Μαρινέλλα: Νύχτες που έγιναν μεσημέρια, με δικά της λόγια…

Μαρινέλλα

Περιεχόμενα

Η μοναδική Μαρινέλλα ανοίγει την καρδιά της για πρώτη φορά. Μία ιδιότυπη αυτοβιογραφία; Μία προσωπική εξομολόγηση; Η επίσημη βιογραφία; Το βιβλίο Μαρινέλλα, Οι νύχτες που έγιναν μεσημέρια (εκδ. Διόπτρα) που υπογράφει ο Γιάννης Ξανθούλης με την ενεργό συμβολή της μεγάλης αοιδού, αποτελεί ιδιότυπο είδος στην εκδοτική ιστορία.

Δεν εντάσσεται πουθενά. Περισσότερο, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει, πρόκειται για τη σκιαγράφηση της Μαρινέλλας με τη ματιά και τη φωνή του Γιάννη Ξανθούλη. Οι δυο φωνές τους όμως συμψηφίζονται, γίνονται κοινό τραγούδι. Αφηγούνται τη ζωή της μοναδικής λαϊκής ερμηνεύτριας και παράλληλα ιχνηλατούν τη χρυσή εποχή του ελληνικού τραγουδιού, της βραδινής ζωής. Με πρόσωπα και πράγματα της ανέκδοτης ιστορίας. Στιγμές που έγραψαν Ιστορία.

«Η μοναδική διαφορά είναι πως απέναντί της είχε τον Γιάννη Ξανθούλη σαν αντίστιξη στην αφήγηση της ζωής της», επισημαίνουν οι εκδότες. Άρα έναν συγγραφέα που δεν σβήνει την ταυτότητά του, αλλά εμπλουτίζει το πορτρέτο της Μαρινέλλας με τη δική του πινελιά και τη δική του συνείδηση. Άρα ένα τανγκό, που ρίχνει τους προβολείς στην θρυλική πρωταγωνίστρια του ελληνικού τραγουδιού.

Στη Νεράιδα

Η πρώτη τους γνωριμία πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1986. Ο Γιάννης Ξανθούλης την συναντά στο κέντρο Νεράιδα. Βρισκόταν εκεί για να της πάρει συνέντευξη για την Ελευθεροτυπία, ύστερα από εντολή της διεύθυνσης. Νέος και ψαρωμένος, παίρνει μαζί του για «παραθάρρια» έναν φίλο του γνώστη της νυχτερινής ζωής. Το φαινόμενο Μαρινέλλα όπως του την είχαν συστήσει, μετρούσε ήδη είκοσι χρόνια επιτυχιών στο τραγούδι.

Και ύστερα; Είκοσι χρόνια αργότερα, τούς δένει μία από τις μεγάλες εκδοτικές επιτυχίες του Γιάννη Ξανθούλη με τίτλο Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες. Μεταφέρθηκε στην τηλεόραση σε σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη με πρωταγωνίστρια τη Μαρινέλλα.

Πώς τον έπεισαν

Αναφέρει ο Γιάννης Ξανθούλης στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Θα έπρεπε να γράψετε ένα βιβλίο για τη μαμά». Κουβέντα από την Τζωρτίνα στα γενέθλια της Μαρινέλλας, πριν από χρόνια.

Το άκουσα, το ξέχασα. Δεν το πήρα αψήφιστα, αλλά ήξερα πως είμαι ακατάλληλος για βιογράφος, εξαιτίας του ύφους που γράφω. Καλώς ή κακώς.

Από αλλού ξεκινώ και αλλού βρίσκομαι, παρεμβαίνει το θυμικό μου, νευριάζω με τους ήρωές μου, κάνω αυτά που κάνω, ώστε να μη συμπεριλαμβάνομαι στους τρέχοντες κολοσσούς της λογοτεχνίας.

Δεν παραληρώ για τα αποδεκτά «πολιτικώς ορθά» και de facto απυρόβλητα μείζονα θέματα.

Με τέτοιον χαρακτήρα πώς να αναλάβω μια Μαρινέλλα, με την οποία ναι μεν μας συνδέουν μερικές ενδιαφέρουσες δεκαετίες, αλλά δεν θα μου προέκυπταν φωτοστέφανα και θαυμαστικές κορόνες για τον μελωδικό κόσμο της νύχτας.

«Ξέρετε, εγώ…». Έφερνα αντιρρήσεις, ξέροντας τον χαρακτήρα μου. Η άλλη πλευρά επέμενε: «Κάνετε λάθος…». «Μα είμαι ολόκληρος ένα κινούμενο λάθος», απαντούσα. Τελικά, ο βιογράφος «εάλω»…

«Εσύ με ξέρεις» ― η Μαρινέλλα.

«Εγώ σ’ αγαπώ, αλλά φοβάμαι ότι εσύ δεν με ξέρεις», απαντούσα.

Τσούλησε ένα διάστημα με «σε ξέρω», «δεν με ξέρεις», ώσπου να το πάρουμε απόφαση και να ξεκινήσουν τα μεσημεριανά συμπόσια εις μνήμην του Πλάτωνα και άλλων συγγενών ανάλογων συμποσιακών εμπειριών.

Έτσι προχωρήσαμε, φωτίζοντας με μεσημβρινό φως νύχτες ή και μέρες μιας ζωής από χώμα, φωνή, έρωτα, μόχθο και πολλή αγάπη. Κι έγινε ένα βιβλίο που, χωρίς να είναι a priori βιογραφία, άρχισε να μοιάζει με μυθιστόρημα δικό μου.

Πώς οργάνωσαν το χρόνο τους

Για να συγκεντρωθεί το υλικό, η Μαρινέλλα καθόταν απέναντι από τον συγγραφέα για περισσότερο από ένα χρόνο. Συναντιόντουσαν δύο φορές την εβδομάδα στο σπίτι του στην Αθήνα (εκείνη μένει στην Κηφισιά). Μετά το μεσημεριανό φαγητό, «ανοίγαμε πανιά», όπως παρατηρεί ο Γιάννης Ξανθούλης.

«Ξανοιγόμασταν στα εσωτερικά μιας βιογραφίας που δεν ήταν ακριβώς μονόλογος. Ούτε βιογραφία, γιατί την αντιμετώπιζα μεν ως ιστορικό πρόσωπο, που όμως με τσιγκλούσε να θυμηθώ και εγώ δικά μου παράλληλα γεγονότα, αν και έχουμε εννιά χρόνια διαφορά. Εκείνη το 1938, εγώ το 1947».

Παρόμοια νιάτα

Τη Μαρινέλλα και τον Γιάννη Ξανθούλη ενώνει κάτι περισσότερο από μια κοινή πορεία στις κορυφογραμμές του ελληνικού πολιτισμού.

Η προσφυγική τους καταγωγή, η ζωή τους στη βόρεια Ελλάδα, η επιτυχία τους στην Αθήνα ως ενήλικες.

Ο Γιάννης Ξανθούλης γεννήθηκε το 1947 στην Αλεξανδρούπολη, από γονείς πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης. Η Μαρινέλλα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, οι γονείς της προέρχονταν από την Κωνσταντινούπολη.

«Ξεκινήσαμε να μιλάμε για ασήμαντα που τα αντιλαμβανόμουν σημαντικά, για ζωές άλλων που πέρασαν ξυστά από δίπλα μας αφήνοντας μια αύρα περιέργειας». Ύστερα κύλησαν σε πιο προσωπικές στιγμές, το ζευγάρι Μαρινέλλα Καζαντζίδης στην μεταπολεμική Ελλάδα της Ανασυγκρότησης.

«Τεράστιο φάλτσο»

Το 1960 μόνο από τις συχνότητες της ΥΕΝΕΔ μπορούσες να τους ακούσεις με παραγγελιές, εκτός και αν είχες τη δυνατότητα να αγοράσει κανείς τις «πλάκες» τους, τα σαρανταπεντάρια….

Το 1962, ο Γιάννης Ξανθούλης βρισκόταν ακόμη στην Αλεξανδρούπολη. «Εκεί έφταναν με το βραδινό αεράκι του νοτιά σπαράγματα από τραγούδια κάποιου τζουκ μποξ από μακριά. Τότε πρωτάκουσα το Σαββατόβραδο σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη. “Σάββατο βράδυ είναι όμορφο, ίδιο Χριστός Ανέστη…” τραγουδούσε ο Καζαντζίδης με έναν αντρίκειο λυρικό τρόπο και μετά έμπαινε δυναμικά η Μαρινέλλα στο ρεφρέν, για τη δραματική ευχή “Αχ να ‘τανε η ζωή μας Σαββατόβραδο”. Τεράστιο φάλτσο να είμαι χατζιδακικός και να γεμίζουν τα μάτια μου δάκρυα με το Σαββατόβραδο του Μίκη Θεοδωράκη. Όμως ξεστρατίζω και έχουμε μεγάλο δρόμο», γράφει στο βιβλίο ο συγγραφέας.

Στην αρχή τα φώτα έπεφταν στον «αριστοτέχνη της λύπης» Στέλιο Καζαντζίδη, οι γυναίκες ήταν τότε συμπληρωματικές. «Δέκα χρόνια τραγουδούσα στην καρέκλα», παρατηρεί η Μαρινέλλα.

Η καριέρα της απογειώθηκε μετά το 1965, όταν ο Καζαντζίδης είχε πλέον πάρει την απόφαση να αποσυρθεί. Ο γάμος τους είχε διάρκεια δύο ετών 1964 – 1966.

Τη μοναχοκόρη της Τζωρτίνα απέκτησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με τον πρωταθλητή Ελλάδος στην ιππασία Φρέντυ Σερπιέρη. Η απόφασή της να την μεγαλώσει μόνη της εκτός γάμου θεωρήθηκε ιδιαίτερα ανατρεπτική για τα δεδομένα της εποχής. Η Μαρινέλλα εν συνεχεία παντρεύτηκε τον Τόλη Βοσκόπουλο. Χρόνια μεγάλων επιτυχιών με δίσκους όπως «Μαρινέλλα και Βοσκόπουλος» ή το «Εγώ κι’ εσύ». Ο γάμος τους κράτησε έως το 1981.

Το βιβλίο του ο Γιάννης Ξανθούλης το αφιερώνει και στην Τζωρτίνα Σερπιέρη.

Περιγράφει ανάγλυφα όλη την πλούσια ιστορία της εποχής. Πάνος Γαβαλάς, Ρία Κούρτη, Στέλιος Περπινιάδης, Ρία Νόρμα, Μανώλης Χιώτης, Μαίρη Λίντα και φυσικά Τσιτσάνη, Μπιθικώτση, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, μεταξύ πολλών άλλων. Ελάχιστοι οι επιζώντες…

Δεν έλειψαν μεταξύ τους και οι πιο αποκαλυπτικές συζητήσεις, οι επώδυνες αναμνήσεις, η καταβύθιση σε αδυσώπητα αδιέξοδα και δύσκολα διλήμματα. Σε όλα όσα συνθέτουν το αποτύπωμα της ψυχής της. Για όλα αυτά αλλά και για το «πιπεράτο» στιλ του Γιάννη Ξανθούλη αξίζει κανείς να ανατρέψει στις σελίδες του. Και να διαβάσει Μαρινέλλα, αδιαμεσολάβητα.

Ο δημοφιλής συγγραφέας

Την Μαρινέλλα, την Κική (από το Κυριακή Παπαδοπούλου), που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη σαν κοριτσάκι με τα σπίρτα, παρομοιάζει σήμερα σαν αστραπή διαρκείας ο Γιάννης Ξανθούλης.

Εκτός από μυθιστορήματα, ο Γιάννης Ξανθούλης έγραψε βιβλία και θεατρικά έργα για παιδιά, καθώς και θέατρο.

Εργάστηκε ως δημοσιογράφος (είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ) σε εφημερίδες και στο ραδιόφωνο.

Ανάμεσα στα πιο γνωστά του μυθιστορήματα είναι: Το καλοκαίρι που χάθηκε στο χειμώνα, Το πεθαμένο λικέρ, Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας, Το ροζ που δεν ξέχασα, Η εποχή των καφέδων, Οικογένεια Μπες-Βγες, Το τρένο με τις φράουλες, …ύστερα, ήρθαν οι μέλισσες, Ο Τούρκος στον κήπο, Το τανγκό των Χριστουγέννων, Ο θείος Τάκης, Του φιδιού το γάλα, Κωνσταντινούπολη – Των ασεβών μου φόβων, Η εκδίκηση της Σιλάνας, Δεσποινίς Πελαγία, Ο γιος του δάσκαλου, Την Κυριακή έχουμε γάμο, Εγώ, ο Σίμος Σιμεών, Ζωή μέχρι χθες και Ονειρεύτηκα τη Σανγκάη.

Βιβλία του έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.