Η «βιογραφία» της Ελλάδας κι ένα βραβείο για τον συγγραφέα της Ρόντρικ Μπίτον

«Ασχολούμαι με την Ελλάδα και τον ελληνόφωνο κόσμο όλη την ενήλικη ζωή μου, από τότε που ήμουν φοιτητής –υπό τη σκιά της στρατιωτικής δικτατορίας, με τους ανθρώπους να προσπαθούν να ξεφύγουν από τα τανκς και τους ελεύθερους σκοπευτές στις ταράτσες των πολυκατοικιών της Αθήνας τη δεκαετία του 1970– μέχρι τα αμφιθέατρα και τις αίθουσες σεμιναρίων του King’s College στο Λονδίνο, όπου ήμουν καθηγητής σύγχρονης ελληνικής και βυζαντινής ιστορίας, γλώσσας και λογοτεχνίας στην έδρα Αδαμάντιος Κοραής για τρεις δεκαετίες έως το καλοκαίρι του 2018…».

Ένας ιστορικός, μία «βιογραφία» και ένα βραβείο: Είναι ο διάσημος Νεοελληνιστής και πανεπιστημιακός Ρόντρικ Μπίτον, που μιλάει σε πρώτο πρόσωπο για το σπουδαίο έργο του «Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους» για το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Ράνσιμαν, αυτή τη μεγάλη διάκριση, που απονέμεται από τον Anglo-Hellenic League στο όνομα της μεγάλης μορφής της Βυζαντινολογίας, του σερ Στίβεν Ράνσιμαν (1903 – 2000).

Και το γεγονός, ότι ο Μπίτον είναι η τέταρτη φορά που τιμάται από τον υπεραιωνόβιο σύλλογο για τα έργα του συνιστά ένα ρεκόρ, σύμφωνα και με την ανακοίνωση. Γιατί «Δεν είναι εύκολο να γράψεις ένα ιστορικό βιβλίο για ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό, καθώς αυτό απαιτεί πραγματικές ικανότητες. Το να καλύψεις πρόσφατους αιώνες της ελληνικής ιστορίας απαιτεί όμως και κουράγιο, καθώς υπάρχουν πολλές ισχυρές απόψεις για το τι πρέπει να γράφεται και πώς… Ως κριτική επιτροπή, κρίναμε ότι αυτό το υπέροχο βιβλίο ενσάρκωνε ιδανικά το πνεύμα του ΒραβείουΡάνσιμαν», όπως αναφέρεται σχετικά.

Με τον πρόεδρο του Συμβουλίου του Anglo-Hellenic League, Τζον Κίτμερ να κάνει λόγο για ένα πελώριο επίτευγμα, προσθέτοντας ότι είναι πολύ θετικό, που οι κριτές επέλεξαν να αναγνωρίσουν αυτό το σημαντικό και επίκαιρο έργο φέτος, την χρονιά που σηματοδοτεί τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η ιστορία των τελευταίων τριακοσίων ετών, που οδήγησαν στη σύγχρονη Ελλάδα και στη δημιουργία ενός έθνους που οικοδομήθηκε στη βάση των ερειπίων ενός εξαφανισμένου πολιτισμού είναι το έργο του Μπίτον «Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους».

Ή αλλιώς είναι η ιστορία του ελληνικού έθνους-κράτους, αλλά είναι κυρίως, και πιο ουσιαστικά, η ιστορία της συλλογικής ταυτότητας, που συνοδεύει το έθνος-κράτος, η ιστορία των γεγονότων και της υψηλής πολιτικής, αλλά και η ιστορία της κουλτούρας και των τεχνών, των ανθρώπων και των ιδεών. «Με γοήτευσε βαθιά και για μεγάλο διάστημα όχι τόσο η ιστορία του ελληνικού κράτους, που είναι δραματική και μερικές φορές σπαραξικάρδια, όσο η αλληλεπίδραση ανάμεσα στα στέρεα ιστορικά γεγονότα της οικοδόμησης του κράτους και στο πιο νεφελώδες σύμπλεγμα ιδεών, στάσεων και προσδοκιών, που συγκροτούν την κοινή συνείδηση ενός έθνους», όπως αναφέρει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου του.

Εξηγώντας, επιπροσθέτως, τους λόγους για τους οποίους επέλεξε να αποκαλέσει το έργο του ως «βιογραφία» και όχι ως «ιστορία»: «Μια βιογραφία απαιτεί μακρά και βαθιά γνώση του υποκειμένου, αλλά και μια ορισμένη απόσταση. Προκειμένου να ανακαλύψουμε τι δημιουργεί ένα έθνος, θα πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από τα κύρια γεγονότα της ιστορίας, πέρα από τις πράξεις και τα λόγια των ηγετών ή τα γραφήματα και τις στατιστικές που μπορούν να συλλάβουν την ανθρώπινη δραστηριότητα διαφόρων ομάδων και πληθυσμών. Η ιστορία ενός έθνους πρέπει επίσης να είναι η ιστορία του πώς αντιλαμβάνεται ένας λαός τον εαυτό του, τον κόσμο και τη θέση του σε αυτόν».

Αξιοσημείωτη είναι εξάλλου, όπως ο ίδιος επισημαίνει, η συγκυρία κατά την οποία είχε αρχίσει να γράφεται αυτό το βιβλίο, τον Αύγουστο του 2015 με την Ελλάδα μόλις να έχει αποφύγει την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ «Όταν τελείωσα το βιβλίο, η δική μου χώρα είχε αρχίσει την έξοδό της… Το «Grexit» είχε ξεχαστεί, ενώ το 2016 το «Brexit» είχε γίνει η συχνότερα χρησιμοποιούμενη νέα λέξη στη βρετανική αγγλική γλώσσα.

Σε όλη τη διάρκεια της συγγραφής του είχα πάντα επίγνωση, ότι έγραφα σε μια ιδιαίτερη ιστορική στιγμή, που κράτησε λίγο παραπάνω από ένα ανοιγοκλείσιμο των ματιών ανάμεσα στο «Grexit», που δεν έγινε, και το «Brexit», του οποίου δεν έχουμε δει ακόμη τις συνέπειες». Με σπουδές στο Peterhouse, Cambridge και με πτυχίο αγγλικής λογοτεχνίας και διδακτορικό με θέμα «Μύθος και παράδοση στη σύγχρονη ελληνική λαϊκή ποίηση, μελέτη της μη εγγράμματης παράδοσης, της τεχνικής και των στόχων της, στο πλαίσιο της λυρικής και ιαμβικής ποίησης αντί της επικής» ο Ρόντρικ Μπίτον έχει καταθέσει ικανό αριθμό έργων, που σχετίζοντας με την ελληνική ιστορία και τα γράμματα, όπως η βιογραφία του Σεφέρη με τίτλο «Γιώργος Σεφέρης: Περιμένοντας τον Άγγελο: Μια Βιογραφία» (2003), «Ο Πόλεμος του Μπάιρον» (2015), «Η Ιδέα του ΄Εθνους στη Νεώτερη Ελληνική Λογοτεχνία, Από το Βυζάντιο στη Σύγχρονη Ελλάδα (2015) κ.ά.

Για την δια βίου συμβολή του στην προώθηση των μεσαιωνικών και σύγχρονων ελληνικών σπουδών και πολιτισμού η Ελληνική Δημοκρατία του απένειμε το 2019 το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος Τιμής ενώ από το 2013 είναι μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας του Ηνωμένου Βασιλείου για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες. «Γράφω ως ξένος, και η απόσταση που αυτό συνεπάγεται βοήθησε να διαμορφωθεί ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο αφηγούμαι την ιστορία.

Όμως, δεν ισχυρίζομαι ότι γράφω χωρίς πάθος. Πιστεύω –πράγματι με πάθος– ότι η Ελλάδα και η σύγχρονη ιστορία του ελληνικού έθνους έχουν σημασία πολύ πέρα από τα όρια της παγκόσμιας ελληνικής κοινότητας», επισημαίνει ο ίδιος. Να σημειωθεί ότι χορηγοί του Runciman Award είναι το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη.

Διαβάστε ακόμη:

Η παράδοση σε ένα έπιπλο αιώνων: Κασέλες στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη

Λίνα Μενδώνη: Η πραγματική εικόνα της Ακρόπολης και τα fake news (φωτογραφίες, βίντεο)

Μια γραφική κυρία, μοντέλα μόνα ψάχνουν και η μαύρη τρύπα του διαστήματος

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση