Οι γυναίκες πίσω από το διασημότερο «παιδικό» τραγούδι

Στα τέλη του 19^ου αιώνα σ’ ένα πάρτι γενεθλίων στο Λούισβιλ του Κεντάκι, ένα τραγουδάκι με τέσσερεις απλούς, παιδικούς στίχους συνεισέφερε στη γιορτή. Το τραγούδι άρχιζε ως εξής: Happy Birthday to you…

Γραμμένο από δύο αδελφές, την Μίλντρεντ και την Πάτι Χιλ -συνθέτρια και εκπαιδευτικό αντίστοιχα- το τραγούδι προοριζόταν για μαθητές νηπιαγωγείου, γι’ αυτό και οι στίχοι του ήταν «προσαρμοσμένοι στις περιορισμένες μουσικές ικανότητες ενός μικρού παιδιού», όπως θα σημείωνε αργότερα η Πάτι.

Άλλωστε αρχικά πήγαιναν κάπως έτσι: «Καλημέρα σε σένα / Καλημέρα σε σένα / Καλημέρα, αγαπητά παιδιά…». Ήταν στα 1893 όταν συνέβαιναν αυτά και οι δύο αδελφές, παρ’ ότι δημοσίευσαν την μελωδία δεν είχαν φροντίσει να κατοχυρώσουν τίποτε –αστεία πράγματα για την εποχή.

Αλλά η ιστορία είχε άλλα σχέδια. Γιατί με την αλλαγή των στίχων σε ευχετήριο γενεθλίων το παιδικό τραγουδάκι θα ακολουθούσε μία παγκόσμια πορεία «εξαφανίζοντας» οτιδήποτε άλλο είχαν επιτύχει στη ζωή τους οι δύο σημαντικές γυναίκες: Η μεν Μίλντρεντ Τζέιν Χιλ υπήρξε ένα μεγάλο μουσικό ταλέντο ως πιανίστα και τραγουδοποιός ενώ η Πάτι Σμιθ Χιλ ήταν μία πραγματική πρωτοπόρος στην προσχολική εκπαίδευση.

«Το “Happy Birthday” μπορεί να είναι ο κύριος λόγος για τη φήμη των αδελφών Χιλ, αλλά ο αντίκτυπός τους εκτείνεται πολύ πέραν αυτού», όπως αναφέρει σήμερα ο Μικ Σάλιβαν επιμελητής στο Μουσείο Ιστορίας Φρέιζιερ του Λούισβιλ, το οποίο διαθέτει ένα τμήμα του για τις αδερφές Χιλ. «Η Πάτι εισήγαγε την φιλοσοφία της προσχολικής διδασκαλίας, μία προοδευτική τότε ιδέα, η οποία τονίζει τη σημασία της δημιουργικότητας των παιδιών, πείθοντας τον κόσμο, ότι το νηπιαγωγείο δεν ήταν απλώς αξιόλογο, αλλά απολύτως απαραίτητο», όπως προσθέτει.

Η συνεργασία

Γεννημένες το 1859 και το 1868, αντίστοιχα, η Μίλντρεντ και η Πάτι ήταν δύο από τα έξι παιδιά του αιδεσιμότατου Γουίλιαμ Γουόλας Χιλ, ενός πρεσβυτεριανού λειτουργού, που είχε υπηρετήσει στην περιοχή ενώ επιμελείτο και ένα θρησκευτικό περιοδικό. Προοδευτικός για την εποχή του, ο Χιλ θεωρούσε απαραίτητο να λάβουν οι κόρες του πλήρη εκπαίδευση, κάτι που δεν ήταν συνηθισμένο για τις γυναίκες, ξεκίνησε μάλιστα ο ίδιος ένα σχολείο για κορίτσια με την ονομασία Bellewood Female Seminary, διδάσκοντας στις μαθήτριες του εξέλιξη, γεωλογία και αστρονομία.

«Ήταν διανοούμενος και πίστευε, ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να εξαρτώνται από έναν άντρα για να αποκτήσουν σπίτι αλλά, ότι πρέπει να μπορούν να ζουν μόνες τους», όπως λέει η Ελίζαμπεθ Κάμπελ Ράιτμαϊερ, πρόεδρος του Happy Birthday Circle, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού του Λούισβιλ, που επιδιώκει να διατηρήσει την κληρονομιά των αδελφών Χιλ. Ας σημειωθεί μάλιστα, πως ούτε η Μίλντρεντ ούτε η Πάτι παντρεύτηκαν ή απέκτησαν παιδιά.

Σύμφωνα με μία εργασία του 2010 εξάλλου, του Ρόμπερτ Μπρούνεϊς, ειδικού στο δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας στο Πανεπιστήμιο George Washington, οι αδερφές Χιλ είχαν αρχίσει να συνεργάζονται για παιδικά τραγούδια από το 1889, συγκεντρώνοντας τελικά τις συνθέσεις τους σε ένα βιβλίο με τίτλο «Song Stories for the Kindergarten». Και το 1893, την ίδια χρονιά που οι δημοσίευσαν το «Good Morning to All», παρουσίασαν το εκπαιδευτικό τους έργο στην Παγκόσμια Έκθεση του Σικάγο.

Η πιανίστα και η εκπαιδευτικός

Η Μίλντρεντ υπήρξε μία διεθνώς γνωστή πιανίστα. Ενεργούσε επίσης ως ιστορικός της μουσικής σκηνής του Λούισβιλ, καθώς από το στούντιο της, μπορούσε να ακούσει τους πλανόδιους, μαύρους πωλητές να τραγουδούν τις «κραυγές του δρόμου» σε κλίμακα μπλουζ, οδηγώντας την να προβλέψει, ότι τόσο αυτό το είδος μουσικής όσο και η τζαζ θα γίνονταν αποκλειστικά αμερικανικά είδη.  Για το σκοπό αυτό μάλιστα, συνέλεξε πολλά δείγματα από αυτές τις μοναδικές «κραυγές» και πίεσε για τη διατήρηση της συγκεκριμένης μουσικής σε μια εποχή, που για τους περισσότερους ήταν απλώς αδιανόητο κάτι τέτοιο.

«Αν γραφόταν μια ιστορία της μουσικής στο Κεντάκι, ένα μεγάλο μέρος θα έπρεπε να αφιερωθεί στη μουσική των νέγρων στην πολιτεία μας», είχε γράψει  η Μίλντρεντ σε ένα δοκίμιό της, του τέλους του 19ου αιώνα. «Οι παλιοί νέγροι, που ξέρουν αυτή τη μουσική, σχεδόν σβήνουν και είναι λυπηρό, που δεν γίνεται κάποια προσπάθεια για να τη διασφαλίσουμε πριν να είναι πολύ αργά», πρόσθετε.

Η Πάτι εν τω μεταξύ έγινε ένας από τους σημαντικότερους εκπαιδευτικούς μεταρρυθμιστές στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπηρετώντας ως ο πρώτος πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης για την Εκπαίδευση των Μικρών Παιδιών ενώ διετέλεσε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Σχεδίασε και διέθεσε μάλιστα, στην αγορά εργαλεία διδασκαλίας, που ονομάζονταν «Patty Hill blocks» και χρησιμοποιούνταν στα νηπιαγωγεία για τη δημιουργία μεγάλων κατασκευών παιχνιδιού. Σύμφωνα με τη διδακτική της φιλοσοφία τα παιδιά έπρεπε να μαθαίνουν από μικρά να εξαρτώνται από τον εαυτό τους στη δημιουργία των δικών τους μορφών έκφρασης και ότι αυτή όφειλε να αναπτύσσεται από την εμπειρία σε καταστάσεις πραγματικής ζωής ενώ τεράστια θεωρούσε και τη σημασία της επαφής με τη φύση και τον κόσμο γύρω.

Τα δικαιώματα

Η Μίλντρεντ πέθανε το 1916 σε ηλικία 56 ετών, πολύ πριν από τη μετεωρική άνοδο της φήμης, που απέκτησε η σύνθεσή της ενώ η Πάτι το 1946 σε ηλικία 78 ετών. Στο μεταξύ από τη δεκαετία του 1920, παραλλαγές του  «Happy Birthday» και του «Good Morning to All», εμφανίστηκαν σε πολλά τραγούδια, ενώ το ίδιο το τραγούδι ακουγόταν, ακόμη και σε ταινίες και σε μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ. Τότε ήταν, που η μικρότερη αδερφή της Μίλντρεντ και της Πάτι, η Τζέσικα Μάτερ Χιλ, αποφάσισε να αποτρέψει την άναρχη χρήση της μελωδίας.

Το 1935 έτσι, η Τζέσικα εξουσιοδότησε την εταιρεία Clayton F. Summy, η οποία είχε εκδώσει τις πρωτότυπες «Ιστορίες Τραγουδιού για το Νηπιαγωγείο», να κυκλοφορήσει μία νέα διασκευή του «Happy Birthday», που να προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Ακολούθησαν, όπως ήταν επόμενο  δεκαετίες διαφωνιών και αγωγών για τα πνευματικά δικαιώματα, με τη Warner Chappell Music -τον μουσικό εκδότη που κληρονόμησε την αξίωση- να αγωνίζεται για να διατηρήσει τα δικαιώματα για το προσοδοφόρο τραγούδι αλλά τελικά το 2016, το δικαστήριο ενέκρινε έναν διακανονισμό, που έθεσε επίσημα το «Happy Birthday» στο δημόσιο τομέα.

«Δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία, ότι οι αδερφές Χιλ έγραψαν τη μελωδία, που όλοι ξέρουμε ως «Χρόνια Πολλά σε σένα», λέει ο Ρόμπερτ Μπρούνεϊς σήμερα. «Απλώς δεν ξέρουμε ποιος ακριβώς το τραγούδησε για πρώτη φορά και τίνος ήταν τα γενέθλια, όταν έγινε αυτό…  Μερικοί άνθρωποι πιθανότατα πιστεύουν, ότι πρόκειται για ένα λαϊκό τραγούδι αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.  Η Μίλντρεντ και η Πάτι το συνέθεσαν και τους αξίζουν τα εύσημα γι’  αυτό».

Στο μεταξύ στο Λούισβιλ σήμερα, το Happy Birthday Circle συγκεντρώνει χρήματα για την οικοδόμηση ενός δημόσιου μνημείου για τις αδελφές Χιλ στο Waterfront Park με ημερομηνία έναρξης του έργου, το 2026. Ο χώρος  θα διαθέτει ένα περίπτερο, ένα μνημείο και ένα άλσος για πικνίκ θυμίζοντας την προσωπικότητα και το έργο τους.

Διαβάστε επίσης:

Αλλόκοτα, παράδοξα, ανατρεπτικά: Τα σκηνικά του «Poor Things» που κέρδισαν Όσκαρ

Πίτερ Μαρίνο: Είμαι 45 χρόνια στην ιστορία τέχνης της Νέας Υόρκης

«Μουσεία χωρίς Άντρες» – Όταν οι γυναίκες καλλιτέχνες βγαίνουν από το περιθώριο