Κωνσταντίνος Βενετόπουλος: Η ταινία του οδεύει για ύψιστη διάκριση(;)

Έπεα πτερόεντα: Να ισχυριστεί κανείς ότι η ταινία Draw With Me του Κωνσταντίνου Βενετόπουλου θα διαγωνιστεί στα Όσκαρ; Όποιος παρακολουθεί χρόνια το πώς λειτουργεί η κινηματογραφική βιομηχανία στην Αμερική, δεν θα απέκλειε την πιθανότητα.

Και όμως κανείς δεν θα τη φανταζόταν πριν μερικά χρόνια. Υπήρχε μόνο στα παιδικά του όνειρα… Σήμερα, ο ίδιος ούτε το πιστεύει ούτε το ομολογεί.

Η πορεία του εξελίχθηκε κανονικά, γραμμικά: Σχολή Μωραΐτη, μειωμένη στρατιωτική θητεία (ως μέλος πολύτεκνης οικογένειας αφού ο πατέρας του Λάκης Βενετόπουλος απέκτησε επτά παιδιά από δύο διαφορετικούς γάμους), σπουδές στους τομείς μπίζνες, τουρισμός, ναυτιλία που άπτονται της μεγάλης οικογενειακής επιχείρησης Variety Cruises και τέλος Νέα Υόρκη όπου διέμεινε τα τελευταία δέκα έξι χρόνια της ζωής του…

Αν στα πρώτα του βήματα κάποιος μάντευε ότι ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος εκτός από την οικογενειακή επιχείρηση θα ζούσε τόσα χρόνια εκεί, θα σκηνοθετούσε προσωπικότητες όπως ο Μπιλ Σκάρσγκαρντ (Bill Skarsgård), η Έμα Χέπμπορν Φερέρ (Emma Hepburn Ferrer, εγγονή της Όντρεϊ Χέπμπουρν και του Μελ Φερέρ), ο Ίαν Αλεξάντερ, ο Μάκης Παπαδημητρίου, ο JR στην Αφρική, ότι θα απολάμβανε την αμέριστη υποστήριξη της Τζένιφερ Λόπεζ ή ότι θα έφτανε ως τον ΟΗΕ, ο ίδιος δεν θα το πίστευε με τίποτα.

The Trevor Project

Η πολυσυζητημένη ταινία Draw With Me πραγματοποιήθηκε ως αποτέλεσμα σύγκλισης πολλών διαφορετικών εμπειριών και συνθηκών στη ζωή του.

Πρόκειται για ντοκιμαντέρ μικρού μήκους εξαιρετικά λυρικό και πυκνό σε νοήματα γύρω από την περιπέτεια ενός παιδιού το οποίο γεννήθηκε σε θηλυκό σώμα, με γυναικείο όνομα και εξελίχθηκε σε gender fluid αγορι -ελληνιστί αγόρι με ρευστότητα φύλου.

Παρακολουθεί όλα τα στάδια σε αυτό το λεγόμενο transition, την επίπονη αλλά και απελευθερωτική μεταμόρφωση, που μοιάζει με υπαρξιακό ταξίδι προς την αυτογνωσία και την προσωπική ολοκλήρωση.

Ύστερα από το transition, το παιδί (γεννήθηκε ως Ρεμπέκκα Σολ αλλά δεν θέλει να θυμάται αυτήν την επίπονη εποχή) αποκαλείται πλέον με ουδέτερη αντωνυμία φύλου, gender neutral pronoun: Δηλαδή, όχι «η» Μαρια ή «ο» Μαρία, αλλά «οι» Μπρέντον όπως ονομάζεται σήμερα ο πρωταγωνιστής, που ουσιαστικά αγκαλιάζει και τα δύο φύλα. «Δεν το έχω αναλύσει ποτέ αυτό γιατί στην Ελλαδα δεν θέλω να πω ότι είμαστε πίσω, αλλά η Αμερική έχει προτρέξει σε αυτό. Παρά το χάος στο οποίο βρίσκεται τώρα, προτρέχει προς την ελευθερία και την ανάπτυξη. Και στην Αμερική έγινε αυτό, μπορεις να εισαι ο, η και οι», διαπιστώνει ο Κωνσταντίνος.

Η ταινία παρακολουθεί παράλληλα και το οικογενειακό ταξίδι της αποδοχής, το δράμα και τις συγκρούσεις, τις οδυνηρές στιγμές, τις τάσεις αυτοκτονίας, το σύνθετο και πιεστικό κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο. Η ενασχόλησή «τους» με την τέχνη αποδείχθηκε και πάλι λυτρωτική…

«Έχω εμπειρία στο LGBTQ φάσμα. Καταλαβαινω την πορεία της εξέλιξης,  το coming out επαγγελματικά, κοινωνικά, οικογενειακά. Θεωρώ την εμπειρία μου δώρο που με έχει βοηθήσει να κατανοώ όλα τα στοιχεία του φάσματος» επισημαίνει ο ίδιος.

Μέσα από τις παρέες του στη Νέα Υόρκη, ήρθε σε επαφή με τη μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία The Trevor Project, την πιο σημαντική γραμμή υποστήριξης κατά της αυτοκτονίας για νέους και εφήβους LGBTQ (L: lesbian, G: gay, Β: bi, T: trans, Q: queer. «Το Queer είναι non binary, μη δευσμευτικό, δηλαδή δεν είμαι έτσι ή αλλιώς…», εξηγεί).

Αφού συνέβαλε στον τομέα ανεύρεσης πόρων, ο Κωνσταντίνος αποφάσισε ότι ήθελε πιο ουσιαστικά να σταθεί τους νέους που βρίσκονται σε κρίση ως εθελοντής: «Να τους βοηθησω να σωθουν», εκφράζει με ανεπιτήδευτη απλότητα.

Εκπαιδεύτηκε στο κομμάτι της πρωτοβάθμιας επικοινωνίας και επέλεξε τον γραπτό τρόπο συνομιλίας μαζί τους και όχι μέσω τηλεφωνικής γραμμής αφού «η νεολαία βρίσκεται διαρκώς σε κινητά, κάνουν chats, ήταν πιο φυσικό. Παρότι είχα τις δικές μου εμπειρίες, έμαθα πάρα πολλά από το youth. Έχω γίνει σαράντα ετών, δεν ξέρω ακριβώς πώς σκέφτεται ένα παιδί δέκα τεσσάρων ετών. Είναι πολύ πιο προχωρημένα από εμάς σε ορισμένα πραγματα. Εμείς για παράδειγμα προσπαθούμε να δούμε τι σημαίνει gender fluid και queer ενώ αυτά γνωρίζουν ήδη όλους τους όρους και άλλους πολλούς. Εμείς είμαστε της δεκαετίας του 1980, είχαμε το αγορί και το κορίτσι. Αυτά εχουν σαράντα κατηγορίες. You have to catch up, που λεμε, πρέπει να προσπαθήσεις να τους ακολουθήσεις».

Ρευστότητα φύλου

Πρόκειται όμως για γριφώδεις όρους που παραμένουν ακόμη άγνωστοι στο ευρύ κοινό στην Ελλάδα.

«Και θα κανω μια μικρή στάση εδώ: Δεν έχει νόημα απλά να μεταφράσουμε την ορολογία και να πούμε ότι τελειώσαμε με την υπόθεση. Αλλά να καταλάβουμε πραγματικά τι σημαίνει αυτό» υπογραμμίζει.

Η ρευστότητα φύλου σχετίζεται με τον όρο gender spectrum που καθιερώθηκε με τη δράση του The Trevor Project.

«Spectrum σημαίνει φάσμα του φύλου που περιέχει διαφορετικά κομμάτια και έννοιες. Το πρώτο είναι το κορμί μέσα στο οποίο γεννήθηκες και συμπεριλαμβάνει τα γεννητικά όργανα. Το δεύτερο αφορά τη σεξουαλική κατεύθυνση και όχι προτίμηση. Δεν λέμε προτίμηση διότι δεν προτιμάει κανείς να είναι γκέι, είναι ό,τι είναι. Τέλος έρχεται η ταυτότητα, το identity, το πώς αναγνωρίζει κανείς τον εαυτό του. Βλέπω τον εαυτό μου, κοιτάζω μέσα μου τι νιώθω, ότι διαθέτω ορισμένα στοιχεία τα οποία αντικατοπτρίζονται για παράδειγμα από το αρσενικό φύλο» επισημαίνει.

Και ύστερα με εξαιρετική ακρίβεια συμπληρώνει: «Ούτε καν μπορείς να πεις νιώθω άνδρας ή γυναίκα. Διότι τι σημαινει αυτό; Και αυτό παραμένει ρευστό και fluid. Άνδρας τι; Να πούμε ποδόσφαιρο, να πούμε δεν κλαίει; Αυτό σημαίνει άνδρας; Και η γυναίκα τι είναι; Μυστήρια, σαγηνευτική; Και έτσι υπάρχει αυτό το spectrum, το φάσμα μέσα στο οποίο εντάσσεται κανείς και κάπως σαν matrix επιτρέπει να δεις πού εντάσσεσαι. Με το gender fluidity λες πέφτω εκεί αλλά και αυτό μπορεί να αλλάξει. Δηλαδή ο ίδιος άνθρωπος μπορεί στα δέκα πέντε και στα τριάντα του να έχει μετακινηθεί μέσα σε όλο αυτό. Για αυτό το trevor project με συγκίνησε ως σκοπός».

Κάποια στιγμή η Τζένιφερ Λόπεζ ανέβασε στον προσωπικό της λογαριασμό στο ίνσταγκραμ ένα σπαραξικάρδιο μήνυμα με τίτλο: «Εγω στηριζω “τους” Brendon». Τότε ήταν που ο ceo του Trevor Project “τους” ζήτησε να παρουσιάσουν μία ομιλία και συνοδευτικά να γυριστεί ένα τρίλεπτο, εισαγωγικό φιλμάκι.

Βεβαίως, όσον αφορά τις συγκυρίες, ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος είχε ήδη γυρίσει μία μεγάλου μήκους ταινία με τίτλο Man in the Attic. Ανάμεσα στο βασικό επιτελείο ηθοποιών και η μητέρα “των” Μπρέντον, διακεκριμένη υψίφωνος Λέσλι Αν Λόπεζ, αδελφή της Τζένιφερ. Έπαιζαν επίσης η Σόνια Μόργκαν από το Housewives of New York και η σολίστ στα περίφημα μπαλέτα ABT της Νέας Υόρκης, Λουσιάνα Πάρις -Luciana Paris).

Είχε λοιπόν ούτως ή άλλως τις δικές του άκρες στην οικογένεια. «Μας κρατάει κοντά της. Και τώρα ας πούμε κάναμε γυρίσματα ένα χρόνο αργότερα που έχει αλλάξει η φωνή των Μπρέντον, εχει λίγο βαρύνει από τη θεραπεία με τις ορμόνες. Στην αρχή είχαμε μόνο τη στήριξη της JLo τώρα έχουμε και γυρίσματα μαζί της. Δεν είχαμε καταλάβει τι πήγαινε να γίνει και μας ξεπέρασε όλο αυτό και διαρκώς μεγαλώνει, μεγαλώνει και δεν λέει να σταματησει να μεγαλώνει».

Τι μέλλει γενέσθαι

Η ταινία παρουσιάστηκε στο ΟΗΕ, σε πολλά φεστιβάλ όπως το σημαντικό Tribeca, καθώς και στη σχολή Μωραΐτη για την ενημέρωση των εκπαιδευτικών και των γονέων «πράγμα που με τίμησε πάρα πολύ», όπως υπογραμμίζει ο ίδιος. Πιο πρόσφατα το ψηφιακό κανάλι Revry (το Netflix των LGBTQ) ανακοίνωσε ότι στο πλαίσιο των βραβείων Queer X visibility awards το ντοκιμαντέρ Draw with Me θα τιμηθεί με το μεγάλο βραβείο που θα απονείμει η Τζένιφερ Λόπεζ. Στην απονομή μίλησε ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν. Με την ώθηση που δίνει η θεία του η ταινία διόλου απίθανο να φτάσει στα Όσκαρ…

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, γυρίζει δεύτερη μικρού μήκους μυθοπλασία με πρωταγωνιστές τον εξαίσιο ηθοποιό Μάκη Παπαδημητρίου και το μοντέλο Αλέξη Παππά. Ονομάζεται 1980 διότι τοτε ξεκινησε το aids αλλά η ταινία αφήνει το χρόνο της πλοκής της απροσδιόριστο. Εξερευνά το πώς αρρωστοφοβία και τα ταμπού αποξενώνουν και κατακερματίζουν τη σύγχρονη κοινωνία.

Στο μεσοδιάστημα, ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος παραμένει ενεργός στην εταιρεία. Μάλιστα επέστρεψε από τη Νέα Υόρκη ακριβώς για να βοηθήσει σε αυτήν την περίπλοκη για τον τουρισμό περίοδο. Τον περασμένο Μάιο διακρίθηκαν ως η πρώτη εταιρεία κρουαζιέρων που επέστρεψε στα ελληνικά νησιά μόλις άνοιξαν κάποια περιοριστικά μέτρα (από τα έντεκα καράβια του στόλου, βγήκε το ένα). Και όπως ο ίδιος επισημαίνει, αν η κυβέρνηση επέβαλλε δέκα μέτρα προστασία εκείνοι πρόσθεταν άλλα τόσα για να βεβαιωθούν ότι όλα θα πάνε καλά. Πράγματι, δεν αναφέρθηκε κανένα κρούσμα.

Η Variety Cruises ίδρυσε το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Variety Cares με τον οποίο ασχολείται στενά ο Κωνσταντίνος. Διαιρειται σε Education for All (εκπαίδευση), Clean Oceans for All (προστασία για τους ωκεανούς) και Gender Equality for All (ισότητα φύλων).

«Όσον αφορά τον τομέα της εκπαίδευσης, στην Γκάμπια κοντά στο ποτάμι, έχουμε χτίσει ένα σχολείο. Το ξεκινησε ο πατερας μου διοργανώνοντας κρουαζιέρες σε ένα σημείο όπου δεν πηγαίνουν τουρίστες. Έχω ενθουσιαστεί με αυτό. Πηγαίνω κάθε χρόνο για τρεις μήνες στην Αφρική για να το παρακολουθήσω» ομολογεί σήμερα.

Το Draw With Me εντάσσεται στην τελευταία κατηγορία της ισότητας φύλων.

Επίκαιρα διδάγματα

«Όταν οργανώσαμε αυτήν την παρουσίαση στο Μωραΐτη, ο αδελφός μου ο μεγαλύτερος ο Διογένης που έχει ένα παιδάκι και προσπαθούσε να καταλάβει όλο αυτό, είχε ρωτήσει έναν από τους ψυχολόγους του Σχολείου τι θα μπορούσε να πει στο παιδί του σε αντίστοιχη περίπτωση. Μου άρεσε πολύ η απάντηση που του έδωσαν: “Δεν είναι τι θα του πεις, είναι το να ακούσεις που έχει σημασία”», θυμάται σήμερα ο Κωνσταντίνος Βενετόπουλος.

Και συνεχίζει: «Εμείς προτρέχουμε. Δεν έχουμε όμως τις απαντησεις, δεν κρατάμε τη Βίβλο στα χέρια μας. Οι απαντήσεις δεν υπάρχουν γραμμένες κάπου. Η πραγματική απάντηση είναι να ακούς, να καταλαβαίνεις, δεν χρειάζεται να ξέρεις. Και αν ο γονιός απαντήσει “εισαι αυτό; α, είναι εντάξει, it’s fine'”, μοιάζει σαν να λες ότι μπορεί και να μην είναι εντάξει» επισημαίνει.

Και καταλήγει με λόγια που έχουν σημασία για όλους: «Το παιδί δεν σου το εκμυστηρεύεται για να δώσεις έγκριση. Μπορείς να μείνεις στο τι νιώθει χωρίς να βγάλεις συμπέρασμα ή να δώσεις τη συμβουλή σου. Μπορείς στο τέλος να πεις “εγω είμαι εδώ αν σου δημιουργήσει κανείς οποιοδήποτε θέμα στο σχολείο ή αλλού αλλα σχετικά με αυτό, πες μου τι νιώθεις, τι σημαίνει για σένα”.

Τα παιδιά γνωρίζουν περισσότερα από εμάς. Ειδικά, και αυτό θα το πω από προσωπικη εμπειρια, για να φτάσει ένα παιδί στο σημείο του coming out σημαίνει ότι έχει αφιερώσει πολύ χρόνο αναλύοντάς το μέσα στο μυαλο του, ειδικά τη σήμερον ημέρα με το ίντερνετ, έχει διαβάσει πολύ για όλα αυτά, έχει μιλήσει ίσως σε φίλους, φίλες, ειδικούς.

Νομίζω απελευθερώνει, να μην πρέπει να κρύβεσαι. Ενας γκέι άνθρωπος, αν δεν το πει, οι γονείς του υποθέτουν ότι είναι straight. Πρέπει να εξηγήσεις πως δεν είναι αυτός ακριβώς ο προσανατολισμός σου. Εμβαθύνει τις σχέσεις. Στο οικογενειακό σύνολο, αν δεν μπορείς να είσαι ο εαυτός σου, είναι σαν να βάζεις φρένο στις σχέσεις σου. Άρα ουσιαστικά λύνεις τα φρένα και βλέπεις πού πάει».