Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης: Μάρτιν Σκορτσέζε και Σοφία Κόπολα «σκηνοθετούν» μόδα

Από την μία μεριά σκηνοθέτες, όπως ο Μάρτιν Σκορτσέζε, η Σοφία Κόπολα, η Κλοέ Ζάο. Και από την άλλη ο Τζόρτζ Ουάσινγκτον, ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ και ένας σκλάβος.

Δεν είναι όμως ο κινηματογράφος που τους συνδέει αλλά μία έκθεση. Και μάλιστα έκθεση για την ιστορία της μόδας στην Αμερική από τον 19^ο ως τα τέλη του 20ού αιώνα.

Με εκατό ενδύματα, ανδρικά και γυναικεία, που ανέλαβαν να παρουσιάσουν με εικαστικό-κινηματογραφικό τρόπο γνωστοί Αμερικανοί σκηνοθέτες, εννέα τον αριθμό, δημιουργώντας ο καθένας τους το δικό του σκηνικό: Από ένα ροκοκό σαλόνι ως την διάσημη γκαρνταρόμπα Γουόρσαμ – Ροκφέλερ και από μία σκηνή νουάρ ως ένα σαλόνι όπου οι κυρίες είναι ντυμένες με αρχαιοελληνικής έμπνευσης φορέματα.

Με τίτλο «Στην Αμερική: Ανθολογία της μόδας» η έκθεση εγκαινιάζεται στις 7 Μαΐου στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, αφηγούμενη μια σειρά από σύντομες ιστορίες, που είτε αναφέρονται σε γνωστά είτε σε άγνωστα πρόσωπα, πάντα όμως σε σχέση με τον ρόλο τους στην αμερικανική βιομηχανία της μόδας.

Δεκατρείς είναι οι αίθουσες όπου εξελίσσονται αυτές οι ιστορίες, η εισαγωγή όμως είναι καθαρά ιστορική. Τον επισκέπτη «υποδέχεται» το καφέ πανωφόρι του Τζορτζ Ουάσινγκτον, εξαιρετικά διατηρημένο να στέκεται άκαμπτο και σε προσοχή, καθώς είναι ντυμένο σε κούκλα βιτρίνας.

Από τον Λίνκολν στην Τζιλ Μπάιντεν

Σε λιγότερο καλή κατάσταση είναι το μαύρο παλτό της φίρμας Brooks Brothers, που φόρεσε ο Αβραάμ Λίνκολν στη δεύτερη ορκωμοσία του, αλλά και στην τελευταία του έξοδο, που πραγματοποίησε στο Ford Theatre. Εκεί, όπου στο μέσον της παράστασης, την οποία παρακολουθούσε από το θεωρείο πυροβολήθηκε από έναν φανατικό υποστηρικτή των Νοτίων.

Το ένα μανίκι του ενδύματος είναι εντελώς αποσπασμένο αλλά όχι λόγω του θανάσιμου τραυματισμού του –άλλωστε κτυπήθηκε στο κεφάλι– αλλά επειδή επιτράπηκε στους πενθούντες να κόψουν ένα κομμάτι από το ύφασμα ως αναμνηστικό. Στην καπιτονέ επένδυση όμως είναι ραμμένη μια προφητεία: «Μία χώρα, ένα πεπρωμένο». Τρίτο έκθεμα, ιδιαίτερης σημειολογίας, ένα ακόμη παλτό Brooks Brothers ως μέρος της στολής ενός σκλάβου.

Η ατμόσφαιρα της έκθεσης ωστόσο, δεν είναι τόσο βαριά στη συνέχεια. Αντίθετα μιλάει πολύ και για τους ανώνυμους  Αμερικανούς, που δούλεψαν από όλα τα πόστα για να διαμορφώσουν την εμφάνιση και την αίσθηση αυτού που σήμερα είναι το αμερικανικό στυλ. Όπως είπε η πρώτη κυρία των ΗΠΑ Τζιλ Μπάιντεν στην παρουσίαση της έκθεσης «Αποκαλύπτουμε ή αποκρύπτουμε ποιοι είμαστε, με σύμβολα και σχήματα, χρώματα και κοπές αλλά και τους δημιουργούς».

Γνώριζε επίσης καλά τους περιορισμούς,  που έχει η μόδα στον ρόλο  μιας πρώτης κυρίας λέγοντας, ότι «Καθώς πλησίαζε ώρα της ορκωμοσίας ήξερα, ότι το μόνο πράγμα που θα αναφερόταν για μένα ήταν αυτό που φορούσα».

 «Μάχες» επιβίωσης               

Ο σχεδιαστής μόδας λοιπόν και συγγραφέας Τομ Φορντ παρουσιάζει στην έκθεση την λεγόμενη Μάχη των Βερσαλλιών του 1973, την επίδειξη μόδας δηλαδή, όπου οι Αμερικανοί πρωτοεμφανιζόμενοι μόδιστροι αντιμετώπιζαν τους σύγχρονους του γαλλικού κατεστημένου.

Ερμηνεύοντας την σύγκρουση ως αγώνα θανάτου, την τοποθέτησε σε μία ντίσκο με καθρέφτη στην οροφή και τα μεταλλικά μανεκέν να στροβιλίζονται σε πολεμικές φιγούρες με φόντο το πανόραμα του παλατιού του Αμερικανού νεοκλασικιστή Τζον Βάντερλιν του 1819. Ο Χάλστον και ο Όσκαρ ντε λα Ρέντα αντιμέτωποι με τον Ιβ Σαιν Λοράν και τον Ουγκαρό.

Η ηθοποιός και σκηνοθέτιδα Ρετζίνα Κινγκ εξάλλου, αναλαμβάνοντας το «Richmond Room», που αναπαριστά τη ζωή στο σπίτι πλούσιων Αμερικανών του 19^ου αιώνα στη Βιρτζίνια, επιχειρεί την πλήρη ανατροπή. Το σκηνικό της επικεντρώνεται σε μία μοδίστρα, που είχε γεννηθεί το 1860 από πρώην σκλάβους και την παρουσιάζει να κάνει πρόβα σε έναν πελάτη.

«Το ανάστημά της υποδηλώνει δύναμη και πεποίθηση περιμένοντας να πληρωθεί για το χρόνο της», όπως εξηγεί η Κινγκ στις σημειώσεις της έκθεσης.

Νουάρ και πίστη    

Όσο για τον Μάρτιν Σκορτσέζε οραματίστηκε το σαλόνι του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Φρανκ Λόιντ Ράιτ ως το σκηνικό για ένα νουάρ έπος, με κοστούμια Τσαρλς Τζέιμς. Μοιραίες γυναίκες με εντυπωσιακές τουαλέτες, χρυσά κοσμήματα και το σύμβολο της απελευθέρωσης, ένα τσιγάρο ανάμεσα στα μακριά δάκτυλα με τα βαμμένα κόκκινα νύχια.

Η Σοφία Κόπολα πάλι, είχε να αποδώσει δύο δωμάτια κατοικιών στα τέλη του 19^ου αιώνα δημιουργώντας εκπληκτικές συνθέσεις, ενώ η σκηνοθέτιδα επίσης, Ότομ ντε Γουάιλντ στα δύο δικά της δωμάτια της ίδιας εποχής προκαλεί αναταραχή με τραπέζια για χαρτιά, μεθυσμένους μνηστήρες και αμερικάνικα κουτσομπολιά…

Μία αιωρούμενη μορφή εξάλλου, συγκεντρώνει τα βλέμματα στο κέντρο του δωματίου, που έχει αναλάβει η Κλοέ Ζάο, παρουσιάζοντας την απέριττη ενδυμασία γυναικών, που είχαν αφιερωθεί στην πίστη. Και η εγκατάσταση της Τζάνιτσα Μπράβο στη Γοτθική Βιβλιοθήκη Αναγέννησης (1859) παρουσιάζει τη συγγραφέα και σχεδιάστρια μόδας Ελίζαμπεθ Χάους σε ένα ατελιέ γεμάτο με φορέματα, ψαλίδια, σχέδια αλλά και βιβλία.

Ένα από τα φορέματά της, του 1937, γνωστό ως «The Tarts»  δείχνει προς το στήθος.   Κομψά, μακριά  φορέματα με πτυχώσεις, με έμπνευση από την ελληνική αρχαιότητα τοποθετεί σε ένα περιβάλλον αρ νουβό τέλος η Τζούλι Ντας.

Στο σύνολό της και σύμφωνα με τις πρώτες κριτικές η έκθεση χαρακτηρίζεται από βαρύτητα, συνοχή, αφήγηση και εστίαση. Όπως επισημαίνεται το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης αξιοποίησε στο έπακρο το θεσμικό του μεγαλείο και τη δύναμη των προσκεκλημένων σταρ για να δείξει τις συνδέσεις μεταξύ τέχνης, σχεδίου και μόδας με τρόπο που εμπλουτίζει την κατανόηση του επισκέπτη και για τα τρία. Προσφέροντας έτσι, ένα διαφορετικό ταξίδι στην ιστορία, που ορίζεται από αυτήν, χωρίς να του λείπει καθόλου η λάμψη.

Διαβάστε επίσης:

Κωνσταντίνος Ξενάκης: Μουσείο στις Σέρρες για τον εικαστικό ποιητή των συμβόλων

Οικία Κ.Π.Καβάφη στην Αλεξάνδρεια – Το Ίδρυμα Ωνάση αναλαμβάνει αποκατάσταση και λειτουργία