα υποδέχεται τους επισκέπτες στο ισόγειο του μουσείου. Γιατί, όπως είναι γνωστό, την ιεροσυλία που διέπραξε ο Έλγιν στον Παρθενώνα στιγμάτιζε ο Βύρωνας στα ποιήματά του «Η Κατάρα της Αθηνάς» και «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ».

Και από την Αθήνα στην Ελεύθερνα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της οποίας ο κ. Σταμπολίδης ετοιμάζει πυρετωδώς, επίσης για το καλοκαίρι, μία έκθεση με έργα Πικάσο, με την έγκριση φυσικά της Παλόμα Πικάσο, διαχειρίστριας του Ιδρύματος Πικάσο με έδρα το Παρίσι.

Η ανοδική πορεία του μουσείου

Ικανοποιημένος από την διαρκώς ανοδική πορεία του μουσείου αναφορικά με την επισκεψιμότητά του, δηλώνει εξάλλου, ο κ. Σταμπολίδης. Με αύξηση επισκεπτών το 2023 κατά 33% από το 2022 αλλά και με αύξηση κατά 8% από το 2019 -τελευταίο χρόνο πριν την πανδημία- όπως καταγράφηκε στην έρευνα του The Art Newspaper, το Μουσείο Ακρόπολης αποδεικνύεται ιδιαίτερα ισχυρό απέναντι σε προκλήσεις, την ίδια στιγμή μάλιστα, που τα μεγαλύτερα διεθνώς μουσεία υπολείπονται ακόμη σε σχέση με την προ Covid επισκεψιμότητά τους.

«Δεν μπορείς να επαναπαύεσαι στις δάφνες σου και να παραμένεις σε ό,τι έχεις, όσο σπουδαίο και μεγάλο είναι αυτό», λέει ο ίδιος. «Απαιτούνται διαρκώς νέες δραστηριότητες, εκθέσεις πρωτίστως και άλλες δράσεις, που να συνάδουν πάντα φυσικά, με το αντικείμενο του μουσείου.»

Ιδιαίτερο ρόλο μάλιστα, όπως επισημαίνει, έπαιξαν οι μόνιμες επιστροφές αρχαιοτήτων, τα θραύσματα συγκεκριμένα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα -όπως το Θραύσμα Fagan- που αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον των επισκεπτών για το Μουσείο Ακρόπολης, όσο και αν το είχαν επισκεφθεί ήδη δύο και τρεις φορές στο παρελθόν.

Η έκθεση της ανασκαφής

Τοποθετημένα σε ειδικές προθήκες και κατανεμημένα σε θεματικές ενότητες, τα ευρήματα από την ανασκαφή του Μουσείου Ακρόπολης θα αναπτύσσουν όλες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων – ιδιωτικής κυρίως αλλά και δημόσιας – της αρχαίας γειτονιάς.

Στην περιοχή αυτή άλλωστε, ζούσαν άνθρωποι από την 4η π.Χ. χιλιετία φθάνοντας ως και τον 12ο αιώνα μ.Χ. με την εδραίωση της αμιγούς κατοίκησης ωστόσο, να γίνεται από το 8ο π.Χ.

Θεαματική αλλαγή όμως του χώρου επήλθε στα τέλη του 5ου π.Χ. με τη ρυμοτόμηση του και την ένταξή του μέσα στα τείχη της πόλης.

Δρόμους, σπίτια, λουτρά, εργαστήρια και τάφους είχαν φέρει στο φως οι ανασκαφές στο οικόπεδο του Μουσείου Ακρόπολης, δημιουργώντας μια εξαιρετικά περίπλοκη εικόνα. Ο επισκέπτης ωστόσο, βλέπει σήμερα συγκεκριμένες αρχαιότητες ανάμεσα στις οποίες έχει δημιουργηθεί και ο διάδρομος επίσκεψης.

Πρόκειται για τα οικοδομικά κατάλοιπα ενός εντυπωσιακού κτηρίου του 5ου μ.Χ. αιώνα και της επέκτασής του, τον 6ο μ.Χ. ανάμεσα στα οποία όμως, προβάλλουν και παλαιότερα, όπως ένα ιδιωτικό λουτρό, που ανήκε σε πολυτελή έπαυλη του 2ου-3ου μ.Χ. αιώνα και τέσσερα δημόσια αποχωρητήρια, που λειτούργησαν διαδοχικά από τον 2ο π.Χ. αιώνα έως τον 5ο μ.Χ.. Ακόμη, σε ένα τμήμα του αρχαιολογικού χώρου έχουν διασωθεί και τα ερείπια μιας οικίας με τις διάφορες φάσεις της, από τον 5ο και τον 3ο π.Χ. αιώνα.

Μπάιρον και Πικάσο

Ένα βίντεο με την ιστορία της Ακρόπολης και του Παρθενώνα ως το 1834 θα υποδέχεται το κοινό στο ισόγειο του μουσείου στο πλαίσιο του homage στον ποιητή του Ρομαντισμού και ένθερμο φιλέλληνα λόρδο Μπάιρον. Μαζί, λίγα αντικείμενα, όπως το φιρμάνι που του είχε επιτρέψει το ταξίδι στην Ελλάδα, όπως και ένας πίνακας με την Έξοδο του Μεσολογγίου, συμπληρώνουν τη μικρή παρουσίαση.

Κεραμικά και γκραβούρες του Πικάσο συνθέτουν εξάλλου, κατά κύριο λόγο την έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ελεύθερνας, δημιούργημα του κ. Σταμπολίδη για να στεγάσει τα σπουδαία ευρήματα από την αρχαία πόλη, που ανέσκαψε και ανέδειξε υποδειγματικά ο ίδιος.

Τακτική επισκέπτρια της Ελλάδας και προσωπική φίλη του κ. Σταμπολίδη, η Παλόμα Πικάσο έχει αποδεχθεί το αίτημα και σύντομα πρόκειται να οριστικοποιηθούν, τόσο τα συγκεκριμένα έργα που θα εκτεθούν όσο και ο αριθμός τους, προσελκύοντας σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον του κοινού.

Διαβάστε επίσης:

Παλόμα Πικάσο: Στα χέρια της περνά η διαχείριση της περιουσίας του μεγάλου καλλιτέχνη

Τα 100 δημοφιλέστερα μουσεία του κόσμου – Η θέση του Μουσείου Ακρόπολης

Οι πολεμιστές των Αιγών. Ευρήματα της νεκρόπολης από την Αγγελική Κοτταρίδη