ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Πέννυ Χατζηευστρατίου Μιχελινάκη στο παρθενικό παιδικό της βιβλίο Το πρώτο όνειρο του Φώτη, Ένα ταξίδι στο φως (έξοχο δείγμα αυτοχρηματοδότησης στο χώρο των εκδόσεων στα ελληνικά και στα αγγλικά), καταφέρνει να συγκεράσει αντίθετους κόσμους: Η φυσική μετατρέπεται σε παραμύθι. Η επιστήμη του φωτός μετουσιώνεται σε παιδική περιπέτεια ή αλληγορία αυτογνωσίας.
Με την πολυετή και πολύμορφη εμπειρία της στη φύση του φωτός (καταρχήν μέσω της οικογενειακής εταιρείας Electron SA, κατά δεύτερον με το διδακτορικό της στο γνωστό πανεπιστήμιο του Λονδίνου UCL και τελευταία μέσα από τα παιδικά σεμινάρια που διοργανώνει σε δεκάδες σχολεία και ιδιώτες της Αττικής (Penny’s Light Seminar), μεταμορφώνει ένα φαινομενικά επίπεδο αντικείμενο σε συναρπαστική εμπειρία.
Αυτό το αδιαφανές στοιχείο αποκτά αναπάντεχα πολλαπλά πρόσωπα που ανακαλύπτονται σταδιακά μέσα από την προσωπική διαδρομή και τη ματιά του μικρού Φώτη. Καθώς σταδιακά ξεδιπλώνονται οι διάφορες πτυχές του, τα παιδιά παρασύρονται στην περιπέτεια ενώ ταυτόχρονα εμβαθύνουν και στη φυσική του ουσία.
Το φως μετατρέπεται σε σύμβολο δύναμης και αναζήτησης, βάθους και ονείρων. Ακόμη και για τους μεγάλους που θα το διαβάσουν παρεπιπτόντως.
Πώς αποφασίσατε να γράψετε παιδικό βιβλίο;
Το παιδικό βιβλίο μου έρχεται ως συνέχεια της σειράς διαδραστικών εργαστηρίων με το φως που έχω σχεδιάσει και παρουσιάζω τα τελευταία δυόμισι χρόνια σε μικρά παιδιά, σε σχολεία και άλλους χώρους, μέσα από το project μου Penny’s light seminar. Το βιβλίο παρουσιάζει απλά τις γνώσεις που έχω αποκτήσει από το διδακτορικό και μεταπτυχιακό μου στον αρχιτεκτονικό φωτισμό.
Εμπεριέχει, επίσης, και τις προσωπικές μου αναζητήσεις για μια ζωή «με φως», όπως τις έχω αντιληφθεί κάνοντας μεταπτυχιακό σε ανθρώπινους πόρους, συμμετέχοντας σε ομάδες γονέων, και διανύοντας το δικό μου ταξίδι μέχρι σήμερα. Αποφάσισα να γράψω την ιστορία ώστε τα παιδιά μικρότερης ηλικίας, να μπορέσουν να βιώσουν εμπειρικά τη γνώση μέσα από το ταξίδι του ήρωα. Επιπλέον, επιθυμούσα να βοηθήσω τα παιδιά να βρουν τρόπους να εκφράσουν τον πραγματικό τους εαυτό και τα συναισθήματά τους, όπως ακριβώς κάνει τελικά και ο ήρωας της ιστορίας.
Σας πήρε αρκετό χρόνο, και όμως το κείμενο παραμένει σύντομο… Ποια η κυριότερη δυσκολία στην αφήγηση και στη δομή του παιδικού βιβλίου;
Το πρώτο μου παιδικό βιβλίο παρουσιάζει το ταξίδι του Φώτη, αλλά ουσιαστικά πρόκειται και για το δικό μου προσωπικό ταξίδι. Το ταξίδι αυτό πήρε όσο χρόνο χρειάστηκε. Τελικά, ακολουθώντας τη ροή των πραγμάτων, ήρθε ένα αποτέλεσμα που με εκφράζει απόλυτα. Η πρόκληση που βρήκα ήταν να βρω τους κατάλληλους συνεργάτες ώστε να δημιουργηθεί το βιβλίο που είχα ονειρευτεί.
Το κείμενο παραμένει σύντομο καθώς απευθύνεται σε παιδιά νηπιαγωγείου και πρώτων τάξεων δημοτικού. Το περιεχόμενό του όμως αγγίζει και τα μεγαλύτερα παιδιά, ακόμα και τους ενήλικες. Η κυριότερη δυσκολία του ήταν ακριβώς αυτή, δηλαδή να μπορέσει να αγγίξει όχι μόνο τα παιδιά αλλά ταυτόχρονα και τους γονείς που διαβάζουν την ιστορία.
Την επιμέλεια πραγματοποίησε η βραβευμένη συγγραφέας Έλενα Μαρούτσου. (Θηριόμορφοι, 2020, Μεταξύ συρμού και αποβάθρας, 2009). Πώς και έτσι;
Είχα την τιμή και τη χαρά να συνεργαστώ με την Έλενα Μαρούτσου στο κομμάτι της επιμέλειας του κειμένου. Οι γνώσεις και η εμπειρία της, μέσα από το δικό της σπουδαίο συγγραφικό έργο, συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί ένα κείμενο που κεντρίζει το ενδιαφέρον των παιδιών και προωθεί τόσο το εκπαιδευτικό όσο και το αλληγορικό στοιχείο του βιβλίου. Την επιμέλεια της Έλενας έρχεται να πλαισιώσει η υπέροχη εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά που βοηθάει τους αναγνώστες να ταξιδέψουν… στα όνειρά τους! Επίσης, η μετάφραση του βιβλίου στα Αγγλικά πραγματοποιήθηκε από τον Ίαν Ντάγκλας Ρόμπερτσον (Ian Douglas Robertson) δίνοντας την ανάλογη έκφραση και στην αγγλική γλώσσα.
Τα ελληνικά βιβλία έχουν έντονο διδακτικό τόνο, πράγμα που ίσως μειώνει το ‘μήνυμα’ που θέλουν να περάσουν. Εσείς πώς αντιμετωπίσατε αυτή τη δυσκολία;
Το πρώτο όνειρο του Φώτη αποτελεί ταξίδι στο φως. Είναι ένα εκπαιδευτικό βιβλίο που παρουσιάζει βασικές έννοιες του φωτός και αποσκοπεί στην απόκτηση γνώσης μέσω της εμπειρίας. Τα παιδιά μπαίνουν στη θέση του ήρωα και αποκτούν αυτές τις γνώσεις με απλό και κατανοητό τρόπο. Παράλληλα, χρησιμοποιώ την έννοια του φωτός με αλληγορικό τρόπο θέλοντας να κάνω τα παιδιά να καταλάβουν ότι τα ίδια ελέγχουν τα συναισθήματά τους και τα ίδια εκπέμπουν το «φως» στη ζωή τους. Με άλλα λόγια, αφήνω τα μηνύματα να περάσουν στα παιδιά μέσα από τις διαδοχικές συνειδητοποιήσεις του ήρωα της ιστορίας.
Τι θέλετε να «περάσετε» στα παιδιά με το βιβλίο αυτό;
Μέσα από το βιβλίο αυτό θέλω να μεταφέρω στα παιδιά τις γνώσεις μου για το φως, με τρόπο απλό και ενθουσιώδη. Παράλληλα, επιθυμώ να κατανοήσουν τα παιδιά ότι μπορούμε να ταξιδεύουμε στα όνειρα μας, και ότι με τη δύναμη που κρύβουμε μέσα μας μπορούμε να κατακτήσουμε όλα τα όνειρα.
Εμείς οι ίδιοι φωτίζουμε τα όνειρα μας. Εμείς οι ίδιοι είμαστε «το φως». Εμείς δίνουμε το χρώμα στα συναισθήματα μας. Εμείς διαχωρίζουμε το φως από το σκοτάδι. Εμείς ορίζουμε την περιπέτεια που θα ζήσουμε και τη λάμψη που θα χαρίσουμε στη ζωή μας.
Ποιες οι παγίδες της αυτοχρηματοδότησης στο βιβλίο;
Η μεγάλη μου αγάπη για τα παιδιά αλλά και το πάθος μου για το φως, δεν με έκαναν να σκεφτώ τις δυσκολίες της αυτοχρηματοδότησης. Ήθελα να δημιουργήσω ένα παιδικό βιβλίο που να με εκφράζει και το οποίο να μπορώ να χρησιμοποιώ στα εργαστήριά μου αλλά και πέρα από αυτά.
Έτσι απόλαυσα το ταξίδι της δημιουργίας και αποδεχόμουν όλα όσα ερχόντουσαν στο δρόμο μου.
Πιστεύω ότι όλα γίνονται για κάποιο λόγο, ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, και πως τελικά όλα γίνονται όπως πρέπει να γίνουν. Το ταξίδι της συγγραφής και της δημιουργίας αυτού του βιβλίου, στάθηκε ένα υπέροχο ταξίδι για εμένα.
Τι σας συναρπάζει σε σχέση με το φως; Έχετε μάλιστα και διδακτορικό από το UCL…
Πράγματι, έχω διδακτορικό και μεταπτυχιακό στον αρχιτεκτονικό φωτισμό από το UCL και παράλληλα έχω εργαστεί για πολλά χρόνια στο χώρο του επαγγελματικού φωτισμού στην οικογενειακή εταιρεία Electron SA.
Θεωρώ το φως, πηγή έμπνευσης και το φωτισμό, μορφή τέχνης. Για εμένα όμως, το φως σημαίνει και πολλά παραπάνω. Το φως σημαίνει έκφραση. Το φως εμπεριέχει συναίσθημα. Το φως βρίσκεται μέσα μας και μας παρακινεί. Το φως είναι ζωή. Στόχος μου είναι να παρουσιάσω στα παιδιά, το φως σε όλες τις προαναφερθείσες διαστάσεις του.
Πώς λειτουργούν τα παιδικά σας εργαστήρια για το φως;
Η ιδέα των διαδραστικών εργαστηρίων ξεκίνησε μερικά χρόνια πριν, όταν οι νηπιαγωγοί των παιδιών μου, μου ζήτησαν να πάω στο σχολείο για να μιλήσω στα παιδιά για το φως. Θυμάμαι ακόμη τον ενθουσιασμό των παιδιών όταν έπαιξαν με το φως.
Ο ενθουσιασμός αυτός με παρότρυνε να ξεκινήσω το project Penny’s light seminar. Έκτοτε, έχω σχεδιάσει εργαστήρια με το φως που απευθύνονται σε διαφορετικές ηλικίες και διαπραγματεύονται διαφορετικά θέματα. Ενδεικτικά αναφέρω Το φως από την Αρχαία Ελλάδα έως το σήμερα, Το φως των Χριστουγέννων, Φως και συναισθήματα.
Τα εργαστήρια εμπλουτίζονται ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τα project, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας. Με αφετηρία το παιχνίδι και χρησιμοποιώντας εργαλεία φωτισμού, μαθαίνουμε για το φως βιωματικά και διαδραστικά.
Το ταξίδι του Φώτη, περιγράφει πολλά από τα παιχνίδια με το φως που κάνω με τα παιδιά κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων μου. Βεβαίως, και η παρουσίαση του βιβλίου εξελίσσεται με τρόπο βιωματικό και διαδραστικό.
Μία φράση από το βιβλίο: «Το σκοτάδι υπάρχει όταν δεν υπάρχει φως. Ή μήπως υπάρχει επειδή υπάρχει το φως;».
Πιστεύω ότι αυτή η πρόταση που έχετε δανειστεί από το βιβλίο, εκφράζει τη διττή φύση του φωτός, που προσπαθώ να εκφράσω στα παιδιά. Εάν αντιληφθούμε το φως στη φυσική του διάσταση, τότε πράγματι υπάρχει σχέση μεταξύ του φωτός και του αντίθετου του, δηλαδή του σκοταδιού. Το ένα ενυπάρχει μέσα από το άλλο.
Από την άλλη, εάν αντιληφθούμε το φως στην υπερφυσική του διάσταση, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η αλήθεια του καθενός πηγάζει από μέσα του και ακτινοβολεί στο σκοτάδι που βρίσκεται γύρω του. Τα παιδιά, σε κάθε περίπτωση, λάμπουν από μόνα τους. Αρκεί λοιπόν να συναισθανθούν αυτή τη μαγεία και να τολμήσουν ένα ταξίδι γεμάτο περιπέτεια προκειμένου να κατακτήσουν τα όνειρα τους.
Πώς μπορούμε να εμφυσήσουμε στα παιδιά να ονειρεύονται όνειρα θετικά και υψηλόφρονα;
Πιστεύω πως πρέπει να δείχνουμε εμπιστοσύνη στα παιδιά, να τα ενθαρρύνουμε να ονειρεύονται και να στεκόμαστε δίπλα τους με αποδοχή και κατανόηση προκειμένου να κατακτήσουν τα όνειρα τους.
Εμείς, ας δίνουμε ερεθίσματα στα παιδιά, και με την αγάπη και υποστήριξη μας, τα παιδιά θα βρουν το «φως» που βρίσκεται μέσα τους.
Εξάλλου, όπως αναρωτιέται ο ήρωας της ιστορίας «…. γιατί κάποιος προτιμά το σκοτάδι αντί το φως;» Η μεγαλοψυχία υπάρχει έμφυτη στα παιδιά, όπως η λάμψη των αστεριών. Η ευγένεια αντανακλά στα πρόσωπα τους, όπως οι ακτίνες του ήλιου. Η θετική τους διάθεση εκφράζεται με ποικίλους τρόπους, όπως τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Πιστεύοντας στα παιδιά, όλα μπορούν να γίνουν.
Δύσκολοι καιροί για νέα βιβλία;
Βιβλία και ειδικά παιδικά βιβλία πιστεύω πως πρέπει να βγαίνουν κάθε εποχή ανεξάρτητα από τις δυσκολίες.
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στη γνώση, έχουν ανάγκη για περιπέτεια. Υποχρέωσή μας είναι να τους προσφέρουμε ερεθίσματα με κάθε δυνατό τρόπο, πόσο μάλλον μέσα από το παιδικό βιβλίο.
Χαίρομαι όποτε βλέπω να πραγματοποιούνται δράσεις που αφορούν βιβλία, όπως χαριστιστικές βιβλιοθήκες ή προγράμματα προσφοράς βιβλίων. Γιατί, κατά τη γνώμη μου, τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αξία τους. Το να κρατάει ένα παιδί στα χέρια του παιδικό βιβλίο, είναι σα να βλέπεις τη ζωή και το μέλλον μπροστά σου. Ας διασφαλίσουμε αυτή την ανεκτίμητη αξία αλλά και το μέλλον των παιδιών μας.
Πού μπορούμε να βρούμε το βιβλίο;
Το βιβλίο έχει ήδη τοποθετηθεί σε βιβλιοπωλεία, όπως η Πολιτεία. Διατίθεται και σε όλα τα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας, κατόπιν σχετικής ζήτησης. Ακόμα, διατίθεται από το προσωπικό μου σάιτ προσφέροντας τη δυνατότητα προσωπικής αφιέρωσης σε κάθε παιδάκι. Πληροφορίες, ηλεκτρονικές παρουσιάσεις και ενημερώσεις, παρουσιάζονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, το βιβλίο προσφέρεται κατά τη διάρκεια των βιωματικών παρουσιάσεων αλλά και των διαδραστικών εργαστηρίων μου Penny’s light seminar.
Για περισσότερες πληροφορίες:
www.pennymichelinaki.com
www.pennyslightseminar.com
