Η ομορφιά της φύσης και η καταστροφή της: Κώστας Τσόκλης στην Τήνο

Κλαριά και απλά ξύλα που μετασχηματίζονται σε κορμούς δέντρων, ένα δοκάρι από παλιές ράγες τρένου, μια κατασκευή από καθρέπτη, όπου όλα αυτά «επαναλαμβάνονται » στην λεπτομέρειά τους.

Μαζί και ο ίδιος ο δημιουργός, Κώστας Τσόκλης, που ανασηκώνεται στις μύτες των αθλητικών του παπουτσιών για να επικολλήσει χαρτιά – φύλλα, φτιάχνοντας τελικά ένα ανθισμένο δέντρο. Απώτερος στόχος να φέρει το κοινό αντιμέτωπο με την καταστροφή της φύσης, αλλά και με την ομορφιά της.

Το Δέντρο, άλλωστε, στις διάφορες μορφές του, είναι το θέμα της φετινής έκθεσης του καλλιτέχνη στο Μουσείο Κώστα Τσόκλη στην Τήνο, που, με τον τίτλο «Δέηση», εγκαινιάζεται σήμερα, 1η Ιουλίου. Πρόκειται για τα νέα έργα που δημιούργησε αυτή τη χρονιά, κάτω από την πίεση των δυσάρεστων γεγονότων, έργα που θυμίζουν ανθρωπόμορφες, μαύρες φιγούρες (μέλη χορού μιας αρχαίας τραγωδίας).

Η ζωγραφική του και η χρήση αυτούσιων φυσικών υλικών (πέτρες, ξύλο, χώμα) δημιουργούν φανταστικά περιβάλλοντα, νέους εικαστικούς χώρους και συνθήκες
επικοινωνίας με την τέχνη, καθώς γίνεται πιο σημαντική η παρουσίασή τους μέσα στο Μουσείο που είναι αφιερωμένο στο έργο του.

«Μια μέρα, μια μικρή αποκάλυψη, έγινε ο καινούργιος οδηγός της σκέψης – ευαισθησίας μου» έγραφε το 1973, ο Κώστας Τσόκλης. Συνεχίζοντας: «Ένα δέντρο, που η συνεχώς μεταβαλλόμενη εικόνα του ομόρφαινε τη ζωή μου, έσπασε και μου αποκάλυψε τη συγκεκριμένη και διαρκή του αλήθεια: “Το ξύλο”, που ήταν τόσο καιρό κρυμμένο κάτω από την εφήμερη εικόνα του. Kαι αγάπησα με πάθος αυτή τη θαυμάσια πληγή και βρήκα μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στο
αντικείμενο, την ύλη και τη φύση και, με την τελευταία μου δουλειά, προσπαθώ να ενώσω σ’ ένα μόνο καλλιτεχνικό γεγονός, την εικόνα, την πηγή της εικόνας και τη χρησιμοποίηση αυτής της πηγής».

Προσπαθώντας κανείς να διαβάσει, άλλωστε, το έργο του Κώστα Τσόκλη, καλείται από τον ίδιο τον καλλιτέχνη να βρεθεί αντιμέτωπος με πραγματικές συνθήκες ζωγραφικής, κι αυτό με την κλασική έννοια του όρου, σε συνδυασμό με ψευδαισθησιακά στοιχεία και έντονα συναισθήματα.

Κι έτσι, εκεί που στην πρώτη αίθουσα της έκθεσης ο θεατής καθηλώνεται από την έντονη επιβλητική εικόνα των 12 μορφών, την ίδια στιγμή, παρατηρώντας το δέντρο στον καθρέφτη, άλλες παρορμήσεις έρχονται στην επιφάνεια: Η διάθεση να ανακαλύψει κάποιος τα παιχνιδίσματα των σκιών που δημιουργούνται, ανάλογα με το σημείο στο οποίο στέκεται. Ή, ακόμη, η προσπάθεια διερεύνησης του σκεπτικού, που έδωσε την ώθηση στον δημιουργό για να «ανθοφορήσει» τον κορμό του δέντρου, συνειδητοποιώντας συγχρόνως ότι αυτές οι φόρμες έχουν ένα ρυθμό και μια κίνηση, ανεξάρτητα από το θέμα τους.

Γιατί ο Kώστας Τσόκλης, επιλέγοντας στο έργο του το στοιχείο του καθρέπτη, ενώνει και πάλι τον φυσικό με τον φανταστικό χώρο. Με στόχο πάντα να κινητοποιήσει τον θεατή, ώστε να αναζητήσει και ο ίδιος τη θέση του μέσα στο περιβάλλον, σε μία διαδικασία επαναπροσδιορισμού ως προς αυτό, ακόμη όμως και αυτοψυχανάλυσης. Κάτι που μπορεί να τον οδηγήσει στην προσωπική υπέρβαση και, εν τέλει, σε μία ακόμη πιο πνευματική διεργασία, που είναι η Δέηση και, μέσω αυτής, η κάθαρση.

Σε άλλη αίθουσα, εξάλλου, παρουσιάζονται έργα από τη συλλογή του Μουσείου, αλλά και έργα που ανήκουν στον καλλιτέχνη, πάντα όμως με το ίδιο θέμα. Και τέλος στην τρίτη, επάνω αίθουσα παρουσιάζεται μια σειρά σχεδίων με τίτλο «Διαδρομή», στην οποία ο καλλιτέχνης παρουσιάζει -λίγο ειρωνευόμενος και λίγο σοβαρολογώντας- τη μακρόχρονη σχέση του με την τέχνη, σε όλα τα στάδια της καλλιτεχνικής του πορείας.

Info

Μουσείο Κώστα Τσόκλη: Κάμπος, Τήνου

«Δέηση»
Εγκαίνια: 1 Ιουλίου