Μιχαήλ ντε Γκρες: Η πολυτάραχη ζωή του ανθρωπιστή πρίγκιπα

Ο Μιχαήλ της Ελλάδας διεθνώς Michel de Grèce άφησε την τελευταία του πνοή χθες στις 28 Ιουλίου 2024.

Ξεχώρισε από την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια της Ελλάδας διότι ως συγγραφέας και ιστορικός υπήρξε το μοναδικό μέλος της με ελληνική υπηκοότητα.

Δηλώθηκε στο δημοτολόγιο του Δήμου Αθηναίων ως Μιχαήλ ντε Γκρες (της Ελλάδας). 

Ο πριγκιπικός τίτλος διατηρήθηκε από τη συγγένεια με τη βασιλική οικογένεια της Δανίας και λόγω καταγωγής από τους οίκους των Ρομανόφ και των Ορλεανών.

Στην εκπνοή του 2023 κυκλοφόρησε το λεύκωμα της αυτοβιογραφίας του με τίτλο Prince Michael of Greece: Crown, Art, and Fantasy: A Life in Pictures Rizzoli New York. Το χρονικό της επισοδειακής ζωής του μέσα από εντυπωσιακές φωτογραφίες με τους πρωταγωνιστές στην πολιτική, πολιτιστική και επιχειρηματική ζωή του εικοστού αιώνα.

Ένα αντισυμβατικό ζευγάρι

Ο Μιχαήλ της Ελλάδας με διακριτικό τρόπο συγχρωτίστηκε με την ελληνική κοινωνία, την πιο εκλεπτυσμένη πλευρά της. Ως ζευγάρι με τη σύζυγό του Μαρίνα Καρέλλα (κόρη του πάλαι ποτέ μεγάλου βιομηχάνου Θεόδωρου Καρέλλα και της Έλλης Χαλικιοπούλου), αποτελούσαν πάντα πολυσυζητημένο και αξιοθαύμαστο ζευγάρι σικ διανοούμενων. Εκείνη διακεκριμένη ζωγράφος και ο ίδιος συγγραφέας ευπώλητων διεθνώς ιστορικών μυθιστορημάτων, με ιδιαίτερο μυστήριο.

Απέκτησαν δύο κόρες, και η Όλγα, δούκισσα της Αόστας (επίσης γνωστή ως Πριγκίπισσα Όλγα-Ισαβέλλα της Ελλάδας) προλογίζει το βιβλίο του.

Οι πρίγκιπες παραμένουν της μόδας

Τι σημαίνει να διατηρεί κανείς τον τίτλο του πρίγκιπα χωρίς στέμμα;

Και τι θα είχε συμβεί στον Μιχαήλ της Ελλάδας εάν δεν είχε παντρευτεί μία κοινή θνητή σε έναν αντισυμβατικό γάμο;

Βρίσκει κανείς τις απαντήσεις στο ακροτελεύτιο αυτό λεύκωμα;

Τις βρίσκει και μάλιστα χορταστικές. Εμπλουτισμένες με ανεκδοτολογικό υλικό από το who is who της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Ο Μιχαήλ συνδύασε στις σελίδες του λευκώματος με αρμονία τους βασιλιάδες και τους καλλιτέχνες, τους ζωντανούς θρύλους και τους συνηθισμένους ανθρώπους: Μαρία Κάλλας, Φεντερίκο Φελίνι, Μαργαρίτα Θάτσερ, Στρατηγός Ντε Γκωλ, Μητέρα Τερέζα, Νίκη ντε Σεντ Φαλ, Βασίλισσα Ελισάβετ Β’, Χουάν Κάρλος, Λα Σαμπανού. Με χιούμορ και κομψή πένα αποτύπωσε μια αλήθεια. Ότι έζησε πολλές ζωές μέσα σε μία.

Οι περιπέτειες της παιδικής ηλικίας

Ο Μιχαήλ ντε Γκρες γεννήθηκε στη Ρώμη το 1939 και έζησε πάρα πολύ μοναχικά και ταραγμένα παιδικά χρόνια.

Πρόκειται για τον μοναχογιό του Χριστόφη της Ελλάδας (1889-1940), πρίγκιπα της Ελλάδας και της Δανίας και της γαλλίδας πριγκίπισσας Φρανσουάζ ντ’ Ορλεάν (1902-1953).

Έχασε όμως τον πατέρα του σε βρεφική ηλικία, προτού κλείσει τα δύο. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος οδήγησε τη χήρα πριγκίπισσα Φρανσουάζ με το μοναχοπαίδι της στο Μαρόκο όπου διατηρούσαν ακίνητη περιουσία.

Ο πατέρας της μητέρας του, ο δούκας του Γκιζ εγκατέλειψε την κατοικία του στις Βρυξέλλες αφού το αρχοντικό έγινε η έδρα της Βέρμαχτ.

Με την έλευση της ειρήνης, ο Μιχαήλ Γκρες και η μητέρα του έμειναν για λίγο στη Μάλαγα της Ισπανίας, προτού εγκατασταθούν στο Παρίσι το 1948. Είχε μόλις φτάσει στην τρυφερή ηλικία των εννιά ετών.

Ωστόσο το 1953, ο δεκατετράχρονος Μιχαήλ ντε Γκρες δέχτηκε ένα ακόμη φοβερό χτύπημα: Απεβίωσε η μητέρα του (ο τάφος της βρίσκεται στο Τατόι). Ο θείος του, κόμης του Παρισιού Ερρίκος ντ’ Ορλεάν (Henri d’Orléans) ανέλαβε την κηδεμονία του.

Ο Μιχαήλ έτσι παρέμεινε στο Παρίσι μέχρι την αποφοίτησή από την κορυφαία σχολή πολιτικής επιστήμης στο Παρίσι, Institut d’Etudes Politiques. 

Στην ελληνική οικογένεια

Σύντομα, αποφάσισε να έρθει στην Ελλάδα και να υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό. Έχει ομολογήσει ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του έμαθε τα σπαστά ελληνικά του.

Στην αρχή κατοικούσε στο βασιλικό παλάτι με την ελληνική οικογένειά του -τον Κωνσταντίνο, την Ειρήνη και τη Σοφία περίπου συνομιλήκους του. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο βασιλιάς Παύλος Α’ και η βασίλισσα Φρειδερίκη τον αγκάλιασαν σαν γιο τους.

Το 1956 σε ηλικία 26 ετών ο Μιχαήλ ντε Γκρες παντρεύτηκε την τότε εικοσιτετράχρονη Μαρίνα Καρέλλα που ήδη τότε εφορμούσε στη διεθνή καλλιτεχνική της καριέρα. Σύντομα άρχισε και ο ίδιος να καλλιεργεί την φιλολογική του δεινότητα.

Έγραψε περισσότερα από είκοσι βιβλία, κυρίως ιστορικά (Ο τελευταίος Σουλτάνος, Ανδρόνικος Α’ Κομνηνός, Λουδοβίκο ΙΔ΄- Η άλλη πλευρά του ήλιου) αλλά και κάποια μυθιστορήματα.

Η επίσημη αυτοβιογραφία του εκδόθηκε το 2005 από τις εκδόσεις Φερενίκη.

Τα συχνά ταξίδια εξ απαλών ονύχων σε κρίσιμη ιστορική περίοδο καθώς και η διεθνής καταγωγή του, εμπλούτισαν τη ματιά του Μιχαήλ ντε Γκρες με αυξημένη ευαισθησία και κατανόηση των διεθνών σχέσεων. Πέρα από τις σπουδές του…

Ο Μιχαήλ με τη Μαρίνα εγκαταστάθηκαν αρχικά στο Παρίσι. Το 1980 όμως μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη. Εκεί έζησαν επί δέκα τρία χρόνια. Ύστερα μοίρασαν την ζωή τους ανάμεσα στο Παρίσι, στην Αθήνα και στην Πάτμο, όπου διατηρούν πάντα το υπέροχο αρχοντικό τους, στη Χώρα.

Απέκτησαν εγγόνια.

Οι πρίγκιπες απλώνονται στην Ευρώπη

Η Αλεξάνδρα της Ελλάδας (του 1968) παντρεύτηκε τον Νικολά Μιρτισάντζ (Nicolas Mirzisantz) (1963) το 1998. Απέκτησαν δύο αγόρια, τον Tigran (2000) και του Darius (2002) Mirzisantz.

Η Όλγα της Ελλάδας (του 1971), παντρεύτηκε θρησκευτικά στην Πάτμο τον πρίγκιπα Aymon της Σαβοΐας-Αόστα (1967), γιο της πριγκίπισσας Claude d’Orléans (Κλοντ ντ’ Ορλεάν) και του Amédée (Αμεντέ) της Σαβοΐας-Αόστα, πέμπτο δούκα της Αόστα, διεκδικητή του θρόνου της Ιταλίας.

Απέκτησαν τρία παιδιά ονόματι του Ουμπέρτο (2009), Αμεντέο (2011) και Ιζαμπέλα, που γεννήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2012 στο Παρίσι.

Η Ελίζα

Πέρα από τα παιδιά και την τέχνη τους, όμως. το σημαντικότερο (κοινό) έργο τους ονομάζεται Ελίζα, Εταιρία κατά της κακοποίησης του παιδιού. 

Η Ελίζα υπήρξε αληθινό πρόσωπο, γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης το 1989. Έζησε όμως μόνο έξι χρόνια. Καλύτερα να μην είχε έρθει ποτέ στη ζωή… Ο φροντιστικός πατέρας της απεβίωσε απρόσμενα, μόλις εκείνη έκλεισε τα πέντε. Τότε ξεκίνησε ο ζωντανός εφιάλτης της (σεξουαλικής) κακοποίησης από τη ναρκομανή μητέρα της και τον εραστή της.

Η Ελίζα έχασε τη ζωή της έναν χρόνο αργότερα, το 1995, από τα χτυπήματα της κτηνώδους και άρρωστης μητέρας της. Οι γείτονες άκουγαν τις οιμωγές, «μαμά σταμάτα όχι άλλο σε παρακαλώ». Βρέθηκε το άψυχο κορμί της να κείτεται στο κρεβάτι με υγρό να κυλάει από το κεφάλι.

Ο σοκαριστικός θάνατός της το 1995 οδήγησε στο μανιφέστο «Ποτέ Ξανά» και στη θέσπιση του Νόμου της Ελίζας, που επαναπροσδιόρισε τις ευθύνες του κράτους και των κοινωνικών υπηρεσιών όσον αφορά στην προστασία των παιδιών από την κακοποίηση.

Ο πρίγκιπας «της καρδιάς μας»

Η Μαρίνα Καρέλλα και ο Μιχαήλ ντε Γκρες είχαν αναλάβει την οικονομική στήριξη της Ελίζας στην Αμερική.

Το 2008 πρωτοστάτησαν στην πρωτοβουλία για την ίδρυση του μη-κερδοσκοπικού σωματείου ΕΛΙΖΑ, με στόχο να συμβάλλει στην προστασία των παραμελημένων και κακοποιημένων παιδιών.

Το μήνυμα: Μηδενική ανοχή στην παιδική κακοποίηση.

Πρόκειται για το πιο πλήρες σωματείο σε αυτόν τον τομέα, με ευρύ και βαθύ έργο, με τομές στην ελληνική πολιτεία. Η Μαρίνα Καρέλλα παραμένει επίτιμη πρόεδρος.

Ο Μιχαήλ ντε Γκρες απέδειξε με τον βίο του την ευγενική και παραδειγματική αξία του τίτλου του.