Νέλλος Κανελλόπουλος: Πώς συμβάλλει στα κοινά με το Ίδρυμα

Το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου προίκισε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας με πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ. Ο πρόεδρός του Νέλλος Κανελλόπουλος, γνωστό τοις πάσι πόσο φιλότεχνος παραμένει.

Έχει σημασία η αναδρομή στην ιστορία της οικογένειάς του. Με αφορμή την καθοριστική αυτή δωρεά, που αναμορφώνει και εκσυγχρονίζει το σύνολο του Μουσείου σε μια καίρια στιγμή, όταν η Ελευσίνα αναλαμβάνει Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023.

Ο Νέλλος Κανελλόπουλος συνεχίζει την μακρά παράδοση αυτής της μεγάλης οικογένειας στα κοινά και τις επιχειρήσεις με καταγωγή από το Ζευγολατιό.

Ο Νικόλαος Κανελλόπουλος (1864 – 1936) και ο Άγγελος Κανελλόπουλος (1869 – 1946, ο προπάππος του Νέλλου) ίδρυσαν την τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν.

Οι αναγεννησιακοί

Αλλά υπήρξαν και συνολικά αυτό που σήμερα χρησιμοποιείται τετριμμένα: Άνθρωποι αναγεννησιακοί για την εποχή τους.

Ο συνιδρυτής Άγγελος Κανελλόπουλος με τη σύζυγό του Ελένη απέκτησαν δύο γιους, τον Λεωνίδα και τον Παύλο Κανελλόπουλο.

Ο πρωτότοκος Λεωνίδας Κανελλόπουλος απέκτησε με τη σειρά του έναν γιο, τον Ανδρέα Κανελλόπουλο. Και από αυτόν, τέσσερα εγγόνια (ανάμεσά τους και τον Νέλλο Κανελλόπουλο…).

Ο Παύλος Κανελλόπουλος (1906 – 2003) μαζί με την σύζυγό Αλεξάνδρα Κανελλοπούλου (1921-2008), το γένος Λόντου, απέκτησαν ένα παιδί: Το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.

Υπήρξε ο οίκος που στέγασε τη μεγάλη τους κοινή αγάπη: Τα ελληνικά, χριστιανικά, βυζαντινά έργα τέχνης. Συνέχισαν την οικογενειακή παράδοση των ευπατρίδων, παντρεύοντάς την με την τέχνη και τα Γράμματα. Το υψιπετές, το Ωραίο.

Εξάλλου, ο αγνός πατριωτισμός του δεν έμενε απλώς στη θεωρία και την πολυτέλεια (γνήσιος γαρ ευπατρίδης). Ανάμεσα σε όλες τις ελληνικές και ξένες διακρίσεις με τις οποίες τιμήθηκε στη ζωή του, ο Παύλος Κανελλόπουλος υπερηφανεύονταν για το μετάλλιο Εκστρατείας Αλβανίας 1940.

Σπούδασε χημεία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.

Εκμεταλλεύτηκε πλήρως τις δυνατότητες για γνώση που παρείχε ακόμη η μεσοπολεμική Γερμανία.

Μελέτησε σε βάθος τις ανθρωπιστικές και κλασικές σπουδές. Έγινε κοινωνός του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, όπως επισημαίνουν οι άνθρωποί του.

Οι γνώσεις του για την ελληνική φιλοσοφία συμβάδιζαν αρμονικά με τη χριστιανική και βυζαντινή παράδοση.

Όπως νιώθει κανείς διά μιας ότι έμαθε κολύμπι

Ως ενσυνείδητος άνθρωπος του πνεύματος και λάτρης του Ωραίου, διψούσε να αποκτήσει τα ζωντανά χνάρια των μελετών του.

Η τεράστια οικονομική του επιφάνεια του το επέτρεπε.

Και την εκμεταλλευόταν για έναν ευγενή σκοπό.

Να διασώσει οτιδήποτε ελληνικό, να το επιστρέψει στην κοιτίδα του.

Ταξίδεψε στην οικουμένη, επαναπάτρισε πλήθος πολύτιμων αντικειμένων ελληνικής τέχνης.

Έτσι, απέκτησε διεθνώς φήμη ως ο μεγαλύτερος συλλέκτης της. Μάλιστα, με όχημα την ευρυμάθεια και την ευγλωττία του, λειτουργούσε και ως συναρπαστικός «ξεναγός» της στα πολυκλαδικά μονοπάτια της Ιστορίας της Τέχνης.

Όπως είχε εξηγήσει στο βιβλίο του με τίτλο Σκέψεις (Αθήνα 1990):

«Πολλοί στα κατοπινά χρόνια, με ρώτησαν, πώς μου ήλθε η ιδέα να γίνω συλλέκτης έργων ελληνικής τέχνης. Ποτέ δεν σκέφθηκα ότι θα γίνω˙ συνέβη χωρίς να το καταλάβω. Όπως νοιώθει κανείς διά μιας ότι έμαθε κολύμπι και επιπλέει στο νερό, ή ποδήλατο και στέκεται σε δύο ρόδες. Η διαφορά μου προς άλλους συλλέκτες είναι, ότι δεν ήτο κάτι που επεδίωξα, ο έρως όμως προς το ωραίο με έφερε εκεί σχεδόν αυτόματα».

Κορίτσι με ανθρωπιστικές αξίες

Το 1945 παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Λόντου (1921-2008), η οποία αποδείχθηκε απαρασάλευτη συνοδοιπόρος στη ζωή και το εξαιρετικό του έργο.

Εξάλλου, και η ίδια γαλουχήθηκε με τις ανθρωπιστικές αξίες και την κοινωνική συνείδηση των μεγαλοαστικών κορασίδων της εποχής.

Κόρη του πολιτικού Δημητρίου Λόντου, η Αλεξάνδρα συμμετείχε ως εθελόντρια αδελφή στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αργότερα, ανέπτυξε φιλανθρωπική δράση με έμφαση στην έκπαιδευση. Αποτελούσε προσωπική της επιθυμία εκτός από αίσθημα πολιτικού της χρέους.

Ο γάμος της την οδήγησε με πάθος στο πλευρό του συζύγου της, στην εξεύρεση και απόκτηση χιλιάδων έργων ελληνικής τέχνης.

Το πλακιώτικο αρχοντικό τους, έσφυζε από βυζαντική τέχνη, που το Paris Match το 1966 χαρακτήρισε «το καλύτερο μουσείο αρχαιοτήτων στον κόσμο».

Ακόμη και με δυσχέρεια στην όραση…

Η Συλλογή του Παύλου και της Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου στεγάστηκε τελικά σε σημείο με έντονο συμβολισμό και εθνικά φορτισμένο: Τη βόρεια κλίτυ της Ακρόπολης. Στο νεοκλασικό αρχοντικό Μιχαλέα, κάτω από το βλέμμα του αρχαίου βράχου.

Οι βαθιά πνευματικότητα του Παύλου Κανελλόπουλου συνέβαλε στην κατάλληλη μουσειακή επιμέλεια των θησαυρών του.

Τοποθετήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να ακολουθείται και να αναδεικνύεται η συνέχεια της ελληνικότητας και της ελληνικής τέχνης ανά τους αιώνες. Που την πίστευε.

«Ο Παύλος Κανελλόπουλος ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία και με σημαντική δυσχέρεια στην όραση, ξεναγούσε με πάθος τους επισκέπτες που επιθυμούσαν να μάθουν, που μοιράζονταν μαζί του την ίδια αγάπη για το ελληνικό πνεύμα και το αποτύπωμα που άφησε σε χιλιάδες αντικείμενα ανά τους αιώνες», θυμούνται οι δικοί του.

«Όταν ένας συλλέκτης φτάσει να έχει τη μεγαλύτερη συλλογή ελληνικών αντικειμένων τέχνης, μοιραία παύει να του ανήκει, πάει στην ολότητα» είχε δηλώσει ο ίδιος ο Παύλος Κανελλόπουλος.

Η δημιουργία του Ιδρύματος

Το 1972, ο Παύλος και η Αλεξάνδρα Κανελλοπούλου δώρισαν τη συλλογή τους στο ελληνικό κράτος.

Και το 1976, πάλι μαζί, παρέδωσαν το Μουσείο Π. & Α. Κανελλοπούλου στο ελληνικό κοινό. Το Μουσείο εστιάζει στην αρχαία τέχνη, τη βυζαντική και μεταβυζαντινή περίοδο.

«Με τον Παύλο δεν μας ένωσε μόνο η ζωή αλλά και οι κοινές αρχές και αντιλήψεις που οι δυο είχαμε μέσα μας. Περισσότερο από όλα όμως η μεγάλη αγάπη μας για τον τόπο μας και την ιστορία του, γιατί εκείνος πάνω από όλα ήταν Έλληνας», είχε δηλώσει η ίδια σε συνέντευξή της.

Επιστέγασμα αυτής της πολύχρονης φιλλελληνικής, πνευματικής, συλλεκτικής πορείας αγάπης υπήρξε η δημιουργία του Ιδρύματος το 1999.

Ιδρύθηκε με σκοπό την ενίσχυση του Μουσείου.

Αλλά και την ενδυνάμωση του Ελληνισμού μέσα από δράσεις ενίσχυσης ακριτικών περιοχών, όπως η Θράκη. (Ο Νέλλος Κανελλόπουλος τιμά σήμερα και τις δύο αυτές ιδρυτικές κατευθύνσεις…).

Αναπολώ τον Παύλο…

Μετά το θάνατο του Παύλου Κανελλόπουλου το 2003, η Αλεξάνδρα Κανελλοπούλου συνέχισε ενεργά το όραμά του.

Υπό τη σκέπη της, το Μουσείο εκσυγχρονίστηκε και επεκτάθηκε, ώστε να προβάλλονται πληρέστερα και σωστότερα τα εκθέματά του.

«Πάντα αναπολώ τον αείμνηστο σύζυγό μου, Παύλο Κανελλόπουλο (….). Το σύνολο πλέον της συλλογής εκτίθεται στους χώρους του Μουσείου, έτσι όπως διαμορφώθηκαν μετά την επέκτασή του. Δεν μπορώ να μην αναλογιστώ τη μεγάλη χαρά που θα έπαιρνε ο Παύλος βλέποντας την πραγμάτωση του κοινού μας στόχου, του να παραδώσουμε δηλαδή στις επερχόμενες γενεές ένα, μικρό έστω, τμήμα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μας».

Τα λόγια της αποτυπώθηκαν στην έκδοση του Μουσείου, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη (2007).

Παράλληλα συνέχισε το φιλανθρωπικό, εκπαιδευτικό της έργο.

Η Αλεξάνδρα Κανελλοπούλου τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με το Πολεμικό Μετάλλιο 1940-41 και με το αργυρό μετάλλιο από την Ακαδημία Αθηνών το 2005.

Σε τι συμβάλλει η δωρέα των 500.000 ευρώ

Το Ίδρυμα συμβάλλει καθοριστικά στη συνολική αναμόρφωση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ελευσίνας με τη δωρεά των πεντακοσίων χιλιάδων ευρώ.

Όχι μόνο αναβαθμίζεται ο χώρος του με σύγχρονη αισθητική, αλλά επικαιροποιείται και η τεχνολογική του υποστήριξη. Εμπλουτίζεται επιπλέον με εκσυγχρονισμένα οπτικοακουστικά μέσα.

Αυτό σημαίνει για τους επισκέπτες πιο αποτελεσματική επικοινωνία, «διερμηνεία» και κατανόηση των σημαντικών εκθεμάτων του Μουσείου.

Η μετάδοση των επιστημονικών πληροφοριών θα πραγματοποιείται με πιο εύληπτο τρόπο.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εκδηλώσεις για την Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης ως πολιτιστικό, ιστορικό ορόσημο της πόλης.

Ο πρόεδρος Νέλλος Κανελλόπουλος

Ο Νέλλος Κανελλόπουλος συνεχίζει την παράδοση της οικογένειας. Με χαμηλό προφίλ, αφοσιωμένος στη βιομηχανική και πνευματική ανάπτυξη του τόπου.

Απεύχεται να συνδέεται το όνομά του με τη φιλανθρωπική του δράση και τον Τύπο.

Ωστόσο, μοιραία παρεισφρέει στα κοινά. Με το κοινωφελές του έργο, μεταξύ άλλων, στην ΕΛΕΠΑΠ και στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (όπου εκτελεί χρέη Γραμματέως).

Και φυσικά στο Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.

Όπου ως πρόεδρος δεν περιορίζεται μόνο σε πνευματικούς, εκπαιδευτικούς σκοπούς. Αλλά και σε κοινωνικές δράσεις. Βρίσκεται στο πλευρό της χώρας του ανά πάσα στιγμή. Με χορηγίες στηρίζει την Ένωση Μαζί για το Παιδί. Αλλά και σε κάθε κρίση.

Όπως πέρυσι με το πολυεπίπεδο σχέδιο δράσης συνολικού ύψους ενός εκατομμυρίου ευρώ, που παρουσίασε το Ίδρυμα και ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ για να συμβάλλει στην εθνική προσπάθεια για την αποκατάσταση των πυρόπλυκτων περιοχών.

Διότι εκτός από φιλότεχνος, ο Νέλλος Κανελλόπουλος διακρίνεται για τη φιλοπατρία και τη φυσιολατρεία του.

Μοιράζεται την ίδια αγάπη με τη σύζυγό του, την περίφημη δικηγόρο Λη Κανελλοπούλου.

Ακόμη δύο ευπατρίδες συνοδοιπόροι της δυναστείας των Κανελλόπουλων.