Λίνα Μενδώνη στην Εθνική Πινακοθήκη – Συγκίνηση για την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα

«Πάντα, όταν εγκαινιάζουμε μία έκθεση είναι  μία στιγμή πολύ σημαντική, καθώς οι θησαυροί ενός μουσείου μοιράζονται, επικοινωνούν, γίνονται κτήμα του μεγάλου κοινού. Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη φορά που είμαστε  στην Εθνική Πινακοθήκη  χωρίς τη Μαρίνα. Κι αυτό το λέω με πολύ μεγάλη συγκίνηση… ». Χαιρετίζοντας την έκθεση «Κωνσταντίνος Παρθένης: Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του» στα εγκαίνια της Εθνικής Πινακοθήκης η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είχε να αναφερθεί πρώτα πρώτα στην μεγάλη κυρία της Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη –Πλάκα, η απώλεια της οποίας πριν από λίγο καιρό προκάλεσε θλίψη στον χώρο του πολιτισμού.

« Η Μαρίνα συνέλαβε, σχεδίασε και υλοποίησε την έκθεση του Κωνσταντίνου Παρθένη», είπε η κυρία Μενδώνη.

«΄Εχω αναφερθεί πολλές φορές στο πείσμα της, εκείνο που από μικρό κορίτσι, της έδινε την ακατάβλητη, ανατρεπτική   δύναμη να πετυχαίνει τους στόχους της. Αυτό το πείσμα είναι, που τη βοήθησε να συνεχίσει να εργάζεται γι αυτή την εμβληματική έκθεση,  μέχρι την τελευταία στιγμή, πιστεύοντας ότι ακόμη και αυτό που συνέβη, μπορούσε να το ξεπεράσει. Αυτό όμως είναι, πριν φύγει, το τελευταίο της έργο για την Εθνική Πινακοθήκη, και  όπως η ίδια είχε πει,  “μας το προσφέρει με όλη της την αγάπη για τον Παρθένη, για την Πινακοθήκη, για την ελληνική τέχνη”».

Ο συμβολισμός της ανανέωσης

Πρόκειται για μία έκθεση που έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο για τα πολιτιστικά δρώμενα της Αθήνας, αλλά και για την Πινακοθήκη, καθώς  παρουσιάζει στους Έλληνες  ολοκληρωμένο το έργο ενός από τους κορυφαίους δημιουργούς της ελληνικής τέχνης. Η επιλογή του Κωνσταντίνου Παρθένη για την πρώτη αναδρομική έκθεση έλληνα καλλιτέχνη στην αναγεννημένη Εθνική Πινακοθήκη δεν είναι καθόλου τυχαία μάλιστα καθώς ο μεγάλος ζωγράφος συμβολίζει με το έργο του την ανανέωση της ελληνικής ζωγραφικής, με την εισαγωγή νέων ρευμάτων και τάσεων, αλλά και την αρμονική σύνδεσή τους με την παράδοση. Έτσι ώστε να έχε δημιουργηθεί στην εποχή του μία νέα εικαστική έκφραση.

Στην μικρή αναφορά της εξάλλου, στον ίδιο το δημιουργό και τη ζωή του η υπουργός Πολιτισμού δεν παρέλειψε να αναφέρει τις περιπέτειες που πέρασε από το ακαδημαϊκό κατεστημένο της Ελλάδας που τον πολέμησε ευθείς εξ αρχής σε όλα τα μέτωπα. Όταν του αρνήθηκε να γίνει καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών, θέση που κατέκτησε τελικά το 1929, όταν τιμήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο με το Αριστείο των Γραμμάτων και των Τεχνών κι όταν τον «έδιωξε» από την σχολή καθώς παραιτήθηκε μη μπορώντας να αντέξει τον συντηρητισμό και την αδιαλλαξία του κύκλου τους.

Εθελοντικά αυτοεξόριστος

Αλλά μία ακόμη μεγάλη επίθεση υπέστη ο Κωνσταντίνος Παρθένης, αυτή τη φορά από το δημόσιο σχετικά με το σπίτι του κάτω από την Ακρόπολη. «Με τη βοήθεια του φίλου του Δημήτρη Πικιώνη, έκτισε στη σκιά του βράχου της Ακρόπολης το σπίτι του, με τους λιτούς τετράγωνους όγκους του», όπως είπε η υπουργός. «Σε αρχιτεκτονική Bauhaus, με τα παράθυρα του, πάντα ερμητικά κλειστά, απέναντι από το Ηρώδειο. Εκεί έζησε με τη οικογένειά του, δούλεψε, αλλά και συγκρούστηκε, εξαιτίας του συντηρητισμού που επικρατούσε στις αισθητικές αντιλήψεις, έχοντας ο ίδιος μια ιδιαίτερη και ευαίσθητη  σχέση με τη χώρα.  Αντικρίζοντας τον Παρθενώνα καθημερινά από το εργαστήρι του αποτύπωσε τη δική του ιδεατή Ελλάδα του μύθου και της Ιστορίας».

  «…στην πραγματικότητα ο Παρθένης παρέμεινε για πάντα εθελοντικά αυτοεξόριστος και ανένταχτος, πολίτης της δικής του ουτοπικής Ελλάδας», έχει γράψει στο κείμενό της η Μαρίνα Λαμπράκη- Πλάκα. Κι αυτό ακριβώς επισήμανε και η κυρία Μενδώνη, μιλώντας επίσης για την προσπάθεια του καλλιτέχνη να σώσει το σπίτι του από την κατεδάφιση.

«Πολλά χρόνια πάλεψε για να σώσει το σπίτι –στο οποίο κατ΄ουσίαν ήταν αυτοέγκλειστος – από το ελληνικό δημόσιο που επέμενε να το απαλλοτριώσει για αρχαιολογικούς σκοπούς. Εμπόδιζε, υποστήριζαν τότε οι ιθύνοντες, τη απρόσκοπτη θέα προς τον βράχο», όπως είπε. «Μετά το θάνατό του, το 1967 -είμαστε βέβαια στην κατάλληλη χρονική στιγμή- το σπίτι μπορούσε άνετα να κατεδαφιστεί. Και κατεδαφίστηκε. HΑθήνα έχασε ένα πραγματικό μνημείο και οι αρχαιολογικοί σκοποί ουδέποτε ολοκληρώθηκαν».

Παρούσα στα εγκαίνια για πρώτη φορά, η νεοδιορισμένη διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώ Τσιάρα, στην οποία η υπουργός Πολιτισμού ευχήθηκε να ξεκινήσει ένα νέο, δημιουργικό κεφάλαιο για την Πινακοθήκη. Η κυρία Τσιάρα έκανε την ξενάγηση στη συνέχεια στην έκθεση.

Διαβάστε επίσης

Όλη η Ελλάδα είναι Πολιτισμός και θυμάται τη Μικρά Ασία