Υπήρξε μαύρη βασίλισσα στον θρόνο της Αγγλίας; Ένα σίριαλ και η αληθινή ιστορία

Όταν η πριγκίπισσα Καρλόττα του Μεκλεμβούργου-Στρέλιτς συνάντησε για πρώτη φορά τον Γεώργιο Γ΄ το 1761, «πετάχτηκε στα πόδια του» ικετευτικά, ζητώντας να την σηκώσει, να την αγκαλιάσει και να την οδηγήσει «από τα σκαλιά στο παλάτι», όπως είχε γραφτεί από χρονικογράφο της εποχής.

Λίγες μόνο ώρες αργότερα, η Γερμανίδα πριγκίπισσα θα παντρευόταν τον Γεώργιο και θα γινόταν η νεότερη βασίλισσα της Αγγλίας. Οι παριστάμενοι όμως δεν μπορούσαν να μην παρατηρήσουν ότι η βασίλισσα, ίσως λόγω του δύσκολου ταξιδιού, ήταν τόσο αδύνατη που μετά βίας μπορούσε να σταθεί υπό το βάρος του διακοσμημένου με άπειρα διαμάντια νυφικού της. Και όχι μόνον αυτό. Όπως κομψά έγραψε ο συλλέκτης έργων τέχνης και συγγραφέας Χόρας Γουόλμπολ την επόμενη μέρα, «Ο βιολετί, βελούδινος μανδύας και η ερμίνα της ήταν τόσο βαριά που όλοι έβλεπαν τόσο μεγάλο μέρος του άνω μισού της όσο και ο ίδιος ο βασιλιάς»!

Τίποτε άλλο δεν τους είχε κάνει εντύπωση. Όσον αφορά το χρώμα του δέρματος της βασίλισσας, αίφνης.

Όμως όσα δεν γράφει η ιστορία, υπάρχουν οι σεναριογράφοι για να συμπληρώνουν τα κενά ή και να εμπνέονται ευθύς εξ αρχής. Εξάλλου, μήπως είναι παραμύθι ότι ένας σημερινός πρίγκιπας έχει παντρευτεί μία μιγάδα; Ακόμη δεν μπορεί το Μπάκιγχαμ να αποδεχθεί το γεγονός ότι ο Χάρι, γιος ενός βασιλιά, τους ξέφυγε και παντρεύτηκε την Μέγκαν. Γιατί, λοιπόν, να μην είχε ξανασυμβεί;

Στη δημοφιλή σειρά του Netflix λοιπόν, το «Bridgerton» και τη συνέχειά του «Queen Charlotte», όλα μπορεί να έχουν συμβεί. Επανεξετάζοντας και αναδιαμορφώνοντας την ιστορία αγάπης του βασιλικού ζεύγους για τις ανάγκες αυτής της σαπουνόπερας, ιστορικού περιεχομένου, η βασίλισσα Καρλόττα εμφανίζεται ως μαύρη. Το γεγονός μάλιστα, ότι αυτή η μαύρη βασίλισσα είναι μία Γερμανίδα προτεστάντισσα με αδερφό ονόματι  Άντολφ έχει κι αυτό τη σημασία του. Ως μια νύξη μαύρης κωμωδίας έστω…

Ένα φανταστικό κίνημα

Η σειρά, που προφανώς  παίρνει μεγάλες αποστάσεις από τις ιστορικές πηγές, απεικονίζει την Καρλόττα ως μια μαύρη γυναίκα, της οποίας ο γάμος άνοιξε πόρτες για έγχρωμους στην Αγγλία του 18ου αιώνα. Όπως λέει στο «Μπρίτζερτον» η μαύρη αριστοκράτισσα Λαίδη Άγκαθα Ντάνμπουρι «Ήμασταν δύο ξεχωριστές κοινωνίες χωρισμένες ανά χρώμα, ώσπου ένας βασιλιάς ερωτεύτηκε μία από εμάς».

Η σειρά επεκτείνεται έτσι σε αυτό το φανταστικό κίνημα προς τη φυλετική ισότητα, εξηγώντας ότι η μητέρα του Γεωργίου, η πριγκίπισσα Αουγκούστα, απένειμε βιαστικά τίτλους σε πλούσιες οικογένειες μαύρων, προκειμένου να αναπλάσει την αριστοκρατία ώστε να έχει κοινά με την νύφη της. Διότι –στη σειρά πάντα– όταν η Καρλόττα εμφανίζεται, κάποια μικροσούσουρα γίνονται από αυλικούς και άλλους. «Δεν είναι λίγο σκούρο το δέρμα της;» λέει κάποιος. Η πεθερά πριγκίπισσα όμως, αφού εξετάσει τα δόντια της νύφης και αφού ελέγξει το φάρδος της λεκάνης της, προκειμένου να ξέρει αν μπορεί να κρατήσει παιδιά, είναι αποφασισμένη για όλα. «Αν το παλάτι πει, ότι αυτό είναι έτσι, τότε αυτό ισχύει», λέει. Και ξεκινά την επιχείρηση αυλικών σκούρου χρώματος.

Στην πραγματικότητα βέβαια, οι περισσότεροι ιστορικοί απορρίπτουν τη θεωρία ότι η Σάρλοτ ήταν μαύρη. Εξάλλου οι φυλετικές σχέσεις στη Γεωργιανή Αγγλία ήταν πολύ πιο περίπλοκες από ό,τι προτείνουν οι «Μπρίτζερτον» και η «Βασίλισσα Σάρλοτ». Υπάρχουν όμως και αντίθετες απόψεις.

Η δουλεία στη Βρετανία

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, περίπου 15.000 άτομα της μαύρης φυλής ζούσαν στη χώρα κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Με την  πλειοψηφία τους να εργάζονται ως υπηρέτες είτε ως αμειβόμενοι είτε ως σκλάβοι.

Αν και η Βρετανία κατήργησε το δουλεμπόριο το 1807 – σε μεγάλο βαθμό λόγω των προσπαθειών μαύρων οπαδών της κατάργησης της, όπως ήταν οι συγγραφείς  Ιγνάτιος Σάντσο και Όλουντα  Εκουιάνο, γνωστός ως Γουσταύος Βάσα –  η δουλεία παρέμεινε νόμιμη στις βρετανικές αποικίες μέχρι το 1833. Μία πρακτική εκμετάλλευσης  μάλιστα, κατά την οποία οι πρόσφατα απελευθερωμένοι ενήλικες ήταν υποχρεωμένοι να εργάζονται ως μαθητευόμενοι επί χρόνια, παρέμεινε σε ισχύ ως το 1838. (Αντίθετα βέβαια, στο σήριαλ δουλεία δεν υπάρχει).

Η ιδέα, ότι η Καρλόττα ήταν μαύρη προέρχεται από έρευνα που διεξήχθη από τον ιστορικό Μάριο δε Βαλδές υ Κόκομ. Γράφοντας για το PBS Frontline το 1997 υποστήριξε, ότι η Σάρλοτ «καταγόταν άμεσα» από τη Μαργαρίτα ντε Κάστρο υ Σούσα, μία Πορτογαλίδα ευγενή του 15ου αιώνα,  η οποία είχε συγγένεια με τον ηγεμόνα του 13ου αιώνα Αλφόνσο Γ΄ και την Μαυριτανή αγαπημένη του, Μαντραγκάνα.

Η μαύρη Καρλόττα

Ο Βαλδές επισήμανε «τα αφρικανικά χαρακτηριστικά που είναι εμφανή σε τόσα πολλά από τα πορτρέτα της βασίλισσας» ως απόδειξη της θεωρίας του, σημειώνοντας  ακόμη ότι «οι καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου αναμενόταν να υποβαθμίσουν, να απαλύνουν ή ακόμα και να εξαλείψουν τα χαρακτηριστικά του προσώπου ενός ατόμου, ειδικά μιας γυναίκας, που δεν θεωρείτο, ότι πληρούσαν τα ισχύοντα πρότυπα ομορφιάς».

Άλλοι μελετητές ωστόσο, εμφανίζονται  δύσπιστοι απέναντι στους ισχυρισμούς του. Για παράδειγμα η ιστορικός Λίζα Χίλτον έχει πει, πως ο όρος «Μαυριτανός» χρησιμοποιήθηκε για οποιονδήποτε ζούσε στη Μαυριτανική Αυτοκρατορία, ανεξάρτητα από τη φυλή του. «Ακόμα κι αν η Μαντραγκάνα ήταν μαύρη γυναίκα, μετά από 500 χρόνια, είναι εξαιρετικά απίθανο τα ίχνη της γενετικής σύνθεσης να είχαν εμφανιστεί στα χαρακτηριστικά μιας πριγκίπισσας του 18ου αιώνα», όπως έχει υποστηρίξει.

Λίγο χρώμα στη βρετανική αριστοκρατία

Ενώ όμως η Σάρλοτ πιθανότατα δεν ήταν μαύρη, αυτό δεν σημαίνει, ότι η αγγλική αριστοκρατία ήταν εντελώς λευκή. Έτσι, η Ντίντο Ελίζαμπεθ Μπελ, κόρη μιας σκλάβας  και ενός καπετάνιου του Βασιλικού Ναυτικού, θεωρείται ευρέως ως η πρώτη μαύρη αριστοκράτισσα της Βρετανίας.

 

Γεννημένη το 1761, μεγάλωσε δίπλα σε μία λευκή εξαδέλφη της από τον θείο του πατέρα της, τον κόμη του Μάνσφιλντ στο πολυτελές κτήμα του στο Λονδίνο. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες  η Μπελ αντιμετωπιζόταν ως μέλος της οικογένειας, αν και δεν παρευρισκόταν στο δείπνο, που είχε γίνει για τον Κυβερνήτη της Μασαχουσέτης Τόμας Χάτσινσον τον Αύγουστο του 1779. «Έχει εκπαιδευτεί από την οικογένεια του κόμη», όπως έγραψε ο Χάτσινσον στο ημερολόγιό του. «Εκείνος την αποκαλεί Ντίντο, που υποθέτω, ότι είναι μόνο το όνομα που έχει. Ξέρει ότι έχει κατακριθεί, επειδή έχει δείξει στοργή γι΄αυτήν».

Έναν αιώνα αργότερα, η βασίλισσα Βικτώρια συμφώνησε να γίνει νονά της Σάρα Φορμπς Μπονέτα, ενός νεαρού κοριτσιού, που γεννήθηκε σε μια εξέχουσα οικογένεια των Γιορούμπα.

 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1840, ο βασιλιάς Γκέζο του Νταχόμι (σημερινό Μπενίν) νίκησε τη φυλή της Μπονέτα, σκότωσε τους γονείς της και την υποδούλωσε. Αφού ένας Βρετανός καπετάνιος απέτυχε στη συνέχεια να πείσει τον Γκέζο να εγκαταλείψει το δουλεμπόριο, ο βασιλιάς του χάρισε την Μπονέτα ως παρηγοριά! Με την άφιξη της λοιπόν στην Αγγλία, η Βικτώρια συμφώνησε να πάρει το κορίτσι υπό την προστασία της, πληρώνοντας για την εκπαίδευσή της και φροντίζοντας για όλη της τη ζωή.

Η αληθινή Καρλόττα 

Και η Καρλόττα;

Γεννημένη στις 19 Μαΐου 1744, η Σάρλοτ ήταν η μικρότερη κόρη του δούκα του Μεκλεμβούργου-Στρέλιτς, μιας περιοχής στη σημερινή βόρεια Γερμανία.  Όταν η Σάρλοτ ήταν 17 ετών, ο νέος βασιλιάς της Αγγλίας, ο 22χρονος Γεώργιος Γ’, ζήτησε το χέρι της για γάμο. Σύμφωνα με την Κάθριν Κάρζον του History Extra, ο Γεώργιος «χρειαζόταν μια βασίλισσα -και έναν κληρονόμο- επειγόντως», γι’ αυτό επέλεξε τη Σάρλοτ από μια «εκλεκτή λίστα, κατάλληλων προτεσταντών κυριών».

 

Η Καρλόττα δεν ήταν μια παραδοσιακή ομορφιά, ωστόσο είχε  έναν «ζωηρό αλλά σταθερό χαρακτήρα», σύμφωνα με τα λόγια ενός συγχρόνου της.  Έφθασε  στην Αγγλία στις 8 Σεπτεμβρίου 1761 και παντρεύτηκε τον Τζορτζ το ίδιο βράδυ. Δύο εβδομάδες αργότερα, το ζευγάρι έκανε κοινή στέψη, η οποία διήρκεσε τόσο πολύ, που το εκκλησίασμα  άρχισε να τρώει κατά τη διάρκεια του κηρύγματος. Μέσα σε ένα χρόνο από τον γάμο της πάντως, η βασίλισσα γέννησε τον μελλοντικό Γεώργιο Δ΄ το πρώτο από τα 15 παιδιά του ζευγαριού (εννέα αγόρια και έξι κορίτσια), 13 από τα οποία επέζησαν μέχρι την ενηλικίωση.

Οι σύζυγοι

Αν και παντρεύτηκαν για πολιτικούς λόγους και όχι από έρωτα, η Καρλόττα και ο Γεώργιος είχαν σε μεγάλη εκτίμηση ο ένας τον άλλον. Σε μια επιστολή του 1778 προς τον σύζυγό της, η βασίλισσα έγραφε: «Θα έχετε το όφελος από τα ταξίδια σας να εμπνεύσετε τον καθένα, να γίνετε πιο γνωστός στον κόσμο και, αν είναι δυνατόν, πιο αγαπητός στους ανθρώπους γενικότερα. Αυτό πρέπει να ισχύει, αλλά όχι ίση με την αγάπη, που προσυπογράφει για  τον εαυτό της η πολύ στοργική φίλη και σύζυγός σας Σάρλοτ».

Και οι δύο επίσης, συμμετείχαν σε μεγάλο βαθμό στην ανατροφή των παιδιών τους, παρότι ο Γεώργιος μνημονεύεται συχνότερα για την ψυχική του ασθένεια και τον ρόλο του στον Επαναστατικό Πόλεμο. Σύμφωνα με τον ιστορικό Τζέιμς Π. Άμπεσκ, «ήταν επίσης ένας τύπος μεγάλη ενσυναίσθηση. Ήξερε καλά ότι μεγάλωνε πιθανούς μελλοντικούς κυρίαρχους, αλλά ήθελε επίσης να είναι καλοί άνθρωποι».

Η ψυχασθένεια του Γεωργίου Γ΄

Ο βασιλιάς και η βασίλισσα μοιράζονταν την αγάπη τους για τη μουσική, παίζοντας συχνά ντουέτα, με τη Σάρλοτ στο τσέμπαλο και τον Τζορτζ στο φλάουτο. Ενώ και οι δύο προτιμούσαν την άτυπη, απλή ζωή που έκαναν στο σπίτι, η αυλή τους  -όπως φαίνεται και στο «Μπρίτζερτον»-  ήταν μοντέρνα και λαμπερή.

Ο Γεώργιος  υπέστη την πρώτη του μεγάλη κρίση ψυχικής ασθένειας, το 1788. Υπέφερε τόσο σωματικά όσο και από ψυχική δυσφορία, συμπεριλαμβανομένων περιόδων «αδιάκοπης ευφροσύνης» κατά τις οποίες μιλούσε ακατάπαυστα, μέχρι που έβγαζε αφρούς. Επίσης, μη μπορώντας να κοιμηθεί και ευρισκόμενος εκτός εαυτού κατηγορούσε τη γυναίκα του για μοιχεία και έκανε ανάρμοστες παρατηρήσεις στις συνοδούς της. Σε μια περίπτωση μάλιστα, επιτέθηκε σωματικά στον μεγαλύτερο γιο του Τζορτζ, πρίγκιπα της Ουαλίας.

Οι γιατροί της εποχής είχαν πολύ λίγες εξηγήσεις για την ξαφνική επιδείνωση της υγείας του βασιλιά. Οι ψυχικές ασθένειες ήταν στην εποχή του terra incognita αλλά και σήμερα ακόμη, δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως από τι έπασχε. Τη δεκαετία του 1960, ένα ζευγάρι ιστορικών απέδωσαν τη συμπεριφορά του σε μια γενετική διαταραχή του αίματος που ονομάζεται πορφυρία, η οποία θα μπορούσε να είχε προκληθεί από υπερβολική ποσότητα πλούσιων κρασιών ή πιθανότερα από υπερβολική έκθεση στο αρσενικό, που σχετίζεται με τα περίτεχνα καπέλα που φορούσαν συνήθως στη Γεωργιανή περίοδο. Πιο πρόσφατες ερμηνείες, όμως, υποδηλώνουν διπολική διαταραχή, κάτι που είναι το πιο πιθανό.

Ο γιατρός του Φράνσις Γουίλις αρχικά προσπάθησε να θεραπεύσει τον βασιλιά με έναν συνδυασμό σκληρών μεθόδων, που εφαρμόζονταν εκείνη την εποχή, όπως ο εξαναγκασμός και οι σωματικοί περιορισμοί. «Είναι πιθανόν ο βασιλιάς να ανέκαμψε για λίγους μήνες, όχι όμως εξ αιτίας, της θεραπείας του, που περιελάμβανε βδέλλες και κρύα λουτρά»,  όπως σημειώνει το Historic Royal Palaces στον ιστότοπό του. Αλλά και στο Queen Charlotte – Brigerton οι θεατές μπορούν να δουν τον βασιλιά μέσα σε μπανιέρες με πάγο (κοινώς ψυχρολουσία).

Το τέλος  

Η αρρώστια του Τζορτζ επηρέασε και τη γυναίκα και τα παιδιά του. Όπως έγραψε στο ημερολόγιό της η μυθιστοριογράφος και συνοδός της βασίλισσας Φάνι Μπέρνι, η Σάρλοτ ρωτούσε επανειλημμένα: «Τι θα γίνει με εμένα;», καθώς οι ανησυχίες της για το μέλλον ήταν μεγάλες. Απόδειξη, ότι μέχρι το 1789  τα μαλλιά της Σάρλοτ είχαν γίνει λευκά από το άγχος. Επιπλέον συγκρούστηκε με τον πρίγκιπα Γεώργιο, καθώς εκείνος ήθελε να διοριστεί ως αντιβασιλέας στη θέση του πατέρα του και συμφιλιώθηκε με τον γιο της μόνο το 1791, οπότε ο βασιλιάς είχε αναρρώσει.

 

Η ανάρρωση του Γεωργίου όμως, δεν ήταν μόνιμη. Συνέχισε να υποφέρει από περιοδικές κρίσεις ψυχικής ασθένειας και τελικά το 1811, ο γιος του ανέλαβε και επίσημα τον έλεγχο του βασιλείου, υπηρετώντας ως αντιβασιλέας για τα επόμενα εννέα χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σάρλοτ φρόντιζε πιστά τον βασιλιά αλλά φρόντιζε επίσης και να μην μένει ποτέ μόνη μαζί του.

Όπως γράφει ο Κάρζον,  η Σάρλοτ «τον είδε να ξεθωριάζει μέχρι που δεν την αναγνώριζε πια». Η βασίλισσα, μάλιστα, πέθανε από πνευμονία το 1818 σε ηλικία 74 ετών, έχοντας προηγηθεί του συζύγου της, κατά δύο χρόνια. Και οι δύο όμως είναι θαμμένοι ο ένας κοντά στον άλλο στο βασιλικό θησαυροφυλάκιο στο κάστρο του Ουίνδσορ.

Όπως έγραψε μία κυρία της αυλής της, που είχε παρακολουθήσει και την στέψη του ζευγαριού το 1761, «Ποτέ δεν θα μπορούσε κανείς να είναι περισσότερο λυπημένος από τη μεγαλειότητά της, καθώς κανένα ζευγάρι δεν ήταν ποτέ πιο ευτυχισμένο, πριν από αυτή τη μεγαλύτερη από όλες τις κακοτυχίες».

Διαβάστε επίσης:

Λάφυρο αιώνων: Η Πέτρα του Πεπρωμένου όπου στέφθηκε ο Κάρολος

Νέα ζωή στο εμβληματικό Αλκαζάρ της Θεσσαλονίκης