Κλιματική αλλαγή: Μια «πανδημία» σε αργή κίνηση. Μέτρα προστασίας μνημείων και αρχαιολογικών χώρων

Με 23 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης κάνει το υπουργείο Πολιτισμού το μεγάλο άλμα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας από την κλιματική αλλαγή, όπως δήλωσε σήμερα η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη σε συνέντευξη Τύπου.

Είναι η πρώτη φορά που το ελληνικό κράτος επενδύει ποσό τέτοιου ύψους και λαμβάνει μέτρα σε τόσο εύρος, προκειμένου να εξασφαλίσει την διατήρηση μέσα στο χρόνο του τεράστιου πολιτιστικού αποθέματος της χώρας σε μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία.

Δικαιολογημένα, αφού πρόκειται στην ουσία για την διαφύλαξη της ιστορίας της  χώρας και τη συνέχιση του πολιτισμού της. Και μπορεί αυτή τη στιγμή πραγματικό πρόβλημα για τα μνημεία της Ελλάδας από την κλιματική αλλαγή να μην υπάρχει, όπως διευκρίνισε η υπουργός Πολιτισμού, παράλληλα όμως επισήμανε, ότι «Οφείλουμε να προβλέψουμε και να είμαστε  έτοιμοι και να αντιμετωπίσουμε τυχόν προβλήματα».

Πρώτες στοχευμένες επεμβάσεις επομένως, γίνονται σε έξι αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, συγκεκριμένα τους Δελφούς, το Δίον, τους Φιλίππους, τον Μυστρά, τη Φαιστό και τα Μάλια ενώ γενικότερα το εθνικό πρόγραμμα αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής φθάνει ως το 2050. Γιατί «Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά και το πολιτιστικό περιβάλλον εν γένει αναγνωρίζεται ως μια από τις μεγαλύτερες διεθνείς προκλήσεις που καλούνται να διαχειριστούν τα κράτη και η επιστημονική κοινότητα», είπε η κυρία Μενδώνη.

Μνημεία υπό προστασία

Μια «πανδημία» σε αργή κίνηση χαρακτήρισε εξάλλου την κλιματική αλλαγή ο κ. Κώστας Καρτάλης, πρόεδρος της Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή του υπουργείου Πολιτισμού. Και οι πρώτοι αρχαιολογικοί χώροι στους οποίους θα γίνουν στοχευμένες επεμβάσεις είναι οι Δελφοί για την προστασία τους από τις βροχοπτώσεις (επέμβαση ύψους 7.715.000 ευρώ), το Δίον για δημιουργία αντιπλημμυρικών έργων (2.250.000 ευρώ), ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων με έργα πυροπροστασίας (2.225.000 ευρώ), ο Μυστράς  επίσης για πυροπροστασία  (3.200.000 ευρώ) και τα Μινωικά Ανάκτορα Φαιστού και Μαλίων της Κρήτης  με αντιπλημμυρικά έργα (3.360.000 ευρώ).

Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής δεν αφορά μόνον στην πολιτιστική κληρονομιά αλλά και στην μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα πολιτιστικών χώρων τουριστικής και οικονομικής σημασίας.  Όπως είπε μάλιστα η κυρία Μενδώνη η ημέρα της συνέντευξης δεν επιλέχθηκε τυχαία  αφού το Σάββατο 5 Ιουνίου είναι η Παγκόσμια Μέρα Περιβάλλοντος ενώ αυτήν την περίοδο εξελίσσεται η προετοιμασία της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κλίμα που θα γίνει τον Νοέμβριο του 2021 στην Γλασκώβη και αφορά την Σύμβαση για το Κλίμα και την Συμφωνία των Παρισίων.

Παρ΄ότι όμως, άμεσος, ευρύς και συστηματικός κίνδυνος από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν καταγράφεται σήμερα για τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, μία σειρά από υπαρκτούς κλιματικούς κινδύνους επηρεάζουν τις ευρύτερες περιοχές στις οποίες βρίσκονται τα μνημεία και αρχαιολογικοί χώρο.

Και συγκεκριμένα τα ακραία καιρικά φαινόμενα που οδηγούν σε έντονες ανεμολογικές συνθήκες και πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, ερημοποίηση εδαφών, διάβρωση –κατολισθήσεις, άνοδος της στάθμης της θάλασσας και κατακλυσμός παράκτιων εδαφών και σε καύσωνες.

Επίσης ανησυχητικές τάσεις αύξησης της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς και δυσοίωνες εκτιμήσεις για τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με ημερομηνίες αναφοράς το 2040 και το 2050, σύμφωνα με έγκυρες μελέτες ερευνητικών φορέων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ακόμη τα αυξανόμενα, αν και  μεμονωμένα περιστατικά ζημιών μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, στα οποία η κλιματική αλλαγή αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα.

Το Εθνικό Σχέδιο

Κατόπιν αυτών το Εθνικό Σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων  αναπτύσσεται σε δύο φάσεις:

Η πρώτη ως το 2025 περιλαμβάνει την δημιουργία (χαρτογραφικού) καταλόγου κλιματικής τρωτότητας και ανάπτυξη ψηφιακού αποθετηρίου σε σύνδεση με το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, την κατάρτιση του Εθνικού Καταλόγου Πολιτιστικών Αγαθών σε κλιματικό κίνδυνο, την σταδιακή κατάρτιση και εφαρμογή 12 Σχεδίων Προσαρμογής αρχαιολογικών χώρων/μνημείων στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την αναθεώρηση/επικαιροποίηση των αντίστοιχων Σχεδίων Πολιτικής Προστασίας.

Επίσης την την ενεργειακή αναβάθμιση 13 μεγάλων μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού, την αναθεώρηση, σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας, των σχεδίων πολιτικής προστασίας των ευρύτερων περιοχών στις οποίες ανήκουν οι αρχαιολογικοί χώροι/μνημεία και την κατάρτιση σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ και θεσμοθέτηση Ειδικών Χωρικών Σχεδίων για αρχαιολογικούς χώρους/μνημεία που χαρακτηρίζονται από αυξημένη τρωτότητα σε κλιματικούς κινδύνους με την επαναξιολόγηση των ορίων των ζωνών προστασίας τους.

Προβλέπονται επίσης εκπαίδευση/κατάρτιση του στελεχειακού δυναμικού του ΥΠΠΟΑ στο δίπτυχο «Κλιματική Αλλαγή και Πολιτιστική Κληρονομιά», ανάπτυξη ειδικού προγράμματος για την προστασία των υλικών των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης εντός του ΥΠΠΟΑ –Πλαίσιο συνεργασίας με εξειδικευμένους φορείς του Δημόσιου Τομέα.

Η δεύτερη φάση ως το 2030 προβλέπει την σταδιακή κατάρτιση και εφαρμογή 35 συνολικά (και για τις δύο φάσεις) Σχεδίων Προσαρμογής αρχαιολογικών χώρων/μνημείων στις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής και την ενεργειακή αναβάθμιση 30 συνολικά (και για τις δύο φάσεις) μουσείων του ΥΠΠΟΑ, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή τους λειτουργία σε επιβαρυμένες θερμικές συνθήκες, να χαρακτηρίζονται από συνθήκες θερμικής άνεσης για τους επισκέπτες, να προστατεύονται οι συλλογές αλλά και να περιορίζονται οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στο πνεύμα της Συμφωνίας των Παρισίων και των εθνικών στόχων.

Να σημειωθεί εξάλλου, ότι στο έργο «Αντιμετώπιση των απειλών της κλιματικής αλλαγής στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα πολιτιστικών χώρων τουριστικής και οικονομικής σημασίας» του Ταμείου Ανάκαμψης περιλαμβάνονται επίσης: Τα συστήματα παρακολούθησης και καταγραφής των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής στο μικροπεριβάλλονγια τις ανάγκες συντήρησης των επιφανειών των μνημείων (με 2.000.000 ευρώ), ο σχεδιασμός Εθνικής Στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (2.000.000 ευρώ) και η τεχνική και διαχειριστική υποστήριξη στην υλοποίηση του έργου  (250.000 ευρώ).

Διαβάστε ακόμα:

Λίνα Μενδώνη: Ψευδείς οι ισχυρισμοί ΣΥΡΙΖΑ για δήθεν μετατροπή της Ακρόπολης σε πασαρέλα

Ο χρόνος ως παρελθόν και μέλλον στην έκθεση Τσόκλη στην Τήνο

Πρόσβαση για όλους στην Ακρόπολη – Νέες, σημαντικές επεμβάσεις

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση