Είχε ο Δίας ρυτίδες και κότερο ο Ποσειδώνας; Όταν η αρχαία Ελλάδα εμπνέει το σινεμά

Ο παντοδύναμος Δίας αποδεικνύεται απελπιστικά ανασφαλής, εκδικητικός και επιπλέον πάσχει από νεύρωση. Ο αδελφός του Άδης χάνει τον έλεγχο του Κάτω Κόσμου κι ο επαναστάτης γιος του Διόνυσος είναι έτοιμος να συγκρουστεί μαζί του.

Ο Ποσειδώνας στο μεταξύ, θεός της θάλασσας, των καταιγίδων, των σεισμών κ.λ.π. αδιαφορεί για όλα αυτά, καθώς νοιάζεται μόνον για το κότερό του και για τα πάρτι (!), ενώ η Ήρα βασίλισσα των θεών και των ανθρώπων ασκεί την κυριαρχία της πάνω και κάτω από τον Όλυμπο, όπως σ΄ εκείνη αρέσει.

Υπάρχουν βέβαια και μερικοί θνητοί, που διαμαρτύρονται αλλά …η συνέχεια προσεχώς  στις οθόνες.

Η είδηση, ότι ο βρετανός ηθοποιός Χιου Γκραντ πρόκειται να υποδυθεί στην νέα σειρά του Netflix με τίτλο «Χάος», τον Ολύμπιο Δία έρχεται να συμπληρώσει τις πληροφορίες για την αναμενόμενη σειρά, που αντλεί, όπως συχνά έχει συμβεί στο παρελθόν, έμπνευση από την ελληνική αρχαιότητα. Τους μύθους, τους ήρωες, μεγάλα ιστορικά γεγονότα και ασφαλώς τους Ολύμπιους θεούς.

Και μόνον ο τίτλος ωστόσο «Χάος» (Kaos), πέρα από τους χαρακτήρες των ηρώων προδιαθέτει σε μια κωμική αντίληψη της ελληνικής μυθολογίας, που κανείς δεν ξέρει πού θα φτάσει! Και πράγματι η βρετανίδα ηθοποιός και συγγραφέας Τσάρλι Κόβελ, που έχει γράψει το ανατρεπτικό σενάριο φαίνεται να εξιστορεί τους αρχαίους μύθους με εντελώς σύγχρονο και απροσδόκητο τρόπο, διασκεδαστικό αλλά ίσως για τους Έλληνες και εξοργιστικό.

Η αποκαθήλωση

Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται …αποκαθήλωση των Ολύμπιων θεών και ηρώων – τουλάχιστον στην προκειμένη περίπτωση ανακοινώνεται εκ προοιμίου – και από την άλλη όμως είναι σαφώς η πολλοστή, που η αρχαία Ελλάδα εμπνέει σε υπερπαραγωγές εκατομμυρίων δολαρίων, κόστους αλλά και εισπράξεων. Γιατί η αρχαία Ελλάδα πουλάει.

Είναι ένα brand name, που από την στιγμή που ανακαλύφθηκε από τον κινηματογράφο, κυρίως  του Χόλιγουντ βέβαια, υπόσχεται χρυσές δουλειές. Σε ένα βαθμό το ίδιο συμβαίνει και με την αρχαία Ρώμη, μόνο που στην ελληνική περίπτωση οι ήρωες είναι έτοιμοι, με τα πάθη και τα κατορθώματά τους, δεν χρειάζεται να αναζητηθούν συγγραφικά. (Όπως στην περίπτωση του «Μονομάχου» του Ρίντλεϊ Σκοτ για παράδειγμα, με τον Ράσελ Κρόου).

Σ΄όλο το δυτικό κόσμο τα παιδιά έμαθαν στο σχολείο για την Ιλιάδα, την Οδύσσεια και τους ήρωες των ομηρικών επών. Τρόμαξαν με τους κεραυνούς του Δία, συγκινήθηκαν από τον θάνατο του Έκτορα αλλά ακόμη περισσότερο από εκείνον του ημίθεου Αχιλλέα, θαύμασαν την πονηριά του Οδυσσέα με τον Δούρειο Ίππο αλλά και τον ακολούθησαν στο μακρινό ταξίδι της επιστροφής, ζώντας τις περιπέτειές του, ανέβηκαν στο πλοίο μαζί με τον Ιάσονα για την Αργοναυτική εκστρατεία και εντυπωσιάστηκαν από τους άθλους του Ηρακλή.

Γιατί αυτοί οι γοητευτικοί μύθοι έχουν πάψει από καιρό, από τότε που η Δύση «ανακάλυψε» την αρχαία Ελλάδα να είναι αποκλειστικά ελληνικοί. Είναι παγκόσμιοι. Όπως και ιστορικά γεγονότα, η μάχη των Θερμοπυλών με τους 300 του Λεωνίδα ή η μάχη του Μαραθώνα και το άλλο τεράστιο brand name τον Μαραθώνιο δρόμο αλλά και ιστορικά πρόσωπα με προεξάρχοντα φυσικά  τον Μέγα Αλέξανδρο.

Η φαντασία των αρχαίων

Δεν ξεφεύγει εύκολα κανείς από την μαγεία, που ασκεί η φαντασία των αρχαίων Ελλήνων, πόσο μάλλον, όταν μπορεί να μεταφερθεί στην κατ΄εξοχήν ζωντανή τέχνη του κινηματογράφου. Για τον τρόπο που γίνεται βέβαια αυτή η μεταφορά, πολλά έχει να πει κανείς. Ή και να μην πει, αφού πρόκειται για καθαρά κινηματογράφο ψυχαγωγίας,  χωρίς απαιτήσεις υψηλών νοημάτων και βαθύτερων σκέψεων, καθώς το ζητούμενο σ΄αυτές τις περιπτώσεις είναι άλλο.

Για παράδειγμα, οι τεράστιες στρατιές αντιπάλων που πάνε στη μάχη –εύκολο πάντως, τώρα με την ψηφιακή τεχνολογία–  με τα εντυπωσιακά κοστούμια, όλο χρυσό και λάμψη, τους ήχους των σπαθιών που χτυπούν πάνω στις ασπίδες, τα άρματα που συγκρούονται και τα άλογα που πέφτουν, τα καταιγιστικά εφέ, που σε κάνουν κοινωνό των γεγονότων. Η κραυγή «This is Sparta» του Τζέραρντ Μπάτλερ έτσι, που ακούστηκε στους «300» ήταν φυσικό επόμενο μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό.

Μπορεί λοιπόν να μην είναι αναμενόμενη η όποια συνέπεια στους μύθους, μπορεί η παραποίηση της ιστορικής πραγματικότητας, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό να είναι κανόνας, όμως διάσημοι σκηνοθέτες έχουν υπογράψει αυτές τις ταινίες και ακόμη διασημότεροι ηθοποιοί έχουν πρωταγωνιστήσει.

Οι σταρ

Μεγάλοι αστέρες έχουν αναμετρηθεί αίφνης με τον Δία, μια που είναι επίκαιρος. Με πρώτον το Λόρενς Ολίβιε στην «Τιτανομαχία» του 1981, μια ταινία που δεν έγινε αποδεκτή τότε από τους κριτικούς. Ξαναγυρίστηκε όμως το 2010, αυτή τη φορά με τον Λίαμ Νίσον ως Δία, τον Ρέιφ Φάινς ως Άδη και τον Σαμ Γουόρδινγκτον στο ρόλο του Περσέα, αφήνοντας επίσης αμφιλεγόμενες εντυπώσεις.

Αρκετά χρόνια αργότερα στην «Οδύσσεια» (1997) του Αντρέι Κοντσαλόφσκι, ο Αρμάν Ασάντε εντυπωσίασε στο ρόλο του πολυμήχανου Οδυσσέα, πλαισιωμένος από σπουδαίους επίσης ηθοποιούς, τη δική μας Ειρήνη Παππά, τον Κρίστοφερ Λι, την Γκρέτα Σκάκι, την Ιζαμπέλα Ροσελίνι, τον Έρικ Ρόμπερτς.  Και ακολουθεί  το 2000 «Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες», μάλλον απαρατήρητη ταινία με τον Τζέισον Λόντον ως Ιάσονα (Με τον ίδιο τίτλο έχει υπάρξει και χολιγουντιανή παραγωγή του 1963).

Ώσπου έρχεται ο Μπράντ Πιτ το 2004 με εμφάνιση πραγματικά αρχαίου Έλληνα θεού ως Αχιλλέας στην «Τροία». Το καστ εντυπωσιακό: Έρικ Μπάνα, Ορλάντο Μπλουμ, Νταϊάν Κρούγκερ και βέβαια ο συγκλονιστικός Πίτερ Ο΄Τουλ.

Οι ιστορίες

Την ίδια χρονιά όμως. ο Κόλιν Φάρελ, άλλος εξαιρετικός ηθοποιός θα ερμηνεύσει τον Μέγα Αλέξανδρο στην ταινία του ΄Ολιβερ Στόουν, όπου όλα θα πάνε στραβά. Από τα βαμμένα μαλλιά του πρωταγωνιστή ως την επιλογή της Αντζελίνα Τζολί στο ρόλο της μητέρας του, της Ολυμπιάδας.

Για τους «300» δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά. Απλώς και μόνον το γεγονός, ότι αυτό δεν ήταν η Ελλάδα, αυτός δεν ήταν ο Λεωνίδας και επίσης αυτοί δεν ήταν οι Πέρσες, φτάνει. Κατά τ΄άλλα μία από τις πιο κερδοφόρες χολιγουντιανές παραγωγές που έχουν γίνει. Τέλος σ΄ένα άλλο ιστορικό πρόσωπο, την αστρολόγο και φιλόσοφο Υπατία της Αλεξάνδρειας αναφέρθηκε η ισπανικής παραγωγής «Agora» με την Ρέιτσελ Βάις, μια ταινία που επίσης επικρίθηκε ότι παραποίησε γεγονότα.

Φυσικά υπάρχουν και άλλες. Η αρχαία ελληνική μυθολογία και ιστορία είναι τόσο πλούσιες σε θέματα που καταφέρνουν να μιλούν, μ΄έναν παράδοξο τρόπο και στο σήμερα, ώστε να αποτελούν ένα τεράστιο αρχείο για να αντλήσει κανείς ιστορίες. Ως προς την απόδοσή τους μπορούμε να κριτικάρουμε ή και να θυμώσουμε με τις ανιστόρητες υπερβολές των σεναριογράφων και των σκηνοθετών.

Άλλοι πάλι μπορεί να γελάσουν, που ο Δίας του Χιου Γκραντ γίνεται έξαλλος, επειδή έχει εμφανίσει …ρυτίδες.  Πόσο ανθρώπινο!

Διαβάστε επίσης:

Ένα σπουδαίο ευρωπαϊκό βραβείο για μνημείο στη Σίκινο (βίντεο)

Ο Απόλλωνας του Τζεφ Κουνς, του πιο ακριβοπληρωμένου καλλιτέχνη στον κόσμο, στην ‘Υδρα