Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης: Έρευνα για κλεμμένα αρχαία των συλλογών του

Διευθυντή, ο οποίος θα ασχοληθεί με την έρευνα προέλευσης των πολιτιστικών θησαυρών του, πρόκειται να αποκτήσει το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης, ύστερα από τα αλλεπάλληλα, τα τελευταία χρόνια, κρούσματα κλεμμένων αρχαιοτήτων, που κατείχε παρανόμως.

Η Εισαγγελία της Νέας Υόρκης, πολιτικές ομάδες, ανεξάρτητοι ερευνητές και μέσα ενημέρωσης έχουν επισημάνει, ότι πολλά από τα εκθέματα του μουσείου έχουν προέλθει από αρχαιοκαπηλία, γεγονός που προκαλεί μεγάλο πλήγμα στο όνομα του μουσείου απέναντι στην κοινή γνώμη. Αλλά κυρίως απέναντι σε χορηγούς, στους οποίους στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό το ΜΕΤ.

Ειδικά μάλιστα η αναγκαστική επιστροφή κλεμμένων αρχαιοτήτων στις χώρες προέλευσή τους, ύστερα από  έρευνα της Εισαγγελίας στο μουσείο είναι αυτό, που το έχει θορυβήσει περισσότερο. Συγκεκριμένα η Εισαγγελία του Μανχάταν, όπου επικεφαλής της Μονάδας Εμπορίας Αρχαιοτήτων είναι ο ελληνικής καταγωγής Μάθιου Μπογκντάνος έχει κατασχέσει δεκάδες αρχαιότητες από το μουσείο για να τις επιστρέψει σε διάφορες χώρες μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα.

Νωρίτερα φέτος εξάλλου, μία έκθεση της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων διαπίστωσε, ότι περισσότερα από 1.000 έργα της συλλογής του ΜΕΤ ανήκαν κάποτε σε άτομα, που συνδέονται με παράνομες αρχαιότητες. Λίγο αργότερα, η Propublica δημοσίευσε τη δική της μακροσκελή αναφορά σχετικά με τα κενά στις πληροφορίες προέλευσης μιας σειράς από τεχνουργημάτων ιθαγενών Αμερικανών, που δωρίστηκαν στο μουσείο από εξέχοντες δωρητές, τους Τσαρλς και Βάλερι Ντίκερ.

Η μελέτη λοιπόν, διαπίστωσε, ότι μόλις το 15 % τοις εκατό από τα 139 έργα, που δωρίστηκαν ή δανείστηκαν από τους Ντίκερς διαθέτουν μία «πλήρη ιστορία ιδιοκτησίας».

Οι επιστροφές αρχαιοτήτων

Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης είναι ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου με περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο έργα πολιτισμού της ανθρωπότητας των τελευταίων 5000 χρόνων.

Το περασμένο έτος όμως, αξιωματούχοι της Καμπότζης ζήτησαν τη βοήθεια αμερικανών ομολόγων τους ώστε να εξασφαλίσουν την επιστροφή των αντικειμένων, που θεωρούν ως λεηλατημένα από τη χώρα τους.

Τον Μάρτιο, το ΜΕΤ ανακοίνωσε, ότι θα επέστρεφε στην Ινδία 15 γλυπτά,  που σχετίζονται με τον καταδικασμένο έμπορο αρχαιοτήτων Σουμπάς Καπούρ. Ενώ μόλις αυτή την εβδομάδα, το γραφείο του εισαγγελέα του Μανχάταν επαναπάτρισε ένα ζευγάρι αρχαίων κινεζικών, πέτρινων γλυπτών, τα οποία είχαν δωριστεί στο μουσείο από την φιλάνθρωπο και συλλέκτρια Σέλμπι Γουάιτ.

Γνωστή και στην Ελλάδα είναι η κυρία Γουάιτ, καθώς στην κατοχή της έχουν βρεθεί και ελληνικές αρχαιότητες, παράνομης προέλευσης. Κάποιες από αυτές επιστράφηκαν στην χώρα μας το 2008 αλλά και πρόσφατα:  Συγκεκριμένα μόλις τον Μάρτιο 29 ελληνικές αρχαιότητες, που βρίσκονταν στην συλλογή της Γουάιτ επαναπατρίσθηκαν, ύστερα από έρευνα της Εισαγγελίας.

Οι πρωτοβουλίες

Οι νέες πρωτοβουλίες  ανακοινώθηκαν από τον διευθυντή του ΜΕΤ, Μαξ  Χόλεν μέσω μιας επιστολής του, η οποία μοιράσθηκε την περασμένη Τρίτη στο προσωπικό του μουσείου ενώ στη συνέχεια δημοσιεύθηκε και στον ιστότοπό του. Εκτός από τον διευθυντή της έρευνας έτσι, θα διορισθούν τρεις επιπλέον ερευνητές, προκειμένου να βοηθήσουν στο έργο. Το ΜΕΤ έχει επίσης σχηματίσει μία επιτροπή από 18 επιμελητές, συντηρητές και άλλους εργαζόμενους, προκειμένου σύμφωνα με τον Χόλεν «να εξετάσουν τις πολιτικές και πρακτικές μας σε αυτούς τους τομείς».

Παράλληλα και το διοικητικό συμβούλιο του μουσείου έχει δημιουργήσει  μια ομάδα εργασίας για να σταθμίσει τις δραστηριότητες συλλογής. Επίσης, όπως δηλώνεται  θα υπάρξουν αυξημένες προσπάθειες για την εξέταση όλων των έργων, που έχουν αποκτηθεί από εμπόρους τέχνης, οι οποίοι έχουν ελεγχθεί ποινικά για τη δράση τους. Ενώ ακόμη, είναι στα σχέδια και η δημοσιοποίηση του έργου του μουσείου σε αυτόν και σε άλλους τομείς, που σχετίζονται με τις συλλογές του.

Χρονοβόρα διαδικασία

«Η εμφάνιση νέων και πρόσθετων πληροφοριών, μαζί με το μεταβαλλόμενο κλίμα για τα πολιτιστικά αγαθά, απαιτεί να αφιερώσουμε επιπλέον πόρους σε αυτό το έργο», όπως αναφέρει ο Χόλεν στην επιστολή του.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο ίδιος προειδοποιεί, ότι η έρευνα θα πάρει χρόνο. «Σε ορισμένους τομείς, είμαστε σε θέση να κάνουμε γρήγορες και σαφείς κινήσεις  αλλά και σε άλλους μπορεί να χρειαστούν κυριολεκτικά χρόνια ώστε να αποκτήσουμε τις απαραίτητες πληροφορίες προέλευσης και ακόμη περισσότερο χρόνο για να συνεργαστούμε με άλλα μουσεία, έθνη ή άτομα για να βρούμε τη σωστή λύση», όπως  έγραψε.

Ως αιτιολογία αναφέρει το τεράστιο, πραγματικά μέγεθος της συλλογής του μουσείου αλλά και την εμπλοκή του σε πολλούς διαφορετικούς, πολιτιστικούς τομείς. «Δεσμευόμαστε να το κάνουμε σωστά και εξ ίσου δεσμευόμαστε να αφιερώσουμε τον απαραίτητο χρόνο για να το κάνουμε» είναι ωστόσο η υπόσχεση που δίνει, απαντώντας και στα μέσα ενημέρωσης, που έχουν τονίσει επανειλημμένως στις Ηνωμένες Πολιτείες τον επείγοντα χαρακτήρα της έρευνας.

Διαβάστε επίσης

Ο «τραγικός» κ. Μαξ Χολέιν: Θυσιάζοντας τέχνη για να σώσει το Met (Metropolitan Museum of New York)