Για Έκθεμα του Μήνα η Πρωτοβουλία 1821-2021 επιλέγει το τεκμήριο Ξενοφών: Βιβλίον των Σενιάλων από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους ταξιδεύοντας τους ψηφιακούς θεατές στα ταραγμένα νερά της Ελληνικής Επανάστασης.

Η Πρωτοβουλία 1821-2021 συγκροτήθηκε εν όψει της επετείου των διακοσίων ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και αποτελεί απόρροια συστηματικής συνεργασίας ανάμεσα στα πιο σημαντικά κοινωφελή ιδρύματα της χώρας, τα περισσότερα με πολιτιστική και επιστημονική κατεύθυνση, και την Εθνική Τράπεζα: Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, Ίδρυμα Ευγενίδου, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη, Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ), Ίδρυμα Λαμπράκη, Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, Ίδρυμα Μποδοσάκη, Ίδρυμα Παιδείας & Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, Κοινωφελές Ίδρυμα Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος – ΒΙΟΧΑΛΚΟ, Ίδρυμα Ωνάση.

Στόχος της Πρωτοβουλίας, να λειτουργήσει η επέτειος των διακοσίων ετών από την Επανάσταση ως αφορμή εθνικού αναστοχασμού με βάση το αξίωμα ότι η Ιστορία αποτελεί πηγή γνώσης και έμπνευσης για το μέλλον.

Με αυτό το πνεύμα, ήδη από το 2018 ξεκίνησε ο σχεδιασμός και η προετοιμασία σειράς δράσεων και εκδηλώσεων τόσο στην Ελλάδα και το εξωτερικό για την τριετία 2020-2022.

Σε συνεργασία με επιστημονικούς, ερευνητικούς, πανεπιστημιακούς και πολιτιστικούς φορείς διοργανώνονται στην Ελλάδα συνέδρια, εκθέσεις και μουσικές εκδηλώσεις ενώ ταυτόχρονα υπάρχει πρόβλεψη για εκπαιδευτικά – ερευνητικά προγράμματα και υποτροφίες.

Στο εξωτερικό, σε χώρες που συνέδραμαν την Ελληνική Επανάσταση (Γαλλία, Ελβετία, Μ. Βρετανία, Ιταλία, Γερμανία), επιστημονικοί, πανεπιστημιακοί και πολιτιστικοί φορείς επίσης προγραμματίζουν ποικίλες δράσεις σε συνεργασία με την Πρωτοβουλία.

Έκθεμα του Μήνα

Μέσα από την ενότητα «Έκθεμα του μήνα» η Πρωτοβουλία 1821-2021 παρουσιάζει περισσότερο ή λιγότερο γνωστές συλλογές μουσείων, βιβλιοθηκών ή αρχείων. Κάθε μήνα επιλέγει και εστιάζει σε μοναδικό έκθεμα σχετικό με την Ελληνική Επανάσταση το οποίο προέρχεται από πολιτιστικό φορέα της Ελλάδας ή του εξωτερικού.

Το έκθεμα «Ξενοφών: Βιβλίον των Σενιάλων» έχει νόημα διότι αναδεικνύει τη σημασία για την έκβαση του Αγώνα να κωδικοποιηθούν τα σενιάλα όλων των σηματολογίων των πλοίων. Αποτελούσε καίρια και βασική διαδικασία.

Για κάθε χειρισμό, σχηματισμό ή κίνηση μεμονωμένου ή περισσοτέρων πλοίων, είχε προβλεφθεί αντίστοιχο σενιάλο. Αξιοσημείωτα παραμένουν τα «μυστικά σενιάλα» που αναφέρονταν στις κινήσεις του στόλου προκειμένου να προστατευτούν από τον εχθρό.

Το συγκεκριμένο τεκμήριο από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους αποτελείται από 16 μεμονωμένα φύλλα, τα οποία έχουν συγκολληθεί μεταξύ τους σε δίφυλλα με χρήση χάρτινων στελεχών. Για το χειρόγραφο κείμενο και το περίγραμμα των σχημάτων έχει χρησιμοποιηθεί μελάνι καφέ χρώματος. Για τον χρωματισμό της εικονογράφησης έχει χρησιμοποιηθεί τέμπερα, με τη χρωματική παλέτα να περιορίζεται σε μπλε, κόκκινο, κίτρινο και πράσινο. Για το εξώφυλλο του φυλλαδίου, φέρει τον τίτλο και ζωγραφική διακόσμηση. Σημειώνεται ότι έχει χρησιμοποιηθεί χαρτί μεγαλύτερου βάρους από αυτό του κυρίου σώματος.

Η πρώτη σελίδα φέρει διακόσμηση, στην οποία αποτυπώνεται η αντιστοίχιση των σημαιών με τα πλοία Αριστείδης, Επαμεινώνδας, Θεμιστοκλής, Αλέξανδρος, Σωκράτης, Ξενοφών, Λεωνίδας και Αθήνα. Στη συνέχεια απεικονίζονται τα σενιάλα των ναυάρχων, όπου γίνεται παρουσίαση των έγχρωμων σημαιών με επεξήγηση της χρήσης τους. Για παράδειγμα «Αυτή τη σημαία θέλει μεταχειρίζεται ο Ναύαρχος του στόλου Ύδρας Ανδρέας Μιαούλης οπόταν μας προσκαλεί βάζοντάς την εις το πλευρινό κατάρτι».

Τέλος, στην τρίτη σελίδα αποτυπώνονται φανάρια πλοίων, με διάταξη από δύο έως έξι φανάρια καθώς και η κωδικοποίησή τους. Για παράδειγμα, η διάταξη των πέντε φαναριών σηματοδοτεί: «Να συμμαζευθή όλος ο στόλος μαζί».

Για περισσότερες πληροφορίες: www.protovoulia21.gr