Ο Γιάνης Βαρουφάκης με την οίηση που τον διακατέχει, επανέρχεται στη μόνιμη επωδό του: Στο βιβλίο Tο Άλλο Τώρα. Αντιμέτωποι μ’ ένα εναλλακτικό παρόν, φαντάζεται τη σημερινή πραγματικότητα αν υποθετικά το 2008 είχε καταρρεύσει ο καπιταλισμός. Το νέο του πόνημα κυκλοφόρησε μόλις πριν από μια ώρα (από τη στιγμή που σημειώνονται αυτές οι γραμμές…).

Σε αυτό το υβριδικό βιβλίο μεταφέρει τον αναγνώστη στο φανταστικό μέλλον του 2025. Ο ίδιος το χαρακτηρίζει πολιτικής επιστημονικής φαντασίας.

Η δράση εξελίσσεται στο Άλλο Τώρα. Συνθέτει ένα οικονομικό σενάριο για να αναλύσει με οικονομικούς όρους πώς θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί τα πράγματα διαφορετικά: Το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα μπορεί πράγματι να αντικατασταθεί από μια πιο ελεύθερη κοινωνία; Ποιοι θα πρωταγωνιστήσουν σε αυτήν;

«Τέσσερα χρόνια µετά την πανδηµία, τρεις φίλοι τυχαία ανακαλύπτουν ότι το 2008 ο χωροχρόνος χωρίστηκε σε δύο τροχιές. Τη δική µας. Κι ένα Άλλο Τώρα, όπου τα γεγονότα του 2008 πήραν εντελώς διαφορετική τροπή, οδηγώντας σ’ έναν κόσµο αντίστοιχο µεν µε τον δικό µας, αλλά εντυπωσιακά εκδηµοκρατισµένο. Χωρίς αφεντικά. Χωρίς τράπεζες. Χωρίς χρηµατιστήρια. Χωρίς ψηφιακούς κολοσσούς. Χωρίς δισεκατοµµυριούχους. Χωρίς κρατικό αυταρχισµό», σημειώνει εισαγωγικά ο εμπνευσμένος ως συγγραφέας Βαρουφάκης.

Φαντάζεται τρεις φίλους: Την Αμερικανίδα νεοφιλελεύθερη οικονομολόγο Εύα, την αγγλίδα, μαρξίστρια-φεμινίστρια και απαρεγκλίτως αντιδραστική Άιρις, τον μηχανικό ψηφιακών τεχνολογιών Κώστα από την Κρήτη. Ο τελευταίος σιχαίνεται την κυριαρχία των Big Tech.

Οι ήρωές του, παρότι σχηματικοί, εφόσον λειτουργούν ως σύμβολα των αντίστοιχων ιδεολογιών τους, μοιάζουν εξόχως αληθοφανείς. Θαρρεί κανείς πως βασίζονται σε αληθινούς φίλους του Γιάνη. Και οι τρεις θα δοκιμάσουν τις αντοχές των πεποιθήσεών τους. Θα ανιχνεύσουν τα όρια της ελευθερίας στη (μετα-υλική) εποχή.

Η παγκόσμια «τεχνοεξέγερση» του 2009-2013 διαμόρφωσε στο Άλλο Τώρα τη διεθνή, µετακαπιταλιστική πραγματικότητα. Οι εταιρείες ανήκουν ισότιµα σ’ όλους τους εργαζόµενους -μνεία στα ιδανικά του Ισπανικού Εμφυλίου. Επιχειρηματίες συνδικαλιστές:Ένα άτομο, μία μετοχή, μία ψήφος.

Πώς θα καταπολεμηθεί η φτώχια; Θα υπάρχουν φόροι; Θα εξασφαλιστεί κατοικία για όλους ως εκ των ων ουκ άνευ ουμανιστικό αγαθό; Υπάρχουν αντιπροτάσεις σε όλα. Οικοδομεί ουσιαστικά ολόκληρο το ιδεολογικό του σύστημα.

Το βασικό εισόδηµα καθώς και ένα βασικό κληροδότηµα ανήκει δικαιωματικά στον καθένα. Η στέγη κοινωνικοποιείται και οι αγορές λειτουργούν ακόμη πιο ελεύθερα (έως και αναρχικά;). Αναρωτιέται κανείς, όλα αυτά έρχονται από το μέλλον ή από το παρελθόν;

Υπάρχει πράγματι επίγειος παράδεισος; Μάλλον όχι, ακόμη και για τον ίδιο τον οικονομολόγο. Ο Βαρουφάκης εμπνέεται μία σεναριακή ανατροπή όταν οι τρεις πρωταγωνιστές του έρχονται αντιμέτωποι με αμείλικτο δίλημμα. Πού βρίσκεται το τέλος της δικής τους μεταρρυθμιστικής επανάστασης; Η αναζήτηση της απόλυτης ουτοπίας αποτελεί φενάκη;

Ακόμη και σε ένα αναρχικό σύστημα (για να θυμηθεί κανείς τον φιλόσοφος του αναρχισμού Ρόμπερτ Νόζικ), μπορεί να υπάρξει κοινωνική ελευθερία; Θα εξαλειφθεί ο ρατσιμός, ο μισογυνισμός, η ομοφοβία; Τα βουνά κινούνται αλλά οι πεποιθήσεις επιμένουν…

«Ρηξικέλευθο τόσο στη µορφή όσο και στο όραµά του, Το Άλλο Τώρα συνδυάζει την επιστηµονική φαντασία και τον πλατωνικό διάλογο µε τη λογοτεχνία για να δείξει ότι υπάρχει εναλλακτική στον καπιταλισµό, ενώ ταυτόχρονα µας φέρνει αντιµέτωπους µε το µεγαλύτερο ερώτηµα: Μέχρι πού είµαστε διατεθειµένοι να φτάσουµε για να την κατακτήσουµε;», αναγράφουν οι επιμελητές του βιβλίου.

Ενώ ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης και σεναριογράφος Αλφόνσο Κουαρόν χαρακτήρισε οραματικό Το Άλλο Τώρα: «Συνδυάζοντας ένα προκλητικό νοητικό πείραµα µ’ ένα βαθιά καινοτόµο αφήγηµα επιστηµονικής φαντασίας, ο Γιάνης Βαρουφάκης µάς ζητά να σκεφτούµε πώς η ανθρωπότητα µπορεί να εξισορροπήσει την ελευθερία µε τη δικαιοσύνη, επιτρέποντάς µας, όµως, να βγάλουµε τα δικά µας συµπεράσµατα».

Φαίνεται πως ο Γιάνης εξακολουθεί να θεωρείται ροκ σταρ διανοούμενος στο διεθνές στερέωμα. Ο έτερος περιβαλλοντιστής, αριστερός ακτιβιστής και διάσημος συνθέτης Μπράιαν Ίνο (Brian Eno) συμφωνεί με τον προλαλήσαντα: «Έργο-ορόσηµο… Το όραµα µιας νέας κοινωνίας που σκέφτεται διαφορετικά είναι ίσως το πιο σηµαντικό πράγµα που µπορεί να προσφέρει ένας καλλιτέχνης αυτή τη στιγµή».

Όχι απλοϊκά αλλά απλά και απλώς αφηγηματικά

Ο Γιάνης Βαρουφάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961, όπου και αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραΐτη. Όπως εξάλλου και η καλλιτέχνις σύζυγός του, η κατά τι μικρότερή του Δανάη Στράτου.

Σπούδασε Μαθηματικά και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ της Αγγλίας και του Μπέρμινγχαμ. Δίδαξε στα περίφημα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ, του Σίδνεϊ, της Γλασκόβης, της Αθήνας, μεταξύ άλλων.

Υπήρξε ως γνωστόν ο μοιραίος υπουργός Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ από τον Ιανουάριο ως τον Ιούλιο του 2015. Λειτουργεί σήμερα ως Γραμματέας του ΜέΡΑ25. Τα βιβλία του εξελίσσονται σε διεθνή μπεστσέλερ. Ας σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο εκδόθηκε πρώτα στα αγγλικά.

Ο Πατάκης μόλις επανακυκλοφόρησε επίσης το βιβλίο Μιλώντας στην κόρη μου: Μια σύντομη εξιστόρηση του καπιταλισμού. Πρόκειται για παλιότερη μελέτη του Βαρουφάκη στην οποία δόθηκε νέος τίτλο. Ενώ φιλοτεχνήθηκε και νέο εξώφυλλο.

Στους νέους και τα παιδιά δεν χρειάζεται να μιλάει κανείς με απλοϊκούς όρους, σαν να μην καταλαβαίνουν. Μπορεί να εξηγεί ενήλικες έννοιες με απλό, αφηγηματικό τρόπο. Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί αφαίρεση και συμπύκνωση νοημάτων από τον ομιλητή ή συγγραφέα. Πρόκειται, δηλαδή, για πολύ απαιτητική εργασία. Ο Βαρουφάκης, πρέπει κανείς να παραδεχτεί, ότι το πετυχαίνει.

Παρουσιάζει µια αφήγηση για την οικονοµία που η ίδια του η κόρη δεν θα βαριόταν να ακολουθήσει σελίδα σελίδα.

Μερικά από τα ερωτήματα που σπεύδει να καλύψει:

Πώς προέκυψε ο σύγχρονος κόσµος; Γιατί οι θεωρίες των οικονοµολόγων συμπλέουν με τα προβλήματα και όχι με τις λύσεις που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη πραγματικότητα;

Πότε και πώς γεννήθηκε η πρωτοκαθεδρία του κέρδους; Γιατί δε θα υπήρχε ποτέ πλούτος χωρίς χρέος; Από πού προκύπτει η εξοργιστική εξουσία των τραπεζιτών; Τι κρύβεται πίσω από τις οικονοµικές κρίσεις; Υπάρχει ελπίδα η ανθρωπότητα να πάψει να λειτουργεί ως «ανόη-τος» ιός που σκοτώνει τον οργανισµό στον οποίο ζει; Τι είναι το χρήµα και γιατί έχει «ανάγκη» τη δηµοκρατία;

Προσεγγίζει τα μεγάλα ζητήματα με τρόπο που επιτρέπει σε νέους με παρθένα ματιά να εξετάσουν το ζήτημα της κρίσης πολυπρισματικά. Και κυρίως «τους λόγους για τους οποίους οι κρατούντες αρνούνται πεισµατικά να λάβουν τις αποφάσεις που θα έφερναν τη λύτρωση των κοινωνιών µας στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, στον κόσµο όλο».

Από την άλλη, για αρκετούς Έλληνες θεωρείται ιταμή προσπάθεια από έναν άνθρωπο που έφερε τη χώρα στα χείλη του γκρεμού. Σε μια χώρα με βραχύβια μνήμη, η εμπειρία του όχι και τόσο μακρινού 2015 δεν έχει εξαληφθεί.

Πληροφορίες:

Γιάνης Βαρουφάκης

Tο Άλλο Τώρα. Αντιμέτωποι μ’ ένα εναλλακτικό παρόν
Τίτλος Πρωτότυπου: Another now: Dispatches from an alternative present

Εκδόσεις Πατάκη, Ιούνιος 2021

Σελίδες 480

Μιλώντας στην κόρη μου: Μια σύντομη εξιστόρηση του καπιταλισμού

Εκδόσεις Πατάκη, Ιούνιος 2021

Διαβάστε επίσης https://www.mononews.gr/politismos/ta-sfagia-tou-deste-to-kalokeri-tou-koronoiou-parousiazoun-kosti-veloni 

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση