Ισέι Μιγιάκε: Ο πρωτοπόρος σχεδιαστής που είπε «Πιέτες παρακαλώ!»

«Συνήθως οι άνθρωποι πιστεύουν, ότι για να φτιάξεις ρούχα, έχεις το ύφασμα, μετά σκιτσάρεις το σχέδιο, κόβεις, ράβεις και μετά γίνεται ρούχο. Είναι ένας ωραίος τρόπος, αλλά είναι ένας παραδοσιακός τρόπος. Ίσως είμαι λίγο αντίθετος… αλλά είναι απολαυστικό το να βρίσκεις έναν άλλο τρόπο για να το κάνεις».

Αν υπήρχε μία αρχή στην οποία πίστευε ο ανανεωτής της σύγχρονης μόδας Ισέι Μιγιάκε, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών και αφού είχε ανατρέψει όλα τα δεδομένα στην υψηλή ραπτική ήταν αυτή. Γιατί με τα γλυπτά και τα σχέδιά του, που μοιάζουν με οριγκάμι δεν βοήθησε απλώς στον προσδιορισμό του μεταπολεμικού μοντερνισμού της Ιαπωνίας αλλά και άνοιξε νέους δρόμους εισάγοντας το ένδυμα στα μουσεία.

Τα avant-garde ρούχα του Μιγιάκε και οι εκθέσεις του απέσπασαν από νωρίς την προσοχή του διεθνούς κόσμου της τέχνης, όταν καλλιτέχνες και κριτικοί ένιωσαν, ότι τα σχέδιά του έμοιαζαν παρόμοια με αυτά που εκτίθενται στις γκαλερί διεθνώς. Κάτι αναμενόμενο, αφού συγχωνεύοντας στοιχεία από την τέχνη της Ιαπωνίας μ’ εκείνα από τον πολιτισμό άλλων χωρώ, δημιουργούσε ρούχα μέσα από διαδικασίες και τεχνικές, που τα έκαναν να μοιάζουν περισσότερο με γλυπτά. Άλλωστε το 1982 είχε γίνει ο πρώτος σχεδιαστής μόδας, που εμφανίστηκε η δουλειά του στο εξώφυλλο του Artforum.

Η σχέση του ενδύματος με το σώμα

Ο φημισμένος για τις καινοτομίες στα υφάσματα και δημιουργός επίσης μια σειράς ιδιαίτερων αρωμάτων Ισέι Μιγιάκε πέθανε σε νοσοκομείο του Τόκιο την περασμένη Παρασκευή εξ αιτίας καρκίνου στο ήπαρ «περιτριγυρισμένος από στενούς φίλους και συνεργάτες», όπως ανέφερε η σύντομη ανακοίνωση από το Miyake Design Studio και το Issey Miyake Group. Και όπως δήλωσε η Αμάντα Γκάρφινκελ, επιμελήτρια στο Met’s Costume Institute «Τα σχέδια του Ισέι Μιγιάκε αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο αισθητικό και τεχνικό επίτευγμα στη μόδα. Μέσα από πειράματα με το υλικό και τη σιλουέτα, συνέλαβε εκ νέου τη σχέση των ρούχων με το σώμα και αντιμετώπισε τη μόδα ως μορφή τέχνης». Να σημειωθεί άλλωστε, ότι το ινστιτούτο κατέχει στη μόνιμη συλλογή του περισσότερα από 150 κομμάτια Issey Miyake.

Γεννημένος στη Χιροσίμα, ο Μιγιάκε ήταν μάρτυρας της καταστροφής της πόλης του ως παιδί και οι τραυματισμοί από την ρίψη της ατομικής βόμβας το 1945 τον άφησαν με σημάδια για το υπόλοιπο της ζωής του. Οι σπουδές του αρχικά ήταν στη γραφιστική στο Tama Art University του Τόκιο για να συνεχίσει, μετά το 1964 στη σχολή Chambre syndicale de la couture parisienne στο Παρίσι. Παράλληλα μαθήτευε στον Γκι Λαρός και έκανε συνεργασίες με τον Ζιβανσί ενώ για ένα χρόνο, το 1969 βρέθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου έκανε μαθήματα Αγγλικών στο Κολούμπια, εργάστηκε στην 7η Λεωφόρο κοντά στον σχεδιαστή Τζέφρι Μπιν και γνωρίστηκε με καλλιτέχνες, όπως ο Κρίστο και ο Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ.

Η διάσημη πιέτα

Εν τέλει το 1970 ο Μιγιάκε επέστρεψε στο Τόκιο, όπου ίδρυσε το Miyake Design Studio για γυναικεία ρούχα υψηλών απαιτήσεω,ν κάνοντας αμέσως πάταγο με ένα φόρεμα-τατουάζ, ως φόρο τιμής στον Τζίμι Χέντριξ και την Τζάνις Τζόπλιν. Πολύ σύντομα το Bloomingdale’s άρχισε να αγοράζει τα κομμάτια του και η καριέρα του μπήκε σε τροχιά απογείωσης.

Τρία χρόνια αργότερα άρχισε να εμφανίζεται στο Παρίσι, όπου έγινε μέλος μιας μικρής ομάδας ιαπώνων σχεδιαστών, συμπεριλαμβανομένων των Κένζο Τακάντα και Ρέι Κοβακούμπο, που θα αναζωογονούσαν την Εβδομάδα Γαλλικής Μόδας, βάζοντας και την Ιαπωνία στον διεθνή χάρτη. Είχε ήδη απομακρυνθεί από τα παραδοσιακά υφάσματα από μαλλί και μετάξι, χρησιμοποιώντας πλέον νάιλον και πολυεστέρα. Παράλληλα τα σχέδιά του ξεχώρισαν για την πολυχρωμία τους και τα πρακτικά και καινοτόμα τους σχέδια.

Περισσότερο αναγνωρίσιμα όμως στο ευρύ κοινό, με τεράστια επιτυχία παγκοσμίως είναι τα περίφημα πτυχωτά του ενδύματα, τα διάσημα πλισέ δηλαδή, που παίρνουν άπειρες μορφές. Ένας εξερευνητής του σχήματος ο Μιγιάκε έγινε πασίγνωστός και για την ανάπτυξη αυτής της καινοτόμου, μόνιμης πιέτας, που ανήγαγε τον πολυεστέρα σε υψηλή μόδα που μοιάζει με ακορντεόν και δεν ζαρώνει!

«Το 1988, άρχισα να δουλεύω με πιέτες, που ήθελα να κρατούν το σχήμα τους και τα ρούχα να είναι εύκολα στη φροντίδα και στο πλύσιμο», είχε πει ο ίδιος σε μία συνέντευξή του. Αυτή η συλλογή του «Pleats Please», που παρουσιάστηκε το 1993 έγινε σύντομα μια από τις πιο επιτυχημένες του. Εκτός από τα πλισέ ωστόσο, ο Μιγιάκε σχεδίαζε επίσης ντραπέ νάιλον φορέματα, φτιαγμένα με ένα μόνο κομμάτι νάιλον και χωρίς ψαλίδι, βελόνα ή κλωστή.

Ετερόκλιτα ενδιαφέροντα

Μία ακόμη πειραματική σειρά του Μιγιάκε είναι η A-POC (A Piece of Cloth) που δημιούργησε το 1998, εμβληματική της αναζήτησής του για σχέδια, που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του σύγχρονου τρόπου ζωής. Τα ρούχα A-POC παράγονται σε ένα συνεχόμενο πλεκτό σωλήνα και περιέχουν σχέδια κοπής, που κόβει η ίδια η κάτοχός τους. «Χρειάζονται επτά ή οκτώ χρόνια για να καταλάβουν οι άνθρωποι τι κάνω», είχε πει πάντως γι΄αυτό το έργο ο Μιγιάκε, αναγνωρίζοντας, ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί και κυρίως να εφαρμοστεί άμεσα.

Κατά καιρούς άλλωστε, τα ενδιαφέροντά του ήταν αλλόκοτα, όπως η επιστημονική φαντασία και οι ιπτάμενοι δίσκοι ενώ άλλοτε η έμπνευσή του αντλούνταν από ενδύματα Βεδουίνων ή το αρχαίο ιαπωνικό θέατρο. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο τα ρούχα του προκαλούν πάντα μία σχεδόν παγκόσμια αισθητική αρμονίας και ελευθερίας κινήσεων. Είναι γνωστό άλλωστε, ότι είχε σχεδιάσει και το διάσημο μαύρο ζιβάγκο του Στιβ Τζομπς, σίγουρα ένα πολύ απλό και άνετο ρούχο.

Βραβεία

Στη διάρκεια της μακρόχρονης καριέρας του, ο Miyake ξεκίνησε μια σειρά από διαφορετικές ετικέτες και συλλογές ενώ στα τέλη της δεκαετίας του ’90 ίδρυσε ακόμη και μια θυγατρική εταιρεία, που υποστήριξε νέους σχεδιαστές, συμπεριλαμβανομένων των Final Home και Tsumori Chisato. Στη συνέχεια όμως, ο σχεδιαστής σταδιακά αποσύρθηκε σιγά σιγά από την πρώτη γραμμή της δημιουργικής διαδικασίας, δίνοντας τη σχεδιαστική σκυτάλη σε μια σειρά από συνεργάτες, οι οποίοι συνέχισαν να ζωντανεύουν την Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού με ζωντανές επιδείξεις μόδας με στοιχεία χορού και περφόρμανς.

Για το έργο του ο Μιγιάκε έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, ιδιαίτερα στη Γαλλία και την πατρίδα του την Ιαπωνία. Το 2010, ο τότε αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Ακιχίτο του απένειμε το περίφημο Τάγμα Πολιτισμού στο Αυτοκρατορικό Παλάτι του Τόκιο ενώ έλαβε επίσης το Βραβείο Κιότο το 2006, το υψηλότερο ιδιωτικό βραβείο της Ιαπωνίας για ισόβια επιτεύγματα.

Σε ανακοίνωσή του, ο οίκος Μιγιάκε ανέφερε: «Ποτέ κανείς δεν ασπάσθηκε τις τάσεις, το δυναμικό πνεύμα του Μιγιάκε καθοδηγήθηκε από μία αστείρευτη περιέργεια και από την επιθυμία να μεταφέρει χαρά μέσω του σχεδιασμού. Πάντα πρωτοπόρος, ο Μιγιάκε αγκάλιασε τις παραδοσιακές πρακτικές, αλλά κοίταξε επίσης και την επόμενη λύση: τη νεότερη τεχνολογία που καθοδηγείται από την έρευνα και την ανάπτυξη. Ποτέ, ούτε μία φορά δεν έκανε πίσω από την αγάπη του να φτιάχνει πράγματα. Συνέχισε να εργάζεται με τις ομάδες του, δημιουργώντας νέα σχέδια και επιβλέποντας όλες τις συλλογές κάτω από τις διάφορες ετικέτες Issey Miyake. Το πνεύμα χαράς, ενδυνάμωσης και ομορφιάς του θα συνεχιστεί από τις επόμενες γενιές».

Διαβάστε επίσης:

Ένας Έλληνας ταράζει τα νερά των δημοπρασιών πουλώντας αντικείμενα του Χίτλερ