«Άμεση εξάλειψη της έμφυλης βίας» δήλωσε στο mononews η Όλγα Κεφαλογιάννη.

Σύγχρονες προσεγγίσεις για τη βία κατά των γυναικών, δύο διαδοχικές «ημερίδες». Από τη βουλευτή της ΝΔ Όλγα Κεφαλογιάννη την περασμένη Τετάρτη όσον αφορά τις γυναικοκτονίες. Και από τις Βαΐου, Πετράκη, Στρατηγάκη για την Έμφυλη βία -Βία κατά των γυναικών την προηγούμενη Τρίτη, με αφορμή τον νέο τόμο Έμφυλη βία – Βία κατά των γυναικών (εκδ. Αλεξάνδρεια).

1

Δύο καίριες διαδικτυακές ομιλίες οργανώθηκαν τόσο από την Όλγα Κεφαλογιάννη όσο και από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Με παρεμφερές θέμα, τη βία κατά των γυναικών. Και στις δύο περιπτώσεις, επικράτησε τελικά η αίσθηση της αισιοδοξίας. Ότι παρότι η έμφυλη βία οξύνεται, τουλάχιστον η σύγχρονη κοινωνία en masse αντέχει πλέον να την αντιμετωπίσει. Όλο και λιγότερο κουκουλώνει. Υπάρχει λοιπόν ελπίδα ότι όλο και περισσότερο τα θύματα θα τολμούν να εξωτερικεύσουν περιστατικά απαιτώντας την προστασία τους. Όσες γυναίκες τουλάχιστον επιβιώνουν…

Ακραία μορφή

Η Όλγα Κεφαλογιάννη παραμένει μεταξύ άλλων πρόεδρος ΔΣ στο Κέντρο Μελετών Πολιτικής για το Φύλο και την Ισότητα (ΚΕ.ΜΕ.Φ.Ι.).

Το διαδικτυακό συμπόσιο με τίτλο Γυναικοκτονίες στην Ελλάδα εστίασε στη δυναμική χρήση του όρου και τις πολλαπλές, σύνθετες εκφάνσεις του φαινομένου.

«Στη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε το Κέντρο γύρω από τις σοβαρές διαστάσεις που έχει λάβει το φαινόμενο των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα», όπως δήλωσε στο mononews η Όλγα Κεφαλογιάννη, «αναλύθηκαν διεπιστημονικά όλες οι απόψεις γύρω από τη χρήση του όρου γυναικοκτονία».

Ταυτόχρονα, «αναζητήθηκαν τα ψυχοκοινωνικά αίτια αυτής της αύξησης αλλά και οι τρόποι παρέμβασης για την αντιμετώπιση του φαινομένου», συμπλήρωσε.

«Κοινός τόπος της συζήτησης αναδείχθηκε ότι είναι η άμεση ανάγκη της εξάλειψης της έμφυλης βίας που έχει ως βασική ρίζα τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις. Το ζήτημα είναι πολιτικό και θα πρέπει η χάραξη μιας ολοκληρωμένης και συνεκτικής πολιτικής εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών να γίνει θεσμικά, νομοθετικά, μαζί με την κοινωνία των πολιτών, σε διάλογο με την επιστημονική κοινότητα», δήλωσε στο mononews την επομένη του δημόσιου διαλόγου η βουλευτής Α’ Αθήνας και δικηγόρος Όλγα Κεφαλογιάννη.

Ακραία μορφή

Όπως διαπιστώθηκε, το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο αλλά διογκώνεται. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων κατέγραψε 444 περιστατικά δολοφονημένων γυναικών από τους συντρόφους τους σε δέκα κράτη μέλη της ΕΕ το 2020.

Στην Ελλάδα υπήρξε «θλιβερή αύξηση» της πιο ακραίας μορφής έμφυλης βίας το 2021. Δολοφονήθηκαν συνoλικά 17 γυναίκες.

Ο εφιάλτης δηλαδή «πίσω από κλειστές πόρτες» ενισχύθηκε. «Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε και μία δεύτερη πανδημία, την κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας».

Η συγκεκριμένη παρατήρηση αποτέλεσε εξάλλου και αφορμή για το συμπόσιο που οργανώθηκε. Η κοινωνία έρχεται έτσι μπροστά σε «αμείλικτα ερωτήματα».

Πρόκειται για ακραίο σεξισμό, φαινόμενο «ακραίου μίσους».

Η γυναικοκτονία θα έπρεπε να καταχωρηθεί νομικά ως ξεχωριστό αδίκημα, παρατήρησε η Όλγα Κεφαλογιάννη. Η νομική αναγνώριση του όρου αποτελεί «σημείο αιχμής». Καταλυτικό για τη χάραξη αντίστοιχων πολιτικών.

Προτεινόμενο πλαίσιο δράσης

Η Όλγα Κεφαλογιάννη παραδέχτηκε ότι το νομικό οπλοστάσιο έχει σχετικά ισχυροποιηθεί για να αντιμετωπίσει και την αποτροπή των φαινομένων.

Διεμήνυσε όμως ότι «θα πρέπει να επιμείνουμε εμφατικά στην υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών κατά των στερεότυπων αντιλήψεων και πολιτικών».

Κύριες παραμέτρους δράσης έθεσε την «ενδυνάμωση των αποτρεπτικών παραγόντων αυτών των εγκλημάτων. Με εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση κατά της έμφυλης βίας από μικρή ηλικία. Από την οικογένεια και το σχολείο. Με την ενδυνάμωση και την επέκταση του ρόλου των δομών της προστασίας των θυμάτων. Με τη σωστή προσέγγιση από έμπειρο και εκπαιδευμένο επιστημονικό προσωπικό, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγος και νομικούς. Για να δώσουμε δύναμη και ασφάλεια στις γυναίκες θύματα να καταγγείλουν έγκαιρα. Πριν να είναι αργά», όπως συμπλήρωσε.

«Η ζωή χωρίς φόβο είναι αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα και οφείλουμε να το διασφαλίσουμε όλοι μαζί. Το όφελος θα είναι πολλαπλάσιο, για τις γυναίκες και τις οικογένειές τους, για την πρόοδο της οικονομίας και της κοινωνίας μας», κατέληξε η Όλγα Κεφαλογιάννη.

Συγκλονιστικές τοποθετήσεις από τους συμμετέχοντες στο πάνελ. Μεταξύ άλλων:

Η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου Αννίτα Δημητρίου, η καθηγήτρια εγκληματολογίας στο Τμήμα Κοινωνιολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Παντείου Χριστίνα Ζαραφωνίτου, η δικηγόρος, πρ. Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου Κλειώ Παπαντολέων, η Αντεισαγγελέας Εφετών Άννα Καραμόσχογλου, ο καθηγητής Ψυχιατρικής Θάνος Ασκητής, η επίκουρη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Νορθάμπτον Αναστασία Χάλαρη, η πολιτική επιστήμων Μαίη Ζαννή… Συντόνισε τη συζήτηση η πρ. ΓΓ Ισότητας, π. ΓΓ Νέας Γενιάς και μέλος ΔΣ στο ΚΕΜΕΦΙ μαζί με την Όλγα Κεφαλογιάννη Βάσω Κόλλια.

Καίτη Παπαρρήγα Κωσταβάρα

Έμφυλη βία

Και στην οργάνωση των εκδόσεων Αλεξάνδρεια την περασμένη Τρίτη, παρατηρήθηκε το φαινόμενο μιας πανδημίας βίας.

Εξαιρετικό πάνελ ομιλητριών συγκεντρώθηκε με αφορμή την έκδοση του βιβλίου Έμφυλη βία – Βία κατά των γυναικών. Τη συζήτηση παρακολούθησαν πάνω από 140 άτομα.

Οι επιμελήτριες του συλλογικού τόμου Ντίνα Βαΐου, Γεωργία Πετράκη, Μαρία Στρατηγάκη πλαγιοκόπησαν το θέμα από όλες τις διαστάσεις του.

Πρόσθεσαν στο δημόσιο διάλογο ποικιλία κειμένων από τους πιο ειδικούς μελετητές και επαγγελματίες στον ευρύτερο κοινωνικό τομέα.

Η πρωτοβουλία ανήκει στο Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Πάντειου Πανεπιστημίου.

Ο τόμος αφιερώνεται στη μνήμη της πρωτοπόρου φεμινίστριας στον τομέα της βίας κατά των γυναικών, Καίτης Παπαρρήγα Κωσταβάρα (1930-2015).

Το πάνελ ωστόσο συμπεριλάμβανε ομιλήτριες που δεν συμμετείχαν στον τόμο ως συγγραφείς αλλά έχουν ξεχωρίσει με τη δράση τους. Παρουσίασε η καθεμία τη δική της αποτίμηση του βιβλίου μέσα από την ειδική της σκοπιά. Το φαινόμενο φωτίστηκε πλήρως. Ιδού ορισμένες από τις τοποθετήσεις…

Ιδιωτικό ίσον Πολιτικό

Η PhD κοινωνιολόγος-εγκληματολόγος, επιστημονική συνεργάτις Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Στέλλα Παπαμιχαήλ πραγματοποίησε μία διεισδυτική επισκόπηση. Την ενδιέφερε ειδικά το νομικό πλαίσιο, που όπως επισήμανε παρά την πρόοδό του, παρουσιάζει ακόμη σοβαρές ελλείψεις. Μία παράληψη, ότι δεν συμπεριλαμβάνει το βιασμό μέσα στο γάμο ως μορφή έμφυλης βίας.

Ενώ πολλές φεμινιστικές διεκδικήσεις έχουν συμπεριληφθεί στο νομικό πλαίσιο και κυρίως η έννοια της Συναίνεσης, υπάρχουν ακόμη οι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις. Προκύπτουν από την κυρίαρχη, έμφυλη, πατριαρχική ιδεολογία, που επιβάλλει (inter alia) τον επιμερισμό των ευθυνών

Πρόοδος θα παρατηρηθεί πραγματικά όταν οι νομικοί όροι καταφέρουν να αναιρέσουν τις κυρίαρχες πεποιθήσεις.

Η Στέλλα Παπαμιχαήλ αναφέρθηκε και στο κείμενο της Παναγιώτας Πετρόγλου για τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Η διεθνής σύμβαση 190 και η πλατφόρμα δράσης του ΟΗΕ έχουν φέρει πρόοδο αλλά ο δομικός χαρακτήρας του φαινομένου παραμένει απαρασάλευτος. Η νομική συμβουλευτική θα μπορούσε να οδηγήσει στην άρση του νομικού αποκλεισμού.

Συμπερασματικά, οι γυναίκες πρέπει να παραμείνουν «προσεκτικές στις νίκες που πανηγυρίζουν» διότι το περιβάλλον παραμένει «συντηρητικό και πατριαρχικό».

Υπογράμμισε κλείνοντας, ότι το Ιδιωτικό παραμένει Πολιτικό.

Πολλαπλές διακρίσεις

Η καθηγήτρια Ψυχολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Αναστασία Ζήση εστίασε στις «πολλαπλές διακρίσεις». Ξεκίνησε με την έρευνα για τις υπηρεσίες υποστήριξης των Βαλσαμάκη, Πατέρα, Σκλάβου, Μαστρογιαννάκη.

Οι πρόσφυγες υποφέρουν βία κατά συρροή που προστίθεται στην ήδη τραυματική προσφυγική τους εμπειρία.

Οι Σύριες, συγκεκριμένα, βιώνουν έναν αποκλειστικού τύπου κοινωνικό αποκλεισμό. Άντλησε πληροφορίες από τα κείμενα της Μαρίας Κωνσταντίνας Χολέβα και επίσης των Χαλκιά, Τσιγκάνου, Λεμπέση.

Η ομότιμη καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αιγαίου Μαρία Γκασούκα ανέπτυξε ασυνήθιστη τοποθέτηση για τις δυναμικές προεκτάσεις του Λόγου και την έμφυλη διάστασή του.

Είμαι εκείνη που νομίζουν οι άλλοι

Εντοπίζει ενδιαφέρουσες έρευνες μέσα στο βιβλίο. Καταρχήν της Μαρούλας Κανταράκη «καταλαβαίνουμε όλες το ίδιο;». Επίσης του Φώτη Πολίτη για τις αναπαραστάσεις βίας στο έργο του Στρατή Μυριβήλη. Η κόρη του είχε ομολογήσει το πόσο κακοποιητικός πατέρας και σύζυγος είχε υπάρξει.

Έτσι, η καθηγήτρια διερωτάται «κατά πόσο άνδρες συγγραφείς γράφουν για πραγματικές γυναίκες ή για το πώς θα έπρεπε να είναι». Και επίσης «αν νομιμοποιούνται οι άνδρες να γράφουν» για τις γυναίκες.

Αναφέρθηκε και στη δική της παρόμοια έρευνα για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Ύστερα μεταπήδησε στο κείμενο των Φανιουδάκη και Ευφραιμίδη για την έμφυλη βία στο ρεμπέτικο τραγούδι.

Το πώς ταυτίζεται με την κυρίαρχη αρρενωπότητα και τις κυρίαρχες αντιλήψεις.

Το πώς οι γυναίκες θεωρούνται ηθικοί αυτουργοί για κάθε αρνητική πράξη των ανδρών δικαιώνοντας την έμφυλη τάξη.

Μέσα από μακραίωνη διαδικασία που εντοπίζεται στις αρχαϊκές κοινωνίες και τα θρησκευτικά κείμενα, εσωτερικεύεται η κυρίαρχη κουλτούρα. Σπάργανά της βρίσκονται και στην αριστοτελική σκέψη.

Για να επανέλθει στο πυρηνικό ερώτημα της Έντνα Ο Μπράιαν: Γιατί οι γυναίκες δεν έχουν κάτι να αντιπροτείνουν αλλά παραμένουν θεματοφύλακες του σεξισμού;

Ανατρέχει στον Πιραντέλλο (θεατρικός συγγραφέας του Παραλόγου). Στο κείμενο όπου σημειώνει «είμαι εκείνη που νομίζουν οι άλλοι»…

Επιλογή της συμμετοχής

Η γνωστή ιστορικός και καθηγήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μαρία Ρεπούση, επανέλαβε ότι «κάθε λόγος ευνοεί τη δράση».

Ωστόσο επιχειρώντας μία συμπύκνωση του βιβλίου, παραδέχτηκε μια νότα αισιοδοξίας «για εμάς τις παλιές φεμινίστριες».

Στο τρίτο φεμινιστικό κίνημα διακρίνει σημαντικές μετατοπίσεις στην ανάδειξη πολλαπλών ανισοτήτων.

Επισήμανε ότι η βία παραμένει διαταξική. Υπενθύμισε τον κίνδυνο του να είναι κανείς γυναίκα και μαύρη.

Αναφέρθηκε τέλος στην Καίτη Παπαρρήγα Κωσταβάρα.

Η Μαρία Ρεπούση θυμήθηκε με συγκίνηση ότι μετά το θάνατό της το 2015 είχε δηλωθεί η επιθυμία της (με τις ομιλήτριες στο πάνελ) να τιμηθεί με κάποιο τρόπο η κληρονομιά της.

Μια γυναίκα που πάλεψε για όλες τις διακρίσεις, για τους αδύναμους και περιθωριακούς. Αγωνίστηκε για την ενδυνάμωση των οροθετικών μέχρι και για το trafficking (ακόμη και των ανδρών).

Υπήρξε δηλαδή μια αριστερή φεμινίστρια.

Η Μαρία Ρεπούση έκλεισε με την επισήμανση (και προτροπή) ότι «η επιλογή της ήταν η επιλογή της συμμετοχής».

Αξίζει ίσως μια μνεία στη διάσημη ρήση της Καίτης Παπαρρήγα Κωσταβάρα: «Οι γυναίκες δεν είμαστε κατηγορία. Είμαστε το μισό…».

Διαβάστε επίσης Όλγα Κεφαλογιάννη για Συνεπιμέλεια: «Το νομοσχέδιο, αντί να ενώνει διχάζει»