Η Ζούκοβα, ο Αμπράμοβιτς, ο Γκαγκόζιαν και οι κακές παρέες με Ρώσους ολιγάρχες

Η Ντάσα Ζούκοβα αποστασιοποιείται από τον Ρόμαν Αμπράμοβιτς. Και ο φίλος της, ο πολύς Λάρι Γκαγκόζιαν με τις μεγάλες διασυνδέσεις στη Ρωσία τηρεί σιγήν ιχθύος.

Τη στιγμή, που η εφαρμογή των κυρώσεων εναντίον των Ρώσων ολιγαρχών – συλλεκτών και άλλων φίλων του Πούτιν έχει προκαλέσει ένα τσουνάμι αντιδράσεων, απορρίψεων και ακυρώσεων στα μεγάλα πολιτιστικά ιδρύματα της Δύσης είναι επόμενο κάποιοι να προσπαθούν να σωθούν. Το πόσο εύκολο είναι αυτό μένει να αποδειχθεί.

Η Ρωσίδα Ζούκοβα, πρώην σύζυγος Αμπράμοβιτς με τον οποίο, όπως διατεινόταν σε κάθε συνέντευξή της έχουν άριστες σχέσεις –άλλωστε έχουν μαζί δύο παιδιά– και νυν σύζυγος του Σταύρου Νιάρχου δεν συνδέεται μόνον λόγω καταγωγής με την πατρίδα της. Το περίφημο Garage Museum of Contemporary Art στη Μόσχα είχε ιδρυθεί μαζί με τον Αμπράμοβιτς, του οποίου η συλλογή έργων τέχνης θεωρείται τεράστια, αν και δεν την έχει δείξει ποτέ.

Για τις εκθέσεις του μουσείου εξάλλου αλλά και για τη συγκρότηση της προσωπικής συλλογής του Αμπράμοβιτς και της Ζούκοβα πολύτιμος σύμβουλος ήταν πάντα ο διασημότερος γκαλερίστας αυτή τη στιγμή στον κόσμο, ο Λάρι Γκαγκόζιαν. Ο οποίος με τη σειρά του έχει επίσης γκαλερί στη Μόσχα ενώ φημίζεται για τις σχέσεις του με τους Ρώσους συλλέκτες, μερικοί από τους οποίους τώρα είναι στο στόχαστρο. Στην άκρη του νήματος δεν ξέρει κανείς ποτέ, τι θα βρει…

«Βάναυση, φρικιαστική και επαίσχυντη», χαρακτηρίζει ωστόσο σήμερα η Ντάσα Ζούκοβα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Ως γεννημένη στη Ρωσία, καταδικάζω απερίφραστα αυτές τις πολεμικές πράξεις και είμαι αλληλέγγυα με τον ουκρανικό λαό», λέει, ενώ σε ό,τι αφορά τον δισεκατομμυριούχο  Ρόμαν Αμπράμοβιτς που υφίσταται ήδη κυρώσεις δηλώνει, ότι έχει προχωρήσει τη ζωή της.

Οι συνεργασίες

Από την άλλη μεριά ο 76χρονος σήμερα Γκαγκόζιαν δεν διατηρεί στενούς δεσμούς μόνον με τον Αμπράμοβιτς αλλά και με έναν άλλο Ρώσο ολιγάρχη, στον οποίο έχουν επιβληθεί κυρώσεις, τον Μιχαήλ Φρίντμαν, συνιδρυτή της Alfa Bank του μεγαλύτερου ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος της Ρωσίας. Στενές είναι οι σχέσεις του άλλωστε και με τον διευθυντή του σημαντικότερου ρωσικού μουσείου, του Ερμιτάζ βεβαίως, τον Μιχαήλ Πιοτρόφσκι, ο οποίος διατηρεί πολυετή φιλία με τον Ρώσο πρόεδρο.

Έχοντας χτίσει μια αυτοκρατορία στο χώρο της τέχνης και με την περιουσία του να εκτιμάται στα 600 εκατομμύρια δολάρια ο Λάρι Γκαγκόζιαν είναι προφανές, ότι έχει συνεργαστεί με Δύση και Ανατολή – και γιατί όχι – ανοίγοντας και πολλές γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια θεωρείται, ότι είχε στραφεί κυρίως προς τους Ρώσους συλλέκτες, έτσι ώστε σήμερα  να τον χαρακτηρίζουν στον κόσμο της τέχνης ως «τον επίσημο έμπορο τέχνης της ρωσικής ολιγαρχίας», ατόμων που είναι επικίνδυνοι και απαξιώνουν την τέχνη.

Στο πλαίσιο της αναζήτησης Ρώσων πελατών, η δραστηριότητα της γκαλερί Gagosian στη Μόσχα  ξεκίνησε το 2007 με τους καλλιτέχνες  Ντέμιεν Χιρστ, Βίλεμ ντε Κούνινγκ και Τζεφ Κουνς, μεταξύ άλλων. Αυτή η εναρκτήρια έκθεση χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από την Alfa Bank, στην οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις από τις  ΗΠΑ τον περασμένο μήνα. Ο Μιχαήλ Φρίντμαν, έβδομος πλουσιότερος πολίτης της Ρωσίας από το 2017, που παραιτήθηκε πάντως από το διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας πριν από λίγες μέρες, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ήταν και πελάτης της Gagosian Gallery.

Συγκεκριμένα είχε αγοράσει το 2013 τον πίνακα του Άντι Γουόρχολ με την Μέριλιν Μονρόε για περισσότερα από 38 εκατομμύρια δολάρια και στη συνέχεια το «Four Marilyns» του 1962 για 44 εκατομμύρια δολάρια. Επίσης και έναν από τους πίνακες από τη σειρά «Μήδας» του Ντέμιεν Χιρστ.

Κοινή καταγωγή

Σε συνεργασία με τον Μιχάλη Πιοτρόφσκι εξάλλου, ο Λάρι Γκαγκόζιαν έχει διοργανώσει αρκετές εκθέσεις τέχνης με έργα των πελατών του στο Ερμιτάζ. Επίσης ένα τουλάχιστον φιλικό δείπνο του έχει παραθέσει στο σπίτι του, μαζί με αρκετούς συλλέκτες έργων τέχνης, κατά τα πολυάριθμα ταξίδια του στις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στο Παλμ Μπιτς, ο Πιοτρόφσκι είχε αποδεχθεί και ένα αποχαιρετιστήριο brunch, με οικοδεσπότη τον Ντόναλντ Τραμπ.  Στην Ουάσιγκτον, του έγινε μια ιδιωτική ξενάγηση στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και του απονεμήθηκε το Βραβείο Γούντροου Γουίλσον για Δημόσια Υπηρεσία. Ο ίδιος είχε καταθέσει μάλιστα στεφάνι στο Mount Vernon όπου είναι θαμμένος ο Τζορτζ Ουάσιγκτον.

«Οι σχέσεις μου με τον δρ Πιοτρόφσκι είναι άριστες», είχε πει άλλωστε  Γκαγκόζιαν, που είναι παιδί Αρμένιων μεταναστών, σε συνέντευξή του το 2018. «Τελικά, είναι μισός Αρμένιος. Για μένα, το να είμαι Αρμένιος σημαίνει, ότι έχω συγγένεια με τη Ρωσία».

Επί χρόνια διευθυντής του Κρατικού Μουσείου Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη ο Μιχαήλ Πιοτρόφσκι είναι τόσο κοντά στον Πούτιν, που καυχιόταν, ότι βοήθησε τον ρώσο πρόεδρο να συντάξει συνταγματικές τροποποιήσεις το 2020. Η σύζυγός του Ιρίνα εξάλλου, εργάστηκε με τον Πούτιν επί έξι χρόνια, όσο εκείνος ήταν αντιδήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

«Δεν είναι, ότι είμαι το πρόσωπο του Πούτιν», έλεγε ο Πιοτρόφσκι πέρυσι στην Art Newspaper. «Ο Πούτιν ήταν ο άνθρωπός μου από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Κατάγεται από την Αγία Πετρούπολη. Είχε περίπου την ίδια δουλειά που έκανα κι εγώ. Δουλέψαμε και οι δύο για τη δόξα της Πετρούπολης. Οπότε πράγματι είναι πιο κοντά μου από πολλούς άλλους».

Επιτυχημένος έμπορος       

Χωρίς αμφιβολία όμως ο Λάρι Γκαγκόζιαν είναι μία μορφή στον κόσμο της τέχνης, αφού όπως λέγεται, κανένας έμπορος τέχνης δεν έχει φθάσει ως σήμερα τόσο ψηλά όσο αυτός. Όπως λένε, είναι ο καλύτερος στην αγορά και λειτουργεί σαν μια αληθινή στρατιωτική μηχανή. Η γκαλερί του είναι η πιο επιτυχημένη στον κόσμο, με έδρες μεταξύ άλλων στη Γενεύη, το Λος Άντζελες, ακόμη και σε  ένα υπόστεγο στο αεροδρόμιο Λε Μπουργκέ του Παρισιού. Έναν χώρο 1.700 τετραγωνικών μέτρων, όπου έχει παρουσιάσει μεταξύ άλλων εκθέσεις των καλλιτεχνών Ρίτσαρντ Σέρα και Ανσέλμ Κίφερ.

Βεβαίως υπάρχουν και άλλοι, που θεωρούν, ότι δεν διαφέρει από τους υπόλοιπους  εμπόρους τέχνης, που συνωστίζονται για τα χρήματα των ολιγαρχών… Σίγουρα ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει μία κρίση, που οι συνέπειές της και στην τέχνη θα είναι μεγάλες.

Διαβάστε επίσης:

Εδώ φυλάνε τις συλλογές τους οι Ρώσοι ολιγάρχες. Θα τις κατασχέσουν;

Δείπνο με τον Πούτιν: Μια τραυματική εμπειρία αποκαλυπτική για την Ουκρανία