Ηλέκτρα Σουτζόγλου: «Στοχεύοντας στο καλύτερο», δηλώνει η πρώην Global Head VIP Relations της Frieze λίγο πριν το Art Rug Projects

Μεσουράνησε στα υψίπεδα του καλλιτεχνικού κατεστημένου στη Δύση «στοχεύοντας πάντα στο καλύτερο». Τώρα, η Ηλέκτρα Σουτζόγλου επιμελείται το πρόγραμμα Art Rug Projects στην οικογενειακή εταιρεία της. Με το μοναδικό know how, που κέρδισε ούσα δίπλα στις σημαντικότερες φιγούρες στον κόσμο της Τέχνης. Τελευταία της θέση, Global Head VIP Relations στη μεγαλύτερη ίσως φουάρ του κόσμου, τη Frieze.

Τα εξαίσια χαλιά Σουτζόγλου, ιστορία χειροποίητης τέχνης που χάνεται στα βάθη της Μικράς Ασίας, υποδέχονται τις δημιουργίες του ζωγράφου Φίλιππου Θεοδωρίδη ως πρώτη έκθεση στο πλαίσιο του Art Rug Projects. Η ζωγραφική του σύλληψη αποκτά άλλη υφή και ύφος στα τρισδιάστατα αυτά, ανάγλυφα έργα τέχνης. Και όπως φάνηκε πρόδηλα από τη συζήτηση μαζί της, η Ηλέκτρα Σουτζόγλου λειτούργησε στο πλευρό του ως συνδημιουργός. «Επειδή έχουμε τη γνώση και την εμπιστοσύνη από τους παραγωγούς μας στην Ινδία και στο Νεπάλ, μπορούσα να πατήσω πάνω σε αυτό για να σχεδιάσουμε την τέχνη: Visual arts με χαλιά». Χειροποίητα, me το ακριβότερο μαλλί και μετάξι, πέντε έργα limited editions.

Παράδοση και φινέτσα

Το «πρόβλημα» με την Ηλέκτρα Σουτζόγλου σχετίζεται με τη σπάνια επιτυχία της. Η πρώτη της φάση ολοκλήρωθηκε μέσα σε περίπου δέκα χρόνια. Από τα 21 της χρόνια, όταν τελείωσε τις σπουδές της στη Βοστώνη (ιστορία της τέχνης και φιλοσοφία) έως τα 31 της όταν επέστρεψε τελικά στην Αθήνα. Δύσκολο να προβάλει κανείς το απόσταγμα αυτής της πορείας σε λίγες γραμμές.

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο ατελιέ (δεν θα τολμούσε κανείς να το αποκαλέσει έδρα ή γραφείο), επί της Σκουφά. Δηλαδή το showroom... Με θέα στην πλατεία Κολωνακίου, αυτή η ευήλια, ψηλοτάβανη αίθουσα με το υπέροχο παρκέ φιλοξενούσε σωρούς από χειροποίητα χαλιά, πρώτης ποιότητας. Ο πατέρας της Κυριάκος Σουτζόγλου προσέφερε τον «ωραιότερο εσπρέσο στο Κολωνάκι» όπως (δικαιολογημένα) τον διαφήμισε .

Ο δικός του πατέρας έφτασε στις Σπέτσες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.  Άρχισε ξανά την παραγωγή χαλιών με αργαλειούς πλέον και στην Ελλάδα, μεταξύ Σπετσών και Ύδρας. Τη δεκαετία του 1970, ο Κυριάκος Σουτζόγλου δημιούργησε την εμπορική επιχείρηση Σουτζόγλου Τάπητες. Ο αδελφός της Νικόλας Σουτζόγλου, δημιούργησε επιπλέον την Ten Carpets το 2012. Η ιστορία της οικογενειακής εταιρείας και η φινέτσα διαχέεται στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Στρατηγική σκέψη

«Ήμουν σίγουρη ότι ήθελα να είμαι στο χώρο της Τέχνης», επισημαίνει για τα πρώτα της χρόνια μετά το πανεπιστήμιο. Ήξερε όμως να χαράσσει στρατηγική. Για το αντικείμενό της, έπρεπε να μετοικίσει στη «Μέκκα» αυτού του κόσμου, τη Νέα Υόρκη. Έτσι ολοκλήρωσε μεταπτυχιακό σύγχρονης τέχνης στο Sotheby’s (Institute) «που ήταν πάρα πολύ πρακτικό, κάθε Πέμπτη πηγαίναμε σε gallery openings και κάθε Τετάρτη σε auction houses». Κέρδισε επιπλέον αίσθηση της αγοράς. Ο πρώτος επαγγελματικός της σταθμός, η πρακτική στον Christie’s που «ήταν πάρα πολύ commercial, σαν να πηγαίνω σε τράπεζα, δεν ένιωθα συνδεδεμένη με την Τέχνη».

Και έτσι όταν εμφανίστηκε η ευκαιρία για πρακτική στο MoMA, την τσάκωσε αμελλητί. Αλλά όχι ανάμεσα στους δεκάδες ασκούμενους. Δίπλα στον περίφημο διευθυντή του μουσείου Γκλεν Λόουρι (Glenn D. Lowry). «Ήταν μια φανταστική εμπειρία». Απέκτησαν στενή σχέση γιατί έτυχε τότε εκείνος να κανονίζει το πρώτο του Ted Talk στην Αθήνα και η Ηλέκτρα Σουτζόγλου τον βοήθησε ιδιαιτέρως. Μετά το πέρας της πρακτικής της άσκησης, αμφότεροι συμφώνησαν ότι έπρεπε να πάρει μια θέση στο Μουσείο. Την παρότρυναν εν τω μεταξύ να βρει κάπου αλλού προσωρινή δουλειά μέχρι να τακτοποιήσουν τη βίζα της.

Μετά τις δημοπρασίες και τα μουσεία, μόνον ένας τομέας της είχε διαφύγει. «Όταν πήγα στη Νέα Υόρκη, σκέφτηκα ότι έχει νόημα να βρίσκομαι εδώ αν προσπαθήσω για το καλύτερο που μπορώ στον κάθε κλάδο. Δηλαδή, όταν αποφάσισα να πάω σε οίκο δημοπρασίας ήμουν ανάμεσα σε Christie’s και Sotheby’s». Και έτσι όταν ήρθε η ώρα να δοκιμάσει και τους εμπορικούς χώρους, «είχα προσφορά από μια γκαλερί που θα σπονσοράριζε τη βίζα μου και θα με πλήρωνε πολύ καλά αλλά δεν τη γνώριζα. Και έτσι όταν την ίδια βδομάδα μου πρότειναν από την Ντέβιντ Ζβίρνερ (David Zwirner) να πάρω θέση ασκούμενου (intern)», δεν υπήρχε δίλημμα. Να μείνει στη Νέα Υόρκη για πολύ καιρό ή να δουλέψει σε μία από τις μεγαλύτερες γκαλερί του κόσμου; Η απάντηση φαινόταν αυτονόητη. «Προτιμώ εκεί, το μεγάλο σχολείο, και ας κρατήσει για λίγο. Όλο αυτό ήταν ένα τρομερό μάθημα, που κάθε φορά με οδηγούσε στο επόμενο βήμα».

«Καταπληκτική, απαιτητική δουλειά»

Η Ζβίρνερ ετοίμαζε παράρτημα στο Λονδίνο. Η Ηλέκτρα βρέθηκε στη μικρή ομάδα έξι ατόμων που έστησε τον πρώτο της δορυφόρο εκτός Αμερικής, στο Μέιφερ. Ύστερα από 2,5 χρόνια πληροφορήθηκε για άνοιγμα στη Frieze, στο τμήμα των VIP. Διαισθάνθηκε το δυναμισμό και τις δυνατότητες της μεγάλης φουάρ και άδραξε την επόμενη πρόκληση.

Ξεκίνησε ως συντονίστρια, ύστερα προβιβάστηκε στη διεύθυνση για να φτάσει στην κορυφή ως Global Head των VIP relations παγκοσμίως, για όλη τη Frieze. Τότε εγκαινιαζόταν το τμήμα της Νέας Υόρκης, σύντομα θα ξεκινούσε και στο Λος Άντζελες.

Στη θέση της αναλογούσε η ευθύνη να φέρει τους κορυφαίους συλλέκτες από όλο τον κόσμο σε κάθε τμήμα της Frieze. Σήμαινε συνεχή ταξίδια, συναντήσεις και συναθροίσεις, στρατηγική σκέψη, μεγάλη έρευνα, client facing, τεράστια προβολή για την ίδια. Έπρεπε να συνθέσει πλάνο εξαιρετικά λεπτής ισορροπίας και πολιτικής για να μοιράζει τους μεγάλους συλλέκτες ανάμεσα στα τρία σημεία της -και να τους πείθει να προτιμούν τη Frieze έναντι άλλων φουάρ.

Οργάνωνε collection visits, cultivation events. Σχεδίαζε ειδικές βραδιές, που δεν περιορίζονταν ποτέ μόνο σε φαγητό και κοκτέιλ. υπήρχε πάντα sur mesure περιεχόμενο, κάποια συζήτηση, ένας καλλιτέχνης στο επίκεντρο (Τζεφ Κουνς, Άντονι Γκρόμλεϊ, Τρέισι Έμιν). Όταν το ζευγάρι των μέγκα συλλεκτών περσικής καταγωγής Φάτιμα και Έκσνταρ Μαλέκι (Fatima & Eskandar Maleki), επισκέπτονταν την οικία τους στο Λονδίνο, διοργάνωναν εκεί μεγαλειώδη δείπνα (τα μνημονεύουν και οι New York Times). Σε συνεννόηση μαζί τους, έφτιαχνε τη λίστα των προσκεκλημένων, πάντα την επίλεκτη αφρόκρεμα.

Ήταν και ένα μάθημα επιμέλειας για συλλέκτες και όχι μόνο. Όταν για παράδειγμα ερχόταν στο Λονδίνο η διάσημη ιταλίδα συλλέκτρια Βαλέρια Ναπολεόνε (Valeria Napoleone) που εστιάζει μόνο σε γυναίκες… Όσοι γνωρίζουν, ονομάζουν τη συλλογή της Little Guggenheim.

Art Rug Projects

«Όταν άρχισε η φουάρ στο Λος Άντζελες, δούλευα τότε από τις εννιά ως τις 8 το βράδυ στο γραφείο στο Λονδίνο. Επέστρεφα στο σπίτι και μεταφερόμασταν σε ζώνη Λος Άντζελες μέχρι τις δύο ή τρεις το πρωί. Μια καταπληκτική, απαιτητική δουλειά», υπογραμμίζει η Ηλέκτρα Σουτζόγλου.

Αλλά το αίμα νερό δεν γίνεται. Κάποια στιγμή ένιωσε την ανάγκη να επιστρέψει στον οικογενειακή εστία της επιχείρησής τους. Η οποία άλλωστε συνδυάζει την τέχνη (ταπητουργία, χειροτεχνία, όραμα, μοναδικότητα) με την εμπορικότητα. «Μεγάλωσα με σχέδια, με μοτίβα. Κάθε Κυριακή ο πατέρας μου παρουσίαζε ένα καινούργιο του απόκτημα». H συλλογή καλύπτει όλο το φάσμα χαλιών από αντίκες έως σύγχρονα και μοντέρνα.

Αρχικά η Frieze της πρότεινε να δουλέψει παράλληλα από την Ελλάδα, «το τέλειο σενάριο». Σύντομα όμως οραματίστηκε κάτι ολόδικό της και έπρεπε να φύγει οριστικά. Εκπαίδευσε τη διάδοχό της (αφού η ομάδα της Frieze αποτελούσε δεύτερη οικογένειά της).  Η τελευταία φουάρ στην οποία συμμετείχε πραγματοποιήθηκε το 2019 πριν από την παύση με τον κορονοϊό. «Για μένα το timing στη ζωή έχει παίξει τεράστιο ρόλο», επισημαίνει. Το 2020 έστηνε ήδη την Art Rug Projects.

Μένουν για αιώνες

«Αυτός είναι ο δικός μας καμβάς», εξηγεί καθώς κοιτάζει τις υπέροχες δημιουργίες του Φίλιππου Θεοδωρίδη. «Ξέρουμε πώς να δημιουργήσουμε εδώ πιο ψηλά το πέλος, να γίνει το carving πιο βαθύ, να παίζει, να δημιουργηθεί η γλυπτική. Αυτή η διαφορά που δεν μπορεί να υπάρξει με έναν πίνακα».

Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί την ιδιοφυή της σύλληψη. Κατά 60% μετάξι και κατά 40% μαλλί, πλένονται κανονικά. Ενώ παραμένουν πολυεπίπεδα έργα τέχνης. Για τη μοναδικότητα της σύλληψής τους σε συνδυασμό με την υφή, τη στιλπνότητα και τις χρωματικές ιδιότητες που εμφυτεύονται στη χειροποίητη εργασία απαράμιλλης λεπτότητας.

«Πρόκειται για νέο μέσο όπου ο καλλιτέχνης επεκτείνει την πρακτική του -όχι απλώς ένα σχέδιο που έγινε χαλί», επισημαίνει. «Βεβαίως είμαστε συνδημιουργοί πάνω στην ανάγλυφη επιφάνεια. Σκεφτήκαμε πώς μπορούμε να εμβαθύνουμε, προτείναμε στον καλλιτέχνη τον καλύτερο τρόπο να μεταφράσει τη σύλληψή του». Και συμπληρώνει: «Ο Φίλιππος είναι εξαιρετικά δημιουργικός και συνεργάσιμος άνθρωπος και ήταν μεγάλη μου χαρά που συνεργαστήκαμε για την πρώτη έκθεση του Art Rug Projects». Κάθε υλικό προσφέρει χρωματική παλέτα με χιλιάδες αποχρώσεις. Η χειροποίητη επεξεργασία πραγματοποιήθηκε κόμπο κόμπο (hand knotted).

Η έκθεση τιτλοφορείται Thread Variations για τη στενή ψυχική συνάφεια ανάμεσα στη μουσική και τον καλλιτέχνη. Τα πέντε έργα της επίσης δανείζονται τους τίτλους τους από τον κόσμο της μουσικής (Jazz Note). Πράγματι τα μοτίβα (οι επαναλήψεις και οι παύσεις) δημιουργούν ρυθμικούς συσχετισμούς που παραπέμπουν εμμέσως στο μουσικό ιδίωμα.

Διατίθενται ως limited editions των πέντε ενώ σε συνεννόηση με τον καλλιτέχνη, μπορούν να γίνουν και commissions ως μοναδικά έργα (unique works).

Η αισθητική και η ποιότητά τους εντάσσονται στο πάνθεον του είδους -«μπορούν να μείνουν στο πάτωμα ή στον τοίχο για αιώνες». Εις μάτην διερωτάται κανείς με δέος αν μπορεί να τα πατήσει. Η απάντηση ακούγεται αποστομωτική: «Εννοείται, χαλί είναι!».

Πληροφορίες

Art Rug Projects x Φίλιππος Θεοδωρίδης

Thread Variations

Σκουφά 2

Κολωνάκι

Η πρώτη έκθεση στο πλαίσιο του Art Rug Projects παρουσιάζεται στους δύο εκθεσιακούς χώρους του οίκου Σουτζόγλου: Τρία από τα πέντε έργα παρουσιάζονται στην έδρα της Ten Carpets στο ισόγειο, επί της Σκουφά, και τα υπόλοιπα δύο στον πρώτο όροφο.

Η έκθεση εγκαινιάστηκε στις 2 Δεκεμβρίου.

Διάρκεια έως τις 22 Ιανουαρίου.

Διαβάστε επίσης

Άννα Χατζηνάσιου: Η ευθύβολη ματιά της στην αγορά σύγχρονης τέχνης