Μαρία Μπόμπολα: Ζοφερό μέλλον χωρίς αίθουσες σινεμά

Η Μαρία Μπόμπολα «εγκαινιάζει» το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου (ΔΦΚ) Νύχτες Πρεμιέρας. Ανοίγει σήμερα με την ταινία του Πέδρο Αλβοδόβαρ και της πανθομολογούμενης φαβορί για τα Όσκαρ, Σελίν Σονγκ. Αλλά σε ποιες αίθουσες; Με τι μέλλον;

Καταρχήν ας σημειωθεί ότι ευθύνη για το επιτυχημένο φεστιβάλ που πραγματοποιείται τόσα χρόνια κάθε Σεπτέμβριο αναλογεί στην Κινηματογραφική Εταιρεία Αθηνών. Πρόεδρος, η Μαρία Μπόμπολα, γενική διευθύντρια Τατιάνα Παππά – Μπετροσιάν και καλλιτεχνικός διευθυντής ο Λουκάς Κατσίκας.

Ο τελευταίος (με την υποστήριξη της προέδρου) έχει οδηγήσει τις Νύχτες Πρεμιέρας στα ύψη, καθιστώντας την Αθήνα τόπο συνάντησης για το διεθνές σινεφίλ κοινό. Αλλά και ευρύτερα, ρίχνοντας τους προβολείς στην πρωτεύουσα με τους διεθνείς σταρ που προσελκύει.

Πιστή υποστηρίκτρια του σινεμά

Η Μαρία Μπόμπολα και ο Λουκάς Κατσέλης έχουν εδραιώσει ένα θεσμό που ισορροπεί δεξιοτεχνικά την τέχνη με την εμπορική διάσταση που της χρειάζεται. Λόγω της Μαρίας Μπόμπολα βέβαια απολαμβάνουν και σημαντικούς χορηγούς (πχ Nova).

Οφείλει κανείς αν μη τι άλλο να αναγνωρίσει την μεγάλη συμβολή της στην προαγωγή της κινηματογραφικής κουλτούρας στην Ελλάδα. Όχι μόνο μέσω του κορυφαίου φεστιβάλ της πρωτεύουσας αλλά και μέσα από το περιοδικό Σινεμά (με εκδότρια τη Μαρία Μπόμπολα). Τόσο αξιόλογα και πιστά υπηρέτησε την συγκεκριμένη τέχνη επί σειρά ετών.

Πολιτικώς ορθό;

Όμως, η φετινή διοργάνωση ξεστράτισε ελαφρώς από το πολιτικώς ορθό και τη διατήρηση των πολύτιμων ισορροπιών. Φαίνεται ότι η διεύθυνση προήγαγε σε ύψιστη προτεραιότητα τη διατήρηση του σινεμά και τη διαφύλαξη της μεγάλης του παράδοσης.

Από τη δημοσιότητα που εξασφαλίζει στον Λουκά Κατσίκα το βήμα του καλλιτεχνικού διευθυντή, εξαπέλυσε δριμύ κατηγορητήριο για τον εκφαυλισμό του σύγχρονου αθηναϊκού πολιτισμού που προκύπτει από τον αφανισμό ιστορικών κινηματογράφων του κέντρου.

Πώς έχει η ιστορία;

Συγκεκριμένα, δέκα χρόνια μετά τις καταστροφές που υπέστησαν οι δύο εμβληματικές αίθουσες της Σταδίου, Απόλλων και Αττικόν, φαίνεται ότι τα σενάρια για την επαναλειτουργία τους δεν προχωρούν λόγω κληρονομικών επιπλοκών στις ιδιοκτησίες τους. Σε αυτούς προστίθενται ίσως και οι ιστορικές αίθουσες Ιντεάλ, Άστωρ, Αελλώ και Ίριδα, που απειλούνται με κατεδάφιση. Το Ιντεάλ ίσως γλιτώσει ως κινηματογραφική αίθουσα, αλλά το εστιατόριο χάνεται σίγουρα.

Η θέση του δημάρχου Αθηνών

Το 2022, 0 δήμαρχος Κώστας Μπακογιάννης μάλιστα είχε αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:

«Οφείλουμε όλοι να διασφαλίσουμε και να διαφυλάξουμε τον χαρακτήρα των κινηματογράφων των Αθηνών. Ο κινηματογράφος Αελλώ είναι διατηρητέο μνημείο, ιστορικός τόπος βάσει ΦΕΚ του 95. Η χρήση της ταράτσας είναι επίσης διατηρητέα, ως θερινός κινηματογράφος βάσει ΦΕΚ του 97. Ο κινηματογράφος ‘Αστωρ δεν είναι διατηρητέος ως προς τη χρήση, βρίσκεται όμως εντός διατηρητέου κτιρίου, συνεπώς όποια αλλαγή είναι υπό την αίρεση του υπουργείου Πολιτισμού. Το Ιντεάλ είναι διατηρητέο μόνο ως προς το εστιατόριο και όχι ως προς τον κινηματογράφο… Ας κρατήσουμε το θετικό, ότι τουλάχιστον σε αυτό το θέμα όλοι μας βαδίζουμε στον ίδιο δρόμο… Για το λόγο αυτό, καλούμε το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και κάθε άλλη αρμόδια Αρχή, να ενεργήσουν για την κήρυξη ως διατηρητέας, της χρήσης των ιστορικών κινηματογραφικών αιθουσών της Αθήνας, καθώς και να μεριμνήσουν για τη θεσμική προστασία τους ως χώρων πολιτισμού, στα πρότυπα της προστασίας που έχει εξασφαλιστεί με υπουργική απόφαση του 1997 για τους θερινούς κινηματογράφους της πόλης».

Χωρίς αίθουσα, χωρίς πολιτισμό

Ο Λουκάς Κατσίκας λοιπόν «εκμεταλλεύεται» το βήμα και τη χρονική στιγμή για να τοποθετηθεί πολιτικά με τρόπο ευθύβολο και καίριο:

«Τι είναι ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ, πέρα από τις ταινίες που προβάλλει, τις εκδηλώσεις που φιλοξενεί, το κοινό που υποδέχεται, τις προτάσεις που συστήνει, τις ανακαλύψεις και συγκινήσεις που μοιράζεται με τους αγαπημένους του θεατές;» αναρωτιέται ο καλλιτεχνικός διευθυντής Λουκάς Κατσίκας.

Απαντά με τρόπο που δεν αφήνει χώρο για αμφισβήτηση: «Ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ είναι πάνω απ’ όλα η αίθουσα. Χωρίς αυτή δεν υπάρχει φεστιβάλ. Χωρίς αυτή δεν υπάρχει σινεμά. Και χωρίς αυτή δεν υπάρχει πολιτισμός, εκτός κι αν ως πολιτισμός γίνεται πλέον αντιληπτή η συνήθεια της οικιακής ψυχαγωγίας κι αν ως αίθουσα έχουμε φτάσει σε σημείο να θεωρούμε το σαλόνι, το καθιστικό ή την κρεβατοκάμαρα του σπιτιού μας.

Για τον λόγο αυτό, το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας θα ήθελε πολύ να γιορτάσει και πάλι ανοιχτόκαρδα με τους θεατές και με την πόλη του, έχοντας μάλιστα να παρουσιάσει ένα από τα πιο δυνατά και πλούσια σε περιεχόμενο προγράμματά του. Όμως το να γιορτάζει ξέγνοιαστο, ειδικά φέτος, σημαίνει το να εθελοτυφλεί, να προσπερνά επιπόλαια τη σκληρή αλήθεια. Ποια είναι η αλήθεια αυτή; Ότι το κέντρο της πρωτεύουσας, κάποτε το πιο πολυπληθές σε αίθουσες σημείο του αστικού χάρτη, συρρικνώνεται και σταδιακά αφανίζεται. Τα σινεμά χάνονται το ένα μετά το άλλο.

Το σπίτι του Φεστιβάλ

Ύστερα από το μαράζωμα των αιθουσών ΑΤΤΙΚΟΝ και ΑΠΟΛΛΩΝ, τα αγαπημένα “σπίτια” των Νυχτών Πρεμιέρας χωρίς τα οποία τίποτα δεν ήταν ποτέ ξανά ίδιο, άλλο ένα «σπίτι» του Φεστιβάλ και του αθηναϊκού κοινού υποχρεώνεται τώρα να κλείσει. Αυτή τη φορά είναι το ΙΝΤΕΑΛ, ένα αρχιτεκτονικό στολίδι με ιστορία 102 ετών, στο οποίο μεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν αμέτρητες γενιές θεατών.

«Ζοφερό μέλλον»

Για τον λόγο αυτό, λοιπόν, και για το ζοφερό μέλλον που ξημερώνει για τη βιωσιμότητα της αίθουσας στην πρωτεύουσά μας και για τη βιωσιμότητα της κινηματογραφικής εμπειρίας, οι Νύχτες Πρεμιέρας φέτος θέλουν πολύ, αλλά δεν μπορούν να χαρούν και να γιορτάσουν. Ίσα -ίσα που, κάθε προβολή την οποία φιλοξενούν στο ΙΝΤΕΑΛ θα είναι και σαν ένας μικρός και πικρός αποχαιρετισμός. Αν κάτι πρέπει να κρατήσουμε, συνεπώς, από το φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας είναι ένας καημός για όσα ανήμποροι χάνουμε, και η συνειδητοποίηση ενός τέλους. Όχι μόνο για το ΙΝΤΕΑΛ και για κάθε επόμενη αίθουσα που θα ακολουθήσει το θλιβερό τέλος του. Αλλά και για μια πόλη που χάνει τα σινεμά της. Και μαζί τους χάνει ένα σημαντικό κομμάτι από τον πολιτισμό της».

Δύο ιστορίες αγάπης

Φέτος το ΔΦΚ θα φιλοξενηθεί στις αίθουσες ΔΑΝΑΟΣ Ι & ΙΙ, ΙΝΤΕΑΛ, ΑΣΤΟΡ, ΑΣΤΥ, ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΑΛΛΑΣ και ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑ. Για την επόμενη χρονιά, κύριος οίδε.

Δύο ιστορίες αγάπης εγκαινιάζουν τις Νύχτες Πρεμιέρας. Η πιο πρόσφατη δημιουργία του αγαπημένου παιδιού του ευρωπαϊκού σινεμά Πέδρο Αλμοδόβαρ (Pedro Almodóvar). Τιτλοφορείται «Strange Way OF Life» και συμπρωταγωνιστούν ως γκέι καουμπόηδες οι γοητευτικοί σούπερ σταρ Πέδρο Πασκάλ (Pedro Pascal) και Ίθαν Χοκ (Ethan Hawke). Πρόκειται για μικρού μήκους θησαυρό που αποθεώθηκε στο Φεστιβάλ Καννών.

Ύστερα προβάλλεται η ταινία «Περασμένες Ζωές» («Past Lives») από την πρωτοεμφανιζόμενη Σελίν Σονγκ (Celine Song). Συγκέντρωσε τις καλύτερες κριτικές της χρονιάς παγκοσμίως και ετοιμάζεται να διεκδικήσει τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Πρωτότυπου Σεναρίου.

Η αυλαία της φετινής διοργάνωσης θα πέσει το Σάββατο 7 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με την Τελετή Λήξης και την Απονομή των Βραβείων των Διαγωνιστικών Τμημάτων του Φεστιβάλ. Θα προβληθεί σε πανελλήνια πρεμιέρα η ταινίας «Το Αγόρι και ο Ερωδιός» («The Boy and the Heron»), που σηματοδοτεί τη μεγάλη επιστροφή στο σινεμά του κορυφαίου δημιουργού κινουμένων σχεδίων Hayao Miyazaki.

Πληροφορίες

Το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας θα πραγματοποιηθεί από τις 27 Σεπτεμβρίου έως τις 9 Οκτωβρίου 2023.

Για εισιτήρια: www.aiff.gr και τo more.com.