«Ζωή μου σας αγαπώ…» . Κάθε στροφή του ποιήματος έτσι τελειώνει. Με την εκδήλωση αγάπης προς την Κόρη των Αθηνών, το όμορφο νεαρό κορίτσι, που ο λόρδος Μπάιρον γνώρισε και ερωτεύθηκε στην Αθήνα, γράφοντας ένα ποίημα, αντάξιο της καλλονής της αλλά και των αισθημάτων, που ένιωσε γι΄αυτήν.

Έτσι, παρ΄ότι το όνομά της ήταν Τερέζα Μακρή, έμεινε στην Ιστορία με τον τίτλο, που της έδωσε, μέσα από τον ποίημα του ο φιλέλληνας και μεγάλος εκπρόσωπος του Ρομαντισμού: Κόρη των Αθηνών (The Maid of Athens).

Κι αυτήν ακριβώς την κόρη των δεκατριών μόλις χρόνων, όταν την συνάντησε ο Μπάιρον, μνημονεύει το Μουσείο Μπενάκη στην έκθεση «1821. Πριν και Μετά» για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Το πορτρέτο της Τερέζας Μακρή στο τρίπτυχο εγκόλπιο του μουσείου αποδίδει την ομορφιά του κοριτσιού που μάγεψε τον λόρδο Μπάιρον αλλά ουδέποτε φυσικά υπήρξε κάποια σχέση ανάμεσά τους.

Ο λόρδος Μπάιρον γνώρισε την Τερέζα Μακρή κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Ελλάδα το 1809 ενώ ήταν 21 χρονών. Φθάνοντας στην Αθήνα τα Χριστούγεννα και ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι –αφού πρώτα είχε κάνει μια τεράστια διαδρομή στην ενδοχώρα: Ιωάννινα, Τεπελένι όπου συνάντησε τον Αλή Πασά, Μεσολόγγι, Πάτρα, Αίγιο, Ιτέα, Αράχωβα, Λειβαδιά _ φιλοξενήθηκε στο αρχοντικό της οικογένειας Μακρή στην περιοχή του Ψυρρή. Το σπίτι βρισκόταν στην οδό Αγυιάς, που αργότερα μετονομάστηκε σε Αγίας Θέκλας (νούμερο 14) αλλά σήμερα πλέον δεν υπάρχει, αφού κατεδαφίστηκε το 1974. Ήταν μία διώροφη κατοικία αποτελούμενη από δύο κτίσματα που επικοινωνούσαν μεταξύ τους ενώ στην αυλή υπήρχε πηγάδι, σιντριβάνι, ακόμη κι ένας μικρός λεμονόκηπος. Ιδιοκτήτης του ήταν ο γιατρός Προκόπης Μακρής, πρόξενος της Αγγλίας στην Ελλάδα, που όμως είχε πεθάνει, έτσι η χήρα του νοίκιαζε, κατά το συνήθειο της εποχής και επειδή είχε ανάγκη βέβαια, δωμάτια του σπιτιού σε περιηγητές.

Η μόρφωση

Η Τερέζα ή Θηρεσία Μακρή (1797 – 1875) ήταν η μεγαλύτερη από τις τρεις κόρες της οικογένειας και σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, πανέμορφη. Δεν υπάρχει καμιά πληροφορία, ότι μπορεί να άκουσε με κατανόηση τους κτύπους της καρδιάς του νεαρότατου επίσης, λόρδου Μπάιρον _ούτε η εποχή ούτε η θέση της θα επέτρεπαν κάτι τέτοιο_, το σίγουρο όμως είναι, ότι για εκείνους τους τρεις μήνες που εκείνος έμεινε με τους φίλους του στο σπίτι της υπήρξε η μούσα του. Κι όπως έγραψε στην τελευταία στροφή του ποιήματος «Κόρη γλυκιά των Αθηνών,/Σ΄ αφήνω γεια και φεύγω, μα μη με ξεχνάς/Σαν είσαι μοναχή να με συλλογάσαι./Τι κι αν πηγαίνω μακριά κι αν φεύγω για την Πόλη/μου ΄χει η Αθήνα την καρδιά και την ψυχή σκλαβώσει./Αγάπη τέτοια σώνεται; -Ζωή μου, σας αγαπώ!».

Για την ακρίβεια στο σπίτι της οικογένειας έμεινε από τα Χριστούγεννα του 1909 ως τον Μάρτιο του 1810, οπότε και ξεκίνησε για την Κωνσταντινούπολη, απ΄ όπου επέστρεψε και πάλι στην Αθήνα τον Μάιο του ίδιου χρόνου, μόνον που τότε φιλοξενήθηκε στην Μονή των Καπουτσίνων μοναχών στο Μνημείο του Λυσικράτη. Άλλη επαφή με την Κόρη των Αθηνών δεν υπήρξε. Τέσσερα χρόνια μετά, θα πέθαινε στο Μεσολόγγι.

Τρίπτυχο εγκόλπιο με μικρογραφικό πορτραίτο της Τερέζας Μακρή. Μουσείο Μπενάκη

Σύμφωνα με το οικογενειακό κατάστιχο που κρατούσε ο πατέρας της, η Τερέζα είχε βαπτισθεί στην Εκκλησία της Αγίας Ελεούσας -μετά την Επανάσταση λειτούργησε ως το πρώτο Κακουργιοδικείο- ενοριακό ναό της οικογένειας Μακρή. Εκτός από όμορφη είχε λάβει εξαιρετική μόρφωση για την εποχή και μιλούσε ξένες γλώσσες. Ειδικά τα ιταλικά θεωρείται ότι της έμαθε ο ζωγράφος Τζιοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι, συνένοχος του Έλγιν στην αφαίρεση των Γλυπτών από τον Παρθενώνα. Κατά την διάρκεια της Επανάστασης μάλιστα, όταν οικογενειακώς είχαν καταφύγει την Κέρκυρα η Τερέζα είχε συντάξει με την αδερφή της ένα λεξικό.

Η Τερέζα Μακρή σε διάφορες απεικονίσεις της. Επιπλέον ιδιόχειρο σημείωμα με την υπογραφή της, η αναγγελία του μνημοσύνου της και το σκουφάκι της

Ο γάμος

Το 1829 η Τερέζα Μακρή παντρεύτηκε τον άγγλο αξιωματικό και φιλέλληνα Τζέιμς Μπλακ με τον οποίο απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Κι όταν, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου ο σύζυγός της υπηρέτησε στην Κωνσταντινούπολη, τον συνόδεψε και η ίδια, το αυτό έγινε και όταν διορίστηκε υποπρόξενος της Αγγλίας στο Μεσολόγγι, όπου και πέθανε το 1866. Στη συνέχεια όμως αντιμετώπισε σοβαρά οικονομικά προβλήματα αλλά καθώς η φήμη της είχε ταξιδέψει στην Ευρώπη, το 1972 ο γάλλος συνθέτης Σαρλ Γκουνό έγραψε ένα έργο με τον τίτλο «Κόρη των Αθηνών» και της απέστειλε τις εισπράξεις από την συναυλία για να την βοηθήσει. Λίγα χρόνια αργότερα το 1875 η Τερέζα Μακρή πέθανε.

Έργο που απεικονίζει την Τερέζα Μακρή σε προχωρημένη ηλικία. Στη λεζάντα αναφέρεται ως Κυρία Μπλακ, Η «Κόρη των Αθηνών» του λόρδου Μπάιρον

Έχει ενδιαφέρον ότι και η μία αδερφή της είχε ερωτευθεί Άγγλο, τον Χένρυ Ουίτινγκτον, που επίσης είχε βρεθεί στην Αθήνα πριν την Επανάσταση αλλά πνίγηκε σε ένα ναυάγιο. Η άλλη αδερφή της ωστόσο παντρεύτηκε τον Κυριακό Πιττάκη, μια σπουδαία προσωπικότητα, μέλος της Φιλικής Εταιρείας, αγωνιστή της Επανάστασης και πρώτο Έφορο Αρχαιοτήτων του νέου ελληνικού κράτους. Πρόκειται τελικά για την «μικρή» ιστορία, που ζωντανεύει μέσα από μερικές εικόνες μιλώντας για τους ανθρώπους, που είναι το πιο σημαντικό κομμάτι της.

Διαβάστε επίσης:

Μόνικα Μπελούτσι: Οι επιστολές της Μαρία Κάλλας εμπλούτισαν τη δική μου ζωή

Το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, ο πρώτος φορέας Εικονικής Πραγματικότητας στη χώρα, χτίζει το Ψηφιακό «Μετασύμπαν» (IME Metaverse)

Ανδρέας Λόλης: Δύο εκθέσεις στην Ελευσίνα 2023 και τη The Breeder