Νέα εποχή για το Μουσείο Κανελλοπούλου στην Πλάκα – Στόχος η αναβάθμιση και η εξωστρέφεια

Ένα μουσείο σκαρφαλωμένο στη ρίζα του βράχου της Ακρόπολης, που προσκαλεί τον επισκέπτη να γίνει μάρτυρας της ιστορίας της ελληνικής τέχνης χιλιάδων ετών είναι το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, που οι ιδρυτές του το προίκισαν με την εξαιρετική συλλογή τους  και το δώρισαν στο ελληνικό δημόσιο.

Στεγασμένο σε δύο κτίρια, ένα θαυμάσιο νεοκλασικό, την Οικία Μιχαλέα του 1894 και μια σύγχρονη, σεμνή επέκταση, που εναρμονίστηκε με το παλαιό οικοδόμημα, έχει όμως σήμερα την ανάγκη αναβάθμισης, προκειμένου να ενταχθεί στη νέα εποχή, κάτι που προγραμματίζεται με τις μελέτες, που έφθασαν στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.

 Με επιμέρους εργασίες, που αφορούν, μεταξύ άλλων στην αξιοποίηση των δωμάτων του συγκροτήματος, σε εσωτερικές διαρρυθμίσεις και στην παρέμβαση στις όψεις του αλλά και στην στατική του ενίσχυση ο στόχος είναι σαφής: Η βελτίωση της λειτουργίας του μουσείου τόσο διοικητικά όσο και εκθεσιακά, με ζητούμενο την εξωστρέφεια ώστε να γίνει περισσότερο φιλικό και δελεαστικό στον επισκέπτη.

Ενδιαφέρον όμως, έχει και απόφαση να αναδειχθούν στη θέση τους οι αρχαιότητες, που έχουν αποκαλυφθεί στο χώρο του. Ενώ ειδική μελέτη αφορά στη συντήρηση του ζωγραφικού διάκοσμου –τοιχογραφίες και οροφογραφίες- που έχει πληγεί από το χρόνο.

Με περισσότερα από 6.500 έργα τέχνης όλων των ιστορικών περιόδων από την Προϊστορία, την Αρχαϊκή, Κλασική και Ελληνιστική περίοδο αλλά και τη Βυζαντινή τέχνη και με αρχαιότερο έργο ένα πήλινο ειδώλιο  από το 5000-4400 π.Χ. το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου φιλοδοξεί να κάνει μια νέα αρχή.

Η Οικία Μιχαλέα

Στη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης, απέναντι από το σημείο όπου ήταν η λεγόμενη «Ντάπια του Λιονταριού» της μεσαιωνικής οχύρωσης του λόφου, το συγκρότημα βρίσκεται επί των οδών Θεωρίας, Πανός και Αρετούσης. Συνορεύει μάλιστα με την περίφραξη του αρχαιολογικού́ χώρου και τα ανασκαμμένα τμήματα αυτής της οχύρωσης.

Το κτίριο της Οικίας Μιχαλέα σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Μιχαλέα για να στεγάσει την οικογένειά του έχει τα χαρακτηριστικά του Νεοκλασικισμού του τέλους του 19ου αιώνα. Το αρχοντικό, που αναπτύσσεται σε πολλαπλά επίπεδα εκμεταλλευόμενο την κλίση του εδάφους αποτελεί χαρακτηριστικό τοπόσημο της περιοχής. Όπως αποδεικνύεται ήδη από το 1901, καθώς αναφέρεται στα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας ως τοπόσημο, «τὰς οἰκίας Μιχαλέα».

Η πρόσοψή του είναι επί της οδού Θεωρίας ενώ χαρακτηριστική είναι η είσοδος επί της οδού Πανός, η οποία φέρει μαρμάρινο περιθύρωμα με πεσσούς. Στο επιστύλιο είναι  τοποθετημένη σήμερα και η επιγραφή του Μουσείου. Στο σύνολό του εξάλλου, ο όγκος του οικήματος διασπάται από τα συμμετρικά τοποθετημένα ορθογώνια ανοίγματα με τους εξώστες, που στηρίζονται σε μαρμάρινα, ελικοειδή φουρούσια.  Δεν είναι περίεργο επομένως, που λόγω της θέσης της, της αρχιτεκτονικής και της αισθητικής της αξίας αυτή η οικία έχει απεικονισθεί σε πίνακες από τον Γιάννη Τσαρούχη και τον Σπύρο Βασιλείου.

Η μετατροπή του κτιρίου σε μουσείο ολοκληρώθηκε πάντως, το 1976 και τα εγκαίνια έγιναν παρουσία του Κωνσταντίνου Τσάτσου, Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας και του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Παλίμψηστο ιστορίας

Το 2007 σε σχέδια του Παύλου Καλλιγά παραδόθηκε και η επέκταση του μουσείου σε διπλανό οικόπεδο, κατόπιν αγοράς και δωρεάς της Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αυτή η νέα πτέρυγα  διπλασίασε σχεδόν τους εκθεσιακούς χώρους ενώ δημιουργήθηκαν και χώροι υποδοχής του κοινού, γραφεία κλπ. Στο επίπεδο του εκθεσιακού χώρου μάλιστα διατηρήθηκαν ορατές οι αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν το 1970 και όπως αποδείχθηκε αφορούν τμήμα μεσαιωνικής οικίας, κτισμένης σε επαφή με το Ριζόκαστρο, το οποίο επίσης διατηρήθηκε σε μήκος 6 μέτρων. Το Ριζόκαστρο να σημειωθεί, περιέτρεχε το βράχο της Ακρόπολης και πρέπει να χτίσθηκε τον 13^ο αιώνα, όταν η πόλη βρισκόταν υπό την κυριαρχία Φράγκων ηγεμόνων (Φραγκικό Δουκάτο των Αθηνών, 1205-1456).

Το 2000 μάλιστα, κατά τη διάρκεια ανασκαφών που προηγήθηκαν της ανέγερσης της νέας πτέρυγας του μουσείου εντοπίστηκε κι άλλο τμήμα του Ριζόκαστρου ενώ σε μικρή απόσταση βρέθηκε τμήμα οικίας, που είχε καλά διατηρημένη θύρα, κατώφλι, και αποθηκευτικό πιθάρι στο δάπεδο.

Γενικότερα άλλωστε η περιοχή του μουσείου είναι ένα παλίμψηστο ιστορίας αφού σε άλλο σημείο του οικοπέδου είχε βρεθεί το 1969 ένα θραύσμα από τη ζωφόρο του Ερεχθείου, το οποίο εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Ακρόπολης.

Διαβάστε επίσης:

Μουσείο Ακρόπολης: Ακουστική ξενάγηση στην έκθεση «ΝοΗΜΑΤΑ»

Ψεύτικο ή αληθινό; Τα πλαστά έργα τέχνης αποκαλύπτουν τα μυστικά τους  

Εδουάρδος Σακαγιάν – Όταν οι στέγες του Παρισιού γίνονται ζωγραφική