Λόης Λαμπριανίδης
Περιεχόμενα
Αναζητώντας τον Άλλο Δρόμο ονομάζεται το βιβλίο πολιτικής οικονομίας που επιμελούνται οι Λόης Λαμπριανίδης, Αντώνης Λιάκος, Γιώργος Σταθάκης. Και μάλιστα ο Άλλος Δρόμος με τα κεφαλαία υποννοεί προσπάθεια εδραίωσης της φράσης ως σλόγκαν. Παραπέμπει ίσως στον Τρίτο Δρόμο, που προσπάθησε να εφαρμόσει η κυβέρνηση εργατικών του Τόνι Μπλερ.
Με τον υπότιτλο Στρατηγικές για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας, οι τρεις καθηγητές προσπαθούν ακριβώς αυτό: Να υποδείξουν ένα νέο υπόδειγμα ανάπτυξης.
Ελλείψει πειστικού λόγου από την αριστερά (ή τη Σοσιαλδημοκρατία -όπως προτιμάει κανείς). Ή την Αριστερά, διότι εκτός του Αντώνη Λιάκου, αμφότεροι οι Λαμπρινιανίδης και Σταθάκης υπηρέτησαν σε επίσημα κυβερνητικά πόστα επί ΣΥΡΙZA.
Ο μαγικός αριθμός τρία
Αναλυτικά:
Ο καθηγητής στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Μακεδονίας Λόης Λαμπριανίδης λειτούργησε ως Γενικός Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης (2015-19).
Ενώ ο οικονομολόγος, αφυπηρετήσας καθηγητής στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Σταθάκης υπηρέτησε ως υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης και ύστερα Ενέργειας στις κυβερνήσεις Τσίπρα.
Ο ιστορικός Αντώνης Λιάκος ως γνωστόν παραμένει ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Η ανάπτυξη δεν έλεγε να εμφανιστεί
Όπως οι ίδιοι επισημαίνουν, το ζήτημα της οικονομικής ανάπτυξης παραμένει κεντρικό για κάθε χώρα και χώρο.
Τα κείμενα που έχουν συγκεντρώσει αντλήθηκαν εν πολλοίς από το αντίστοιχο ομότιτλο Συνέδριο που οργανώθηκε πέρυσι από τον όμιλο Μετάβαση. Εκεί συγκεντρώθηκαν στοχαστές και πολιτικοί με παρόμοιες ανησυχίες. Γράφουν διάφοροι επιφανείς καθηγητές (μία μόνο γυναίκα: η Ευγενία Φωτονιάτα).
Τα κείμενα επικεντρώνονται στην μετά την κρίση εποχή κυρίως όπου «η ανάπτυξη δεν έλεγε να εμφανιστεί». Υπάρχει λοιπόν το λεγόμενο αναπτυξιακό κενό. Αν και δεν ευαγγελίζονται «μαγικές συνταγές», πλαγιοκοπούν την ιδέα του αναπτυξιακού κράτους.
Το βαρύ πυροβολικό
Το βιβλίο οργανώνεται σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα αναλύονται οι Διαστάσεις της ανάπτυξης – Αναπτυξιακή πολιτική. Εν προκειμένω, ο Λόης Λαμπρινιανίδης αναλύει ενδελεχώς τις μεγάλες προκλήσεις, την πρωτοφανή συγκέντρωση πλούτου, πληροφοριών και εξουσίας που απαιτούν νέες δομικές αλλαγές. Όχι μόνο από τους γίγαντες της τεχνολογίας αλλά και από τις big asset companies (επιχειρήσεις αμοιβαίων κεφαλαίων), τις τέσσερις κολοσσιαίες αμερικανικές τράπεζες JP Morgan Chase, Bank of America, Citigroup, Wells Fargo και τους ομίλους Bain & Co, Deloitte, McKinsey, BCG, EY, PWC… Σε αυτό το γενικό πλαίσιο, σε μια αποδυναμωμένη Ευρώπη, πώς προοιωνίζεται το μέλλον της Ελλάδας;
Σύμφωνα με έναν από τους συλλογισμούς που αναφέρει ο Λόης Λαμπρινιανίδης χρειάζεται στρατηγική για «ποιοτική ανάπτυξη». Ή «ανηφορικό δρόμο» όπως έχουν γράψει οι Μίλμπεργκ και Χιούστον.
Θα στηρίζεται στην αύξηση της παραγωγικότητας μέσω επενδύσεων κυρίως στην καινοτομία, την απασχόληση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και στην καινοτομική δυνατότητά του.
«Με στόχους τη σταδιακή αύξηση της συμμετοχής των διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών, ιδιαίτερα των υψηλής προστιθέμενης αξίας, τους υψηλότερους μισθούς, που βασίζονται και στις συνεργατικές εργασιακές σχέσεις και στα ισχυρότερα εργατικά συνδικάτα, καθώς και τη μεγαλύτερη κοινωνική προστασία», σημειώνει ο Λόης Λαμπριανίδης.
Φορολογική συνείδηση
Στη δεύτερη ενότητα Μικροοικονομικές και δημοσιονομικές διαστάσεις – Αγορά εργασίας, ο οικονομολόγος Γιώργος Ιωαννίδης γράφει τις σκέψεις του γύρω από το φορολογικό σύστημα από τα Μνημόνια μέχρι σήμερα.
Εντοπίζει, μεταξύ άλλων, ότι η εκτεταμένη απόκρυψη εισοδημάτων παραμένει σταθερά του φορολογικού συστήματος της χώρας. Σχετικά με τη μεταρρύθμιση, υπάρχουν εκατατοντάδες επιμέρους θέματα. «Εάν όμως αναζητούσαμε μια εμβληματική πρόταση, θα επέλεγα εκείνη που προβλέπει το άθροισμα όλων των εισοδημάτων ανεξαρτήτως πηγής και την φορολόγησή τους βάσει μιας ενιαίας φορολογικής κλίμακας», σημειω΄νει.
Ύστερα, ο ίδιος προτείνει αλλαγές στη φορολογική διοίκηση και προτάσεις για την ανάπτυξη «φορολογικής συνείδησης».
Η θεμελιακή βιομηχανία
Στην τρίτη ενότητα, Έρευνα και καινοτομία – Επενδυτικοί πόροι – Κλαδικές πολιτικές, ο επίκουρος καθηγητής Παντείου Κώστας Πασσάς γράφει για τις επενδύσεις στη βιομηχανία. Τις θεωρεί προϋπόθεση οικονομικής ανάπτυξης.
Γράφει, «μια ανάκαμψη η οποία απλά θα στοχεύει στην επανεκκίνηση της κατασκευής κατοικιών ως κύριας μορφής επένδυσης στην ελληνική οικονομία, όπως ίσχυε καθ’ όλη τη μεταπολεμική περίοδο και έως την έναρξη της κρίσης, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα λόγω της αναπαραγωγής ενός πλήρως αντιαναπτυξιακού προτύπου.
Στον αντίποδα βρίσκεται η αναγκαιότητα για την εξέταση της πιθανότητας δημιουργίας μιας ισχυρής βιομηχανικής βάσης ως αναγκαίου όρου για την οριστική έξοδο από την κρίση».
Παρουσιάζει έτσι τους νόμους του Kaldor (Κάλντορ).
Για να επιχειρηματολογήσει με πιθανοφανή επιχειρήματα ότι η «ενίσχυση του βιομηχανικού τομέα διαφέρει ριζικά από την ενίσχυση οποιουδήποτε άλλου τομέα της οικονομίας, καθώς αυτός αποτελεί μια “μηχανή ανάπτυξης” για το σύνολο της οικονομίας».
Ορθολογισμός και νηφαλιότητα
Εν γένει, στο βιβλίο που επιμελούνται οι Λαμπριανίδης, Λιάκος, Σταθάκης, παρουσιάζονται οι γνώριμες τοποθετήσεις της κεντροαριστεράς και αριστεράς.
Ωστόσο αυτή τη φορά έχουν διατυπωθεί με ύφος πιο σοφιστικέ, πνεύμα πιο σύγχρονο, διάθεση πιο ελαφριά και νηφάλια. Τόσο που να μοιάζουν με καινοφανείς τοποθετήσεις. Και εν τέλει, ο ορθολογισμός πάντα πείθει.
Πληροφορίες
Αναζητώντας τον Άλλο Δρόμο
Στρατηγικές για την Ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας
Επιμέλεια: Λόης Λαμπριανίδης, Αντώνης Λιάκος, Γιώργος Σταθάκης
Εκδόσεις Πόλις, Μάιος 2024
Σελ. 541
