Κατάθεση νομοσχεδίου: Μετατροπή πέντε μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου

Πέντε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες των αντίστοιχων  ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή πέντε μουσείων ιδρύονται με το σχέδιο νόμου, το οποίο κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το υπουργείο Πολιτισμού.

Το σχέδιο νόμου αφορά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου,  το  Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, τα οποία θα επιχορηγούνται και θα εποπτεύονται από  το ΥΠΠΟΑ, θα φιλοξενούν τις συλλογές των καταργούμενων υπηρεσιών και θα στελεχώνονται από το προσωπικό που υπηρετεί σ’ αυτές, το οποίο θα διατηρεί την οργανική του θέση στο ΥΠΠΟΑ και θα δηλώνει αν επιθυμεί να προσφέρει υπηρεσίες στα μουσεία-ν.π.δ.δ.

Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής, όπως αναφέρει και το νομοσχέδιο, στο οποίο περιλαμβάνονται και άλλα ζητήματα σχετικά με τα μουσεία. Τίτλος του είναι «Εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: ίδρυση μουσείων-ν.π.δ.δ., κρατική ασφάλιση της κινητικότητας των πολιτιστικών αγαθών, δράσεις του Ο.Δ.Α.Π. και του Μουσείου Ακρόπολης, ρυθμίσεις ποινικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μητρώο Προσωπικού Αρχαιολογικών Εργασιών και λοιπές διατάξεις σχετικά με το προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον πολιτισμό».

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έθεσε το νομοσχέδιο σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση στις 14 Ιανουαρίου και η διαδικασία θα διαρκέσει ως τις 28 του μήνα.  Η κατάθεση του νομοσχεδίου, να σημειωθεί ότι αναμένεται τα τελευταία δύο χρόνια, έχοντας προκαλέσει  αντικρουόμενες αντιδράσεις από πλευράς υπαλλήλων του υπουργείου Πολιτισμού εργαζομένων στις ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες – μουσεία κυρίως λόγω της ανησυχίας για τις θέσεις τους. Κάτι ωστόσο, για το οποίο η κυρία Μενδώνη έχει διαβεβαιώσει –  γίνεται αντιληπτό και από το νομοσχέδιο – ότι υπάρχει απόλυτη μέριμνα και εξασφάλιση.

Τα όργανα διοίκησης

Όργανα διοίκησης εκάστου μουσείου θα είναι το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Γενικός Διευθυντής,  Το Διοικητικό Συμβούλιο θα είναι επταμελές και τα μέλη του θα διορίζονται για τριετή θητεία, που μπορεί να ανανεώνεται για επιπλέον δύο (2) θητείες τριετούς διάρκειας έκαστη, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού που θα δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Με την ίδια απόφαση ορίζονται ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Δ.Σ. στο οποίο τρία  μέλη θα  επιλέγονται μεταξύ προσωπικοτήτων με συμβολή στον χώρο του πολιτισμού ή στον επαγγελματικό ή κοινωνικό χώρο αυτών και δύο θα είναι υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ή των εποπτευόμενων φορέων αυτού, κλάδου ΠΕ Αρχαιολόγων ή ΠΕ Μηχανικών ή ΠΕ Διοικητικού-Οικονομικού, κάτοχοι τουλάχιστον μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών της ημεδαπής ή της αλλοδαπής (αναγνωρισμένου).

Ο Γραμματέας του Δ.Σ. και ο αναπληρωτής του, οι οποίοι θα είναι υπάλληλοι του Μουσείου, θα ορίζονται με απόφαση του Προέδρου του Δ.Σ.  Το Διοικητικό εκάστου Μουσείου θα είναι αρμόδιο για την άσκηση της πολιτικής στο πλαίσιο του Οργανισμού Λειτουργίας του και της δημόσιας πολιτικής για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, την οποία χαράσσει αποκλειστικά το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Ο γενικός διευθυντής

Ο Γενικός Διευθυντής του μουσείου θα διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, η οποία εκδίδεται μετά από ειδικώς αιτιολογημένη γνώμη της Ειδικής Επιτροπής Αξιολόγησης και Επιλογής της παρ. 2 του άρθρου 16 και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η θητεία του θα είναι τριετής με ανανέωση  με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, για επιπλέον δύο θητείες τριετούς διάρκειας έκαστη.

Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου πρέπει να είναι διακεκριμένος επιστήμονας και να κατέχει: Πτυχίο Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, αναγνωρισμένο, διδακτορικό τίτλο Α.Ε.Ι. της ημεδαπής, ή αναγνωρισμένο ως ισότιμο της αλλοδαπής, στην αρχαιολογία, στη μουσειολογία, στην ιστορία της τέχνης ή άλλη επιστήμη συναφή προς τους σκοπούς, τον χαρακτήρα και τη λειτουργία του Μουσείου, τεκμηριωμένα άριστη γνώση της ελληνικής, της αγγλικής και μιας ακόμη γλώσσας κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης να έχει δημοσιεύσεις αναγνωρισμένων και έγκριτων επιστημονικών εργασιών στην Ελλάδα ή διεθνώς και τουλάχιστον οκταετή ευδόκιμη οργανωτική και διοικητική εμπειρία σε θέση ευθύνης.

Στη θέση του Γενικού Διευθυντή του Μουσείου μπορεί να διορίζεται και υπάλληλος των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, εφόσον έχει τα απαιτούμενα προσόντα. Στην περίπτωση αυτή, θεωρείται αυτοδίκαια αποσπασμένος στη θέση του Γενικού Διευθυντή για χρονικό διάστημα ίσο με τη διάρκεια της θητείας του και μέχρι την ανανέωση αυτής ή την τοποθέτηση νέου Γενικού Διευθυντή, μετά δε από τη λήξη της θητείας του, επανέρχεται αυτοδικαίως στην υπηρεσία του. Ο χρόνος υπηρεσίας που διανύεται στη θέση αυτή λογίζεται, για όλες τις συνέπειες, ως πραγματική υπηρεσία στην οργανική θέση του υπαλλήλου.

Για την επιλογή του Γενικού Διευθυντή θα εκδίδεται δημόσια ή δημόσια διεθνής πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, στην οποία προβαίνει το Δ.Σ. του Μουσείου, μετά από έγκρισή της από τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρμοδιότητα του Γενικού Διευθυντή είναι να σχεδιάζει τον επιστημονικό, ερευνητικό και διοικητικό προγραμματισμό του μουσείου και να μεριμνά για την υλοποίησή του, σύμφωνα με τους σκοπούς και την πολιτιστική και οικονομική πολιτική αυτού, στο πλαίσιο της δημόσιας πολιτικής της χώρας ως προς την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως αυτή χαράσσεται αποκλειστικά από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Οι διευθύνσεις

Οι υπηρεσίες εκάστου Μουσείου συγκροτούνται σε Γενική Διεύθυνση και περιλαμβάνουν τις επιμέρους διευθύνσεις: Διεύθυνση Συλλογών και Εκθέσεων, Διεύθυνση Διοικητικής, Οικονομικής και Τεχνικής Υποστήριξης,  Διεύθυνση Εκδόσεων και Ψηφιακών Εφαρμογών,  Διεύθυνση Επικοινωνίας και Υποδοχής Επισκεπτών. Επίσης  αυτοτελές Γραφείο Νομικής Υποστήριξης, που υπάγεται στον πρόεδρο του Δ.Σ. του Μουσείου και στελεχώνεται από δύο δικηγόρους.  Οι οργανικές θέσεις των Μουσείων δύνανται να καλύπτονται με προσλήψεις, μετατάξεις ή αποσπάσεις μόνιμου προσωπικού ή προσωπικού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που υπηρετεί σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

Εξάλλου: Στο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) με την επωνυμία «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο» συστήνονται εκατόν δεκαοκτώ (118) οργανικές θέσεις μόνιμου προσωπικού και ενενήντα τρεις (93) οργανικές θέσεις με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Στο  Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο  συστήνονται εβδομήντα δύο (72) οργανικές θέσεις μόνιμου προσωπικού και ενενήντα οκτώ (98) οργανικές θέσεις με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης εβδομήντα τρεις (73) οργανικές θέσεις μόνιμου προσωπικού και σαράντα τέσσερις (44) αορίστου χρόνου.  Στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού  εξήντα εννέα (69) οργανικές θέσεις μόνιμες και πενήντα μία (51) αορίστου χρόνου.  Και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου συστήνονται εβδομήντα επτά (77) μόνιμες θέσεις και σαράντα (40)  αορίστου χρόνου.

Παράλληλα από το υπουργείο Πολιτισμού καταργούνται 540 κενές οργανικές θέσεις μόνιμου προσωπικού καθώς και 195 κενέςο ργανικές θέσεις προσωπικού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.

Οι πόροι

Οι πόροι κάθε μουσείου θα προέρχονται από το αντίτιμο επίσκεψης, από  προσόδους από εκθέσεις, ξεναγήσεις, εκδηλώσεις, προβολή οπτικοακουστικού υλικού με χρήση σύγχρονων συμβατικών ή ψηφιακών εφαρμογών και γενικά  από δραστηριότητες συμβατές προς τη φύση και τους σκοπούς του μουσείου.

Επίσης από τη δημιουργία και διαχείριση αναψυκτηρίων, εστιατορίων και πωλητηρίων σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους του μουσείου, τις επιχορήγηση για τις ανάγκες τουμουσείου από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, τις διεθνείς, ενωσιακές και εθνικές επιχορηγήσεις και πρόσοδοι από τη συμμετοχή του Μουσείου σε αντίστοιχα προγράμματα, τις δωρεές, χορηγίες, κληρονομιές, κληροδοσίες και κάθε είδους τακτικές ή έκτακτες εισφορές, καθώς και τα έσοδα από τη διάθεση απλών αντιγράφων των συλλογών του Μουσείου, καθώς και από τη μίσθωση δικαιωμάτων χρήσης οπτικοακουστικών μέσων στους χώρους του.

Επίσης για την πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων και ομαδικών επισκέψεων στο Μουσείο εκτός του προκαθορισμένου ωραρίου λειτουργίας του, θα προκαταβάλλεται προς το Μουσείο από τους ενδιαφερόμενους διοργανωτές ποσό για την κάλυψη των απαιτούμενων λειτουργικών δαπανών του Μουσείου, καθώς και για την αποζημίωση του προσωπικού που απαιτείται να απασχοληθεί.

Άλλες ρυθμίσεις

Πέραν αυτών στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και τα εξής ζητήματα:

– Προστίθενται κανόνες στον Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ν. 4858/2021, Α’ 220), με τους οποίους προβλέπεται η ανάληψη από το Ελληνικό Δημόσιο της εγγυητικής υποχρέωσης για αποζημίωση, σε περίπτωση απώλειας ή φθοράς, κατά το δανεισμό πολιτιστικών αγαθών για τη διενέργεια περιοδικών εκθέσεων και η απαλλαγή των μουσείων της χώρας από το βάρος ιδιωτικών ασφαλίστρων.

– Εισάγονται ρυθμίσεις για την αποδοτικότερη λειτουργία του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (Ο.Δ.Α.Π.) ως προς τις δράσεις εκσυγχρονισμού της εμπορικής πολιτικής, την υπηρεσιακή δομή και τη δικαστική του εκπροσώπηση.

-Επικαιροποιούνται οι διατάξεις του ιδρυτικού νόμου 3711/2008 του Μουσείου Ακρόπολης, με τον εμπλουτισμό των τρόπων εκπλήρωσης των σκοπών του και των αρμοδιοτήτων του Προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης

– Εισάγονται ποινικές διατάξεις περί προστασίας μαρτύρων και διενέργειας ειδικών ανακριτικών πράξεων για την αποτελεσματικότερη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

-Αποσαφηνίζονται οι κατηγορίες και οι εργασίες του Μητρώου Προσωπικού Αρχαιολογικών Εργασιών του ΥΠΠΟΑ και ορίζεται η έναρξη εφαρμογής του την 1η.1.2024.

-Εισάγονται ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της πανδημίας στο χώρο του πολιτισμού και την παραχώρηση στο ΥΠΠΟΑ του ακινήτου όπου στεγάζεται το αρχαιολογικό μουσείο Κιλκίς.