Οι πρίγκιπες της Πύλου ταξιδεύουν στο Λος Άντζελες

Για ένα ταξίδι πέρα από τον Ατλαντικό ετοιμάζονται οι πρίγκιπες της Πύλου, γόνοι της αριστοκρατικής γενιάς του σοφού και συνετού βασιλιά Νέστορα, όπως τον ήθελαν οι μύθοι και τον ανέδειξε ο Όμηρος στα έπη του. Με τίτλο «Πρίγκιπες της Πύλου – Θησαυροί της Μεσσηνίας της Εποχής του Χαλκού», μια μεγάλη έκθεση με 230 αρχαία έργα από την περιοχή της Μεσσηνίας πρόκειται να παρουσιαστεί το 2025 στο Μουσείο Γκέτι ενώ θα την φιλοξενήσουν και τρία ελληνικά μουσεία: Το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Αρχαιολογικό Μουσείο Καλαμάτας και το Μουσείο Χώρας Μεσσηνίας.

Το συντριπτικό πλήθος των αντικειμένων  άλλωστε, προέρχεται από την Μεσσηνία, τόσο από τις ανασκαφές ελλήνων αρχαιολόγων όσο και της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών. Ανάμεσά τους και τα τελευταία συγκλονιστικά ευρήματα από τον ασύλητο τάφο του λεγόμενου «Γρύπα πολεμιστή», που έφερε στο φως το 2015 η αμερικανική ανασκαφική ομάδα στον λόφο του Άνω Εγκλιανού της Πύλου στον αρχαιολογικό χώρο του ανακτόρου του Νέστορα. Περί τις 3.500 για την ακρίβεια αντικείμενα, μεταξύ των οποίων πολύτιμα έργα και αριστουργήματα τέχνης από χρυσό, ασήμι, ελεφαντόδοντο  και αχάτη και βέβαια ο οπλισμός του ευγενούς νεκρού, όλα στην ταφή του, που χρονολογήθηκε στο 1450 π.Χ.

Όπως έχει επισημανθεί μάλιστα, πρόκειται για την πιο εντυπωσιακή περίπτωση ανεύρεσης πλούτου της Προϊστορικής Εποχής, που έχει στο φως τα τελευταία 70 χρόνια σε ταφικό χώρο της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Το ανάκτορο του Νέστορα

Οι επικεφαλής της ανασκαφής  Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ, που διεξάγουν τις αρχαιολογικές έρευνες στο συγκεκριμένο σημείο εδώ και χρόνια εκ μέρους του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι είναι εκείνοι, που έκαναν την αρχική πρόταση στο υπουργείο Πολιτισμού για την έκθεση, με στόχο την ανάδειξη της Μεσσηνίας της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Έτσι και οι θεματικοί άξονες της έκθεσης ρίχνουν φως στο μεγάλο μυκηναϊκό ανακτορικό κέντρο του Άνω Εγκλιανού στην Πύλο, γνωστό και ως «Ανάκτορο του Νέστορος», μαζί και με πολλές άλλες αρχαιολογικές θέσεις, που βρίσκονταν υπό τον έλεγχό του.

Μικρά στο μέγεθος αλλά ανεκτίμητης αξίας τέχνεργα είναι στην πλειοψηφία τους τα έργα της έκθεσης, καθώς τα περισσότερα έχουν προέλθει από τάφους όπου είχαν τοποθετηθεί ως κτερίσματα των προσφιλών  νεκρών. Εκτός από το Ανάκτορο του Νέστορα και τον λακκοειδή τάφο του «Γρύπα Πολεμιστή», προέρχονται έτσι, από τους θολωτούς τάφους στις θέσεις Εγκλιανός, Ρούτση, Τραγάνα, Περιστεριά, Νιχώρια, Κουκουνάρα, Βλαχόπουλο, Δάρας, Άνθεια, Ψάρι και από τα νεκροταφεία θαλαμωτών τάφων στον Εγκλιανό, στα Βολιμίδια Χώρας και στα Ελληνικά Θουρίας.

Ένα μοναδικό αντικείμενο

Πρόκειται για σφραγιδόλιθους με εγχάρακτες παραστάσεις,  κοσμήματα από χρυσό, γυαλί και άλλους πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους, αντικείμενα από ελεφαντοστό, λίθινες και χάλκινες αιχμές βελών, ένα οδοντόφρακτο κράνος, χάλκινα όπλα, πήλινα ειδώλια και γραπτά αγγεία, αλλά και θραύσματα τοιχογραφιών από το Ανάκτορο του Νέστορα.

Κι όσο για τα ευρήματα από τον τάφο του 35χρονου, όπως αποδείχθηκε από την μελέτη «Γρύπα πολεμιστή» -ονομάστηκε έτσι, γιατί σε ένα ελεφαντοστέινο πλακίδιο που βρέθηκε στα πόδια του απεικονίζεται ένας γρύπας – το σπουδαιότερο είναι ένας σφραγιδόλιθος από αχάτη, όπου απεικονίζεται μία μάχη μεταξύ τριών ανδρών. Ένα έξοχο δείγμα της υψηλής μινωικής τέχνης –οι απορίες πώς βρέθηκε στην συγκεκριμένη ταφή δεν έχουν ακόμη λυθεί- που έχει χαρακτηρισθεί από τον Μάλκολμ Γουίνερ, ειδικό της Αιγαιακής Προϊστορίας ως «ένα από τα σπουδαιότερα αριστουργήματα τέχνης, που μπορεί να συγκριθεί με μερικά σχέδια του Μιχαήλ Αγγέλου στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης».

Κι ο λόγος, γιατί σ΄αυτόν τον ημιπολύτιμο λίθο, μεγέθους μόλις  3,5 εκατοστών έχει χαραχθεί, άγνωστο πώς, αλλά με εκπληκτική τέχνη και συνταρακτική λεπτομέρεια αυτή η εικόνα της μάχης με τον πολεμιστή –ήρωα, που φορά το μινωικό ζώμα ενώ τα μακριά μαλλιά του ανεμίζουν, δείχνοντας κι αυτά την ορμή του, να καταβάλλει τους δύο αντιπάλους του.

Στην έκθεση επιπλέον περιλαμβάνονται και τρεις υδατογραφίες με αναπαραστάσεις τοιχογραφιών από το Ανάκτορο του Νέστορα, που είχαν φιλοτεχνηθεί από Πιτ ντε Γιονγκ, ο οποίος είχε δουλέψει και στην Κνωσό και σήμερα φυλάσσονται στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι.

Το πρόγραμμα της έκθεσης

Σύμφωνα με το προτεινόμενο πρόγραμμα η έκθεση «Πρίγκιπες της Πύλου- Θησαυροί της Μεσσηνίας της Εποχής του Χαλκού» θα παρουσιαστεί πρώτα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καλαμάτας από 14 Φεβρουαρίου ως 4 Μαΐου 2025 και στη συνέχεια θα ταξιδέψει στο Μουσείο Γκέτι από 25 Ιουνίου 2025 ως 12 Ιανουαρίου 2026. Με την επιστροφή της στην Ελλάδα θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο από 1 Μαρτίου 2026 ως 30 Ιουνίου 2026 και θα καταλήξει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Μεσσηνίας από 1 Σεπτεμβρίου 2026 ως 31 Μαρτίου 2027.

Επιμελητές της έκθεσης θα είναι οι Κλερ Λάιανς και Νικόλ Μπράντροβιτς από το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Μουσείου Ζαν Πολ Γκετί, η Ευαγγελία Μηλίτση, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και οι ανασκαφείς Σάρον Στόκερ και Τζακ Ντέιβις, πρώην διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών Αθήνας.

Θα συνοδευτεί εξάλλου, από δίγλωσσο (ελληνικά- αγγλικά)  επιστημονικό κατάλογο με κείμενα 31 ελλήνων και διεθνών μελετητών.

Διαβάστε επίσης:

Οι Κυκλάδες κινδυνεύουν – Ένταξη στους επτά απειλούμενους ευρωπαϊκούς τόπους

Μεγάλη δωρεά Σπύρου Λάτση για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο – Δήλωση πρωθυπουργού

Ποιος θα σώσει τη Βενετία; Επιστήμονες και φιλάνθρωποι στον αγώνα