Κλεμμένες ελληνικές και ιταλικές αρχαιότητες αποσύρουν οι Christie’s από δημοπρασία – Καταλυτικός ρόλος Έλληνα καθηγητή

Νέα επιτυχία για την Ελλάδα η απόσυρση τεσσάρων αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών έργων από την δημοπρασία των Christie’s, που λήγει αύριο.

Ο λόγος; Πρόκειται για αρχαιότητες, που προήλθαν από παράνομες ανασκαφές και αποτελούν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, καθώς συνδέονται με γνωστό αρχαιοκάπηλο, που η δράση του είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Την διαβεβαίωση για παράνομη προέλευσή τους κάνει μάλιστα ένας Έλληνας καθηγητής ο κ. Χρήστος Τσιρογιάννης, ο οποίος εδώ και χρόνια ασχολείται με την έρευνα των κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας.

Τα έργα, δύο αττικά αγγεία, ένα μαρμάρινο ειδώλιο που παριστάνει λαγό και ένας χάλκινος μικρός αετός που είναι ρωμαϊκά, περιλαμβάνονταν στον αρχικό κατάλογο δημοπρασιών αυτού του μήνα, στην συνέχεια όμως αφαιρέθηκαν από τον διαδικτυακό ιστότοπο του οίκου. Όπως δηλώνει ο κ. Τσιρογιάννης εξάλλου, κατέχει αποδεικτικά στοιχεία, που συνδέουν τα τέσσερα αυτά έργα με καταδικασμένους εμπόρους κλεμμένων αρχαιοτήτων.

Να σημειωθεί μάλιστα, ότι ο ίδιος είχε εντοπίσει την παράνομη προέλευση του αρχαίου ελληνικού, χάλκινου άλογου σε προγραμματισμένη δημοπρασία του οίκου Sotheby’s το 2018 στην Νέα Υόρκη ενημερώνοντας σχετικά τις ελληνικές και αμερικανικές αρχές, και την Ιντερπόλ.

Αποτέλεσμα ήταν, μόλις την περασμένη εβδομάδα, η απόφαση του αμερικανικού Εφετείου που δικαίωσε το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού. Μάλιστα, η υπουργός κυρία Λίνα Μενδώνη χαιρέτισε την απόφαση του δικαστηρίου ως σημαντική νίκη για τις χώρες που αγωνίζονται να ανακτήσουν τις κλεμμένες αρχαιότητές τους.

Αρχαιολόγος, που η ακαδημαϊκή του έρευνα, η οποία άρχισε από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ -σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Άρχους στη Δανία- κ. Τσιρογιάννης είναι σε θέση να γνωρίζει την προέλευση αρχαιοτήτων που βγαίνουν στην αγορά. Κι αυτό, λόγω της επίσημης πρόσβασης σε αρχεία με κλεμμένες αρχαιότητες, που του παρείχαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 οι ελληνικές και ιταλικές αρχές. Τα αρχεία αυτά, με δεκάδες χιλιάδες φωτογραφίες πολαρόιντ και έγγραφα είχαν κατασχεθεί από την ιταλική αστυνομία στα χέρια του διαβόητου έμπορου παράνομων αρχαιοτήτων Τζιανφράνκο Μπεκίνα, ο οποίος καταδικάστηκε στην Ελλάδα γι’ αυτή τη δράση του.

Όπως λέει, λοιπόν, τώρα, ο κ. Τσιρογιάννης μιλώντας στον Guardian ο μαρμάρινος λαγός της δημοπρασίας «απεικονίζεται στο αρχείο Μπεκίνα με τα αυτιά του σπασμένα, αλλά τουλάχιστον ένα από αυτά βρίσκεται μπροστά από το γλυπτό. Προφανώς αποκαταστάθηκε αργότερα στην αρχική του θέση».

Και προσθέτει: «Σύμφωνα με ένα έγγραφο του Μπεκίνα, ο λαγός αγοράστηκε για 13.000 ιταλικές λιρέτες από έναν αρχαιοκάπηλο με το όνομα ‘Τούλιο’ το 1987, μια χρονολογία που προηγείται αυτής, που ανέφεραν ως ‘προέλευση’ οι Christie’s. Ο Τούλιο, όπως φαίνεται από τα έγγραφα, είχε πουλήσει και πολλές άλλες, επίσης λεηλατημένες αρχαιότητες στον Μπεκίνα».

Ο ίδιος μάλιστα αναγνώρισε επίσης τον χάλκινο ρωμαϊκό αετό, που ήταν για πώληση, και πάλι μέσα στο αρχείο του Μπεκίνα.

Από την μεριά τους εξάλλου, οι Christie’s επιβεβαίωσαν την απόσυρση των τεσσάρων αρχαιοτήτων από τους πλειστηριασμούς.

«Μετά την παροχή νέων πληροφοριών από τις αρμόδιες αρχές από αρχεία που δεν είναι ακόμη διαθέσιμα στους ερευνητές μας», όπως αναφέρεται στην ανακοίνωσή τους. «Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπ΄όψιν την έρευνά μας. Ενεργούμε πάντα κατάλληλα για πρόσθετες πληροφορίες, ειδικά όταν δεν έχουμε πρόσβαση σε χρήσιμα αρχεία ενώ και ο αριθμός δημοπρατούμενων αντικειμένων, που ανήκουν σε τέτοια κατηγορία παραμένει πολύ μικρός», ολοκληρώνει η ανακοίνωση.

Ο κ. Τσιρογιάννης ωστόσο θεωρεί, ότι κορυφαίοι οίκοι δημοπρασιών και οι έμποροι αποτυγχάνουν επανειλημμένα να κάνουν επαρκείς ελέγχους σχετικά με την πιθανή παράνομη προέλευση αρχαιοτήτων.

«Διαφημίζουν, ότι πράττουν με τη δέουσα επιμέλεια και τη διαφάνεια αλλά στην πράξη συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ως αρχαιολόγος, η πρώτη μου ευθύνη είναι να ενημερώσω τους ανθρώπους για την έρευνα και τα ευρήματά μου», λέει. Διαβεβαιώνει μάλιστα ότι τους έχει ενημερώσει για τον τρόπο που μπορεί να γίνει αυτό, στέλνοντας δηλαδή φωτογραφίες στις ελληνικές και ιταλικές αρχές για έλεγχο, πριν καταρτίσουν τους καταλόγους δημοπρασιών τους ώστε να είναι απολύτως βέβαιοι για την προέλευση των έργων
.

Να σημειωθεί ότι ο κ. Τσιρογιάννης έχει εντοπίσει τα τελευταία 15 χρόνια περί τα 1.100 λεηλατημένα αρχαία σε πλειστηριασμούς, εμπορικές γκαλερί, ιδιωτικές συλλογές και μουσεία. Ειδοποιώντας την Ιντερπόλ και άλλες αστυνομικές αρχές, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση του επαναπατρισμού πολλών αρχαιοτήτων.