Κυρώθηκε στη Βουλή η συμφωνία για την επιστροφή 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων και την έκθεσή τους στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αρχικώς.

Νωρίτερα η υπουργός Πολιτισμού είχε απευθύνει με την ομιλία της κάλεσμα στα μέλη του Κοινοβουλίου να ψηφίσουν την συμφωνία με την οποία επιστρέφουν στην Ελλάδα οι κυκλαδικές αρχαιότητες της συλλογής Στερν επισημαίνοντας ότι « Η συμφωνία που φέρνει προς κύρωση το Υπουργείο Πολιτισμού αποδεικνύει τη σοβαρότητα της δέσμευσής μας να αποκαταστήσουμε τα πολιτιστικά αγαθά της Χώρας, με τον τρόπο που ενδείκνυται κάθε φορά. Αν θέλετε να έρθει αυτή η συλλογή στη Χώρα, ολόκληρη και όχι να καταφύγουμε στα δικαστήρια και να πάρουμε ένα, δύο ή πέντε ή δέκα από αυτές τις αρχαιότητες, αν θέλετε να έρθουν και οι 161, σας καλώ κύριοι βουλευτές να υπερψηφίσετε τη συμφωνία»,  είπε η κυρία Μενδώνη. Προσθέτοντας, ότι οι αρχαιότητες «Θα επιστρέψουν όλες. Χωρίς αβεβαιότητα, χωρίς τις δυσχέρειες της απόδειξης και χωρίς κανένα κόστος για το ελληνικό δημόσιο!».

Στη συζήτηση, που έγινε εν μέσω αντιρρήσεων της αντιπολίτευσης για την συμφωνία υποδεικνύοντας την διεκδίκησή της δια της δικαστικής οδού, η υπουργός είχε ωστόσο να διαβεβαιώσει, ότι «η δικαστική διεκδίκηση της συλλογής εκτιμήθηκε ως έχουσα ελάχιστη πιθανότητα αίσιας έκβασης και πάντως δεν εξασφάλιζε την επιστροφή του συνόλου των 161 αρχαιοτήτων. Ήταν αδύνατον να βρεθούν στοιχεία και για τις 161 αρχαιότητες και εμείς θέλουμε να επαναπατρισθούν όλες».

Ο εντοπισμός των αρχαίων

Όπως ανέφερε η ίδια επεξηγηματικά, η ανάκτηση ελληνικών πολιτιστικών αγαθών που εντοπίζονται στην αλλοδαπή ανήκει, στα βασικά προτάγματα του υπουργείου Πολιτισμού και διενεργείται μέσω της αρμόδιας Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης, η οποία στο ίδιο έγγραφο λέει,  ότι ελέγχει αν το αντικείμενο ανήκει στο αρχείο κλεμμένων από ελληνικό αρχαιολογικό χώρο, μουσείο, έκθεση ή αποθήκη ή αν μπορεί να συνδεθεί με κάποια λαθρανασκαφή, διαπιστωμένη ή καταχωρημένη στο αρχείο λαθρανασκαφών ή αν περιλαμβάνεται στα φωτογραφικά αρχεία που προέκυψαν από τις διάφορες κατασχέσεις στο πλαίσιο αστυνομικών επιχειρήσεων, σε περιπτώσεις αρχαιοκαπηλίας.

«Για να μπορέσει η Υπηρεσία», είπε η υπουργός «να υποβάλει αίτημα δικαστικής συνδρομής προς τη χώρα όπου εντοπίστηκε το συγκεκριμένο αντικείμενο, πρέπει να συγκροτήσει ένα τεκμηριωμένο φάκελο με ισχυρά και αδιάσειστα στοιχεία που θα οδηγήσουν τις αλλοδαπές εισαγγελικές αρχές να προβούν σε κατάσχεση του αντικειμένου.  Είναι κρίσιμο όμως να αποδειχθεί ότι το αντικείμενο βρισκόταν στην Ελλάδα μέχρι κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή και από την στιγμή εκείνη κλάπηκε».

Άγνωστη συλλογή

Στην συγκεκριμένη περίπτωση έτσι, όταν το Υπουργείο πληροφορήθηκε από το ΜΕΤ την ύπαρξη της συλλογής, διαπιστώθηκε, ότι η αυτή ήταν άγνωστη στις υπηρεσίες του. Συγκεκριμένα «Διαπιστώθηκε, ότι καμία από τις 161 αρχαιότητες δεν περιλαμβανόταν στο αρχείο κλεμμένων, αλλά πέραν αυτού δεν υπήρχε άλλη πληροφορία, από την οποία να προέκυπτε τεκμηριωμένα ότι οι αρχαιότητες είχαν εξέλθει παράνομα από ελληνικό έδαφος», είπε η κυρία Μενδώνη.

Αναφέροντας στη συνέχεια  περιπτώσεις αποτυχίας του ελληνικού δημοσίου στην δικαστική διεκδίκηση ελληνικών αρχαιοτήτων χωρίς πλήρη τεκμηρίωση της προέλευσής τους παρέθεσε το έγγραφο της αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού σύμφωνα με το οποίο «Για τον λόγο αυτό, η δικαστική διεκδίκηση αποφεύγεται στις περιπτώσεις που είναι ορατή νέα εξωδικαστική λύση. Επίσης, συχνά η δικαστική διεκδίκηση είναι ανέφικτη, ακόμα και αν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία, λόγω της παρόδου ικανού χρόνου από την τέλεση του αδικήματος, γεγονός που οδηγεί στην παραγραφή του, στην αρχειοθέτηση της υπόθεσης και τελικά στη μη τιμωρία των εμπλεκομένων προσώπων».

 Το σημαντικότερο μάλιστα είναι, όπως αναφέρεται από την αρμόδια Διεύθυνση ότι «Κανένα από τα αντικείμενα της Συλλογής Στερν δεν ταυτίζεται με αντικείμενα που περιλαμβάνονται στα αρχεία κλαπέντων, υπεξαιρεθέντων πολιτιστικών αγαθών που τηρούνται στη ΔΙΚΠΑ».

Απάντηση στον Νίκο Φίλη

«Ξέρετε τι σημαίνει δικαστική διεκδίκηση στο εξωτερικό;», πρόσθεσε η κυρία Μενδώνη, «Κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ενώ ήδη πληρώνουμε σε νομικούς συμβούλους στο εξωτερικό τέτοια ποσά. Αλλά εκεί αισθάνεσαι ότι έχεις κάποιες πιθανότητες. Εδώ όχι».

Κατόπιν αυτών  η υπουργός  Πολιτισμού κάλεσε την αντιπολίτευση να αποδείξει  ενώπιον του ελληνικού κοινοβουλίου το αντίθετο, ότι δηλαδή ο επιτυχής επαναπατρισμός στη χώρα απορρέει, κατά τον κανόνα από δικαστικές αποφάσεις Δικαστηρίων της αλλοδαπής, στα οποία προσέφυγε η Ελλάδα. «Αν έχετε τέτοιες  αποφάσεις δικαστηρίων, να τις καταθέσετε, αφού επικαλείστε επιτυχή επαναπατρισμό χωρίς διαπραγμάτευση του Υπουργείου», όπως είπε, χωρίς να λάβει απάντηση. Ζητώντας επίσης να αναφερθεί, ποιο άρθρο του Αρχαιολογικού Νόμου λέει «ότι πρέπει να καταφεύγουμε στα δικαστήρια», κάτι για το οποίο επίσης δεν έλαβε απάντηση, δεδομένου ότι δεν υφίσταται…

Τέλος στη δευτερολογία της η κυρία Μενδώνη, αναφερόμενη στον απουσιάζοντα εκείνη την στιγμή από την αίθουσα του Κοινοβουλίου βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Φίλη και σηκώνοντας το γάντι στις αιχμές, που ο ίδιος άφησε κατά την ομιλία του για την συνέχιση της υπόθεσης νομικά, τον κάλεσε να ξεκινήσει την διαδικασία καταθέτοντας αίτημα περί ευθύνης υπουργών στη Βουλή!