Δύο περιζήτητοι σύγχρονοι καλλιτέχνες μεταμορφώνουν την παράδοση. Η Νικομάχη Καρακωστάνογλου Μπουτάρη και ο Ηλίας Παπαηλιάκης συνθέτουν  εικαστικό διάλογο με τις συλλογές νεοελληνικής λαϊκής τέχνης στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού.

Η παράδοση δεν αποτελεί ένα παροχυμένο ιδεατό.

1

Αλλά μία ενεργή φλέβα της Ιστορίας που πυροδοτεί και εμπνέει τη σύγχρονη δημιουργία.

Η εγκατάσταση Τι καλά το λέει το αηδόνι, μοιάζει καταρχή με ταξίδι. Η διαδρομή αποτελείται από στάσεις σταθμούς. Κάθε σταθμός να συνιστά μία στιγμή περισυλλογής και αναμέτρησης με τα εκθέματα του Μουσείου.

Ενδοσκόπηση και Ανασκόπηση

Κάθε σταθμός στιγμή έχει σημασία ξεχωριστή και αυτόφωτη αλλά και πρέπει να ιδωθεί και ως μέρος της συνολικής λαϊκής παράδοσης.

Κάθε σταθμός λειτουργεί ως ευκαιρία ενδοσκόπισης αλλά και ανασκόπισης του ρέοντος χρόνου.

Ο κόσμος, η μνήμη, ο χρόνος, ο εαυτός και ο άλλος, το μυστικό, ο θεός και το σκοτεινό μεταφυσικό, αποκτούν μορφή και υλικότητα. Σχηματοποιούνται σε σύνδεση με κάθε φάση της ελληνικής πολιτισμικής περιπέτειας.

Όπως και αν εκφράζεται (είτε μέσα από λαϊκά τεχνουργήματα ή αντικείμενα και φορεσιές).

Η Νικομάχη Καρακωστάνογλου Μπουτάρη και ο Ηλίας Παπαηλιάκης συνθέτουν ειδικά για τον μουσειακό χώρο είκοσι περίπου έργα από πηλό, χαρτί, νήμα και χρώματα.  Καθένα αναφέρεται σε συγκεκριμένα αντικείμενα ή σύνολα αντικειμένων της μόνιμης έκθεσης.

Τι καλά το λέει το αηδόνι

Το νερό, η εστία, το χώμα, το ιερό, ο ναός, η πόλη και η εξοχή, ο διάκοσμος, ο διαβάτης, ο φύλακας, ο άγγελος και το πεπρωμένο αποτελούν στοιχεία μιας αφήγησης ή μύησης, που γεννιέται με το λαϊκό τραγούδι Τι καλά λέει το αηδόνι.

Έτσι, συνυφαίνεται στο χώρο ένα είδος συνολικής αισθητικής εμπειρίας και εγκατάστασης. Αξιοποιεί τις συνδέσεις εργασίας με την υλή και την μυθοπλασία.

Για να κατασκευάσει τελικά ένα εκφραστικό σύστημα που καθιστά απτή, ορατή τη συνάντηση, την πολυμορφία, την πολυχρονικότητα, τον αισθητηριακό διάλογο.

«Η συνεργατική διαδικασία από την οποία προέκυψε η συγκεκριμένη έκθεση, ενισχύει τον αναστοχασμό και την κατανόηση του εαυτού μέσω των εκφραστικών και μορφοπλαστικών χαρακτηριστικών», σημειώνουν οι διοργανωτές.

Η Νικομάχη Καρακωστάνογλου Μπουτάρη και ο Ηλίας Παπαηλιάκης συνεργάστηκαν για την πολυεπίπεδη αυτή έκθεση με την Πολύνα Κοσμαδάκη.

Οι ρίζες έχουν τεθεί από τον πατέρα της Μιχάλη Καρακωστάνογλου, συλλέκτη ελληνικής τέχνης του 19ου αιώνα. Έβαζε σε παράταξη τις τέσσερις κόρες του Μαρία, Νικομάχη, Λητώ (Lito Fine Jewelry), Μυρτώ και ξεκινούσε το παιχνίδι: Παρουσίαζε διάφορους πίνακες Παρθένη, Ιακωβίδη, Ροϊλό βάζοντας την καθεμία να μαντέψει τον δημιουργό. Η μυητική και μαιευτική διαδικασία συνεχιζόταν σε συνεχείς επισκέψεις στην Εθνική Πινακοθήκη.

Έργο της έκθεσης

Από τον πατέρα στην κόρη

Η Νικομάχη Καρακωστάνογλου σπούδασε πρώτα Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Αργότερα, στο Λονδίνο όπου σπούδασε εσωτερική διακόσμηση στο KLC School of Design, μία σύντομη προετοιμασία στο City & Guilds of London Institute και τελικά Public Art (Τέχνη σε δημόσιους χώρους) στο Chelsey College of Art. Από εκεί μεταπήδησε στο Wimbledon School of Art όπου σπούδασε γλυπτική.

Στα πρώτα της βήματα ξεκίνησε ως interior designer με ιδιαίτερη έμφαση στην καλλιτεχνική, αισθητική επιμέλεια.

Με τον πρώτο της πελάτη, έναν τραπεζίτη της Merrill Lynch και το υπέροχο σπίτι στην περιοχή του Μεριλεμπόν (Marylebone) στο Λονδίνο, ανέπτυξε την ιδιοφυή μαιευτική μεθοδολογία της. Προσπαθούσε να ανασύρει την προσωπικότητα των πελάτων της μέσα από βιβλία με εικόνες…

Η καμπυλότητα της ύπαρξης

Δηλαδή από το 1998 ως το 2011 ακολούθησε τον σύζυγό της οινοποιό πέμπτης γενιάς Μιχάλη Μπουτάρη, στην Κίνα. Εκεί μεγάλωσε και η μοναχοκόρη τους.

Η πρώτη της δοκιμή στην καλλιτεχνική δημιουργία προέκυψε όταν η οικογένεια επέστρεψε στην Ελλάδα.

Όταν η Τίνα Μαυρίκη (Mavriki & Co) διοργάνωσε στο μαγαζί της έκθεση με γυναίκες ζωγράφους, εικαστικούς και ντιζάινερς.

Η πρώτη της ατομική έκθεση Μέσα από τα μάτια της Νικομάχης – Confronting Maximalism στο παλαιοπωλείο Μαρτίνος.

Πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της σειράς Through the eyes of, που είχε συλλάβει η Ελένη Μαρτίνου.

Τα έργα της Νικομάχης ξεχώρισαν.
Έκτοκτε διαμόρφωσε και το δικό της, χαρακτηριστικό γλωσσικό ιδίωμα.
Με πλαστικότητα και χρώμα, καμπύλες και προοπτική. Μία αφηρημένη συμπύκνωση της ανθρώπινης ύπαρξης.

Το Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Στεγάζεται σε ένα από τα ωραιότερα νεοκλασικά κτήρια της Αθήνας, κοντά στον Εθνικό Κήπο και τη Βουλή των Ελλήνων.
Το κτήριο προσφέρθηκε στο Έθνος για τη δημιουργία του μουσείου που θα φιλοξενούσε τις συλλογές του Αντώνη Μπενάκη από τον ίδιο και τις τρεις αδελφές του, Αλεξάνδρα, Πηνελόπη (μετέπειτα Δέλτα) και Αργίνη Μπενάκη.
Μετά την πιο πρόσφατη ανάπλασή του (1989–2000) στεγάζει μια μοναδική διαχρονική έκθεση για την πορεία του ελληνικού πολιτισμού από την προϊστορία έως τον 20ό αιώνα.
Ένα μικρό οικοδόμημα αποτελούσε τον αρχικό πυρήνα του συγκροτήματος.
Η πρώτη επέκταση με ουσιαστικές επεμβάσεις πραγματοποιήθηκε από τον Αναστάσιο Μεταξά το 1911 ύστερα από την αγορά του ακινήτου από τον Εμμανουήλ Μπενάκη, πατέρα του Αντώνη.
Η επόμενη επέκταση ολοκληρώθηκε το 1930 ώστε το κτήριο να μετατραπεί σε μουσείο για να στεγάσει τις συλλογές ελληνικής και ισλαμικής τέχνης του Αντώνη Μπενάκη, καθώς και μια συλλογή κινεζικής κεραμικής.
Ακολούθησε σειρά από προσθήκες το 1965, το 1968 και το 1973, που στάθηκαν απαραίτητες ύστερα από διαδοχικές δωρεές.

Μετά την επέκταση και ανάπλαση των ετών 1989–2000 το κτήριο στεγάζει την συλλογή ελληνικής τέχνης και υλικού πολιτισμού του Μουσείου Μπενάκη, την «Αίθουσα Σπυρίδωνος & Ευρυδίκης Κωστοπούλου» για περιοδικές εκθέσεις, τη Βιβλιοθήκη και μια σειρά λειτουργιών και γραφείων του Ιδρύματος.

Πληροφορίες

Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι

Οι καλλιτέχνες Νικομάχη Καρακωστάνογλου και Ηλίας Παπαηλιάκης σχεδίασαν, σε συνεργασία με την Πολύνα Κοσμαδάκη,  εικαστικό διάλογο με τις συλλογές νεοελληνικής – λαϊκής τέχνης του Μουσείου.

Στον πρώτο όροφο του Μουσείου Ελληνικού Πολιτισμού

Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας, 106 74 Αθήνα

ΤΗΛ 210 367 1000
FAX 210 3622547 

Διάρκεια έκθεσης:

01/03/2023 – 23/04/2023

Κατά τις ημέρες & ώρες λειτουργίας του μουσείου.

Εισιτήρια:

Είσοδος στην έκθεση συμπεριλαμβάνεται στο εισιτήριο γενικής εισόδου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού: € 12, € 9

Δυνατή η προαγορά εισιτηρίου μέσω tickets.benaki.org ή από τα ταμεία εισιτηρίων του Μουσείου κατά τις ημέρες και ώρες επίσκεψης.