Σχεδόν 100 χρόνια μεσολάβησαν από το 1821 ως το 1912, όταν η Μακεδονία ενσωματώθηκε στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Ένας αιώνας προσμονής, όπου η φλόγα της εξέγερσης έκαιγε όλους τους Έλληνες, ώσπου να έρθει η ώρα της ελευθερίας. Και αυτή ακριβώς τη σημαντική περίοδο για τη Μακεδονία, που βρισκόταν ακόμη υπό τον οθωμανικό ζυγό θέλει να φωτίσει η έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, που με τίτλο «Για μια φλόγα που καίει. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη – Μακεδονία [1821-2021]» θα εγκαινιαστεί στις 15 Ιουλίου.

Πρόκειται εξάλλου για τη συμμετοχή του μουσείου στον εορτασμό για τα 200 χρόνια από τον σημαντικότερο σταθμό της νεότερης ελληνικής ιστορίας, το ξέσπασμα του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία.

Εστιάζοντας στον ρόλο των αρχαιοτήτων ως υλική υπόσταση και πνευματική παρακαταθήκη στη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης η εκθεσιακή αφήγηση εντάσσει τα χρόνια της Επανάστασης, αλλά και τα χρόνια πριν και μετά από αυτήν, στη συνολική ιστορική διαδρομή της Θεσσαλονίκης. Αρχαιότητες, έργα που προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές, κειμήλια και αρχειακά δεδομένα παρουσιάζονται μαζί με κείμενα, οπτικό και ηχητικό υλικό συνθέτοντας ένα σύνολο που στοχεύει στον αναστοχασμό της ιστορίας της πόλης μέσα από τις περιπέτειες των μνημείων της και τη μνήμη.

Το μονόφυλλο του Ρήγα με την προσωπογραφία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η σημαία των Μακεδόνων αγωνιστών, το γιαταγάνι του αρματολού αγωνιστή Γεωργάκη Ολύμπιου είναι μεταξύ των 117 αντικειμένων της έκθεσης, που συμπλέκονται έτσι, με τις προσωπικές ιστορίες επώνυμων και ανώνυμων, αντανακλώντας τα γεγονότα, τις ιδεολογίες και το πνεύμα της εποχής ενώ παράλληλα δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα που προκύπτουν γι΄ αυτήν την ιστορική περίοδο.

Οι περιγραφές των ταξιδιωτών και περιηγητών, ο τρόπος που είδαν και κατέγραψαν τα αρχαιοελληνικά μνημεία της Θεσσαλονίκης του Λεβάντε αποτελούν πολύτιμο υλικό για την γνώση αυτής της εποχής. Όπως και ο ρόλος, που έπαιξαν οι αρχαιότητες στις προεπαναστατικές διεργασίες και στη δημιουργία των απελευθερωτικών οραμάτων του μακεδονικού χώρου. Τα επαναστατικά κινήματα και οι αγωνιστές της Μακεδονίας , αλλά και η δράση της ελληνικής κοινότητας στα χρόνια της προσμονής για την απελευθέρωση συνθέτουν εξάλλου ξεχωριστές ιστορικές ενότητες. Και δεν μπορεί να μη γίνει αναφορά στα τείχη της Θεσσαλονίκης, που διαφύλαξαν μέσα τους και στη συνέχεια αποκάλυψαν τα μνημονικά ίχνη της πολυτάραχης ιστορίας της. Ως την πολυπόθητη ελευθερία με τις αλλαγές, που σημάδεψαν τον μετασχηματισμό της Θεσσαλονίκης μετά από την οθωμανική κατάκτηση.

«Για μια φλόγα που καίει» - Η Θεσσαλονίκη προσμένοντας την ελευθερία
Το γιαταγάνι του αρματολού αγωνιστή Γεωργάκη Ολύμπιου

Οι φορείς και οι συλλέκτες, οι οποίοι συμμετέχουν με δανεισμό αντικειμένων στην πραγματοποίηση της έκθεσης είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, η Συλλογή Γιώργου Κωνσταντινίδη (ιστορικό οικογενειακό αρχείο), η Συλλογή Κώστα Σταμάτη με γκραβούρες, η Συλλογή Βασίλη Νικόλτσιου με ιστορικά πολεμικά κειμήλια). Άλλοι φορείς και συλλέκτες εξάλλου έδωσαν την άδεια για τη χρήση οπτικού υλικού.

«Για μια φλόγα που καίει» - Η Θεσσαλονίκη προσμένοντας την ελευθερία
Μονόφυλλο του Ρήγα με την προσωπογραφία του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Στο πλαίσιο της έκθεσης προβάλλεται σύντομη ταινία, διάρκειας 7 λεπτών, που μεταδίδει μέσα από την εικόνα, την αφήγηση και το ηχητικό περιβάλλον την ατμόσφαιρα και τα μηνύματα της διοργάνωσης. Παράλληλα και σε συνεργασία με το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (Γενικά Αρχεία του Κράτους-Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας) θα διενεργείται εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ένας χάρτης, ένα νόμισμα, μια ιστορία για την ελευθερία» με τη Χάρτα της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή να μετατρέπεται σε επιτραπέζιο παιχνίδι για μαθητές του Δημοτικού.

«Για μια φλόγα που καίει» - Η Θεσσαλονίκη προσμένοντας την ελευθερία
Σημαία των Μακεδόνων αγωνιστών

Η έκθεση θα συνοδευτεί από δίγλωσσο κατάλογο στα ελληνικά και αγγλικά, ο οποίος θα κυκλοφορήσει σύντομα.

Info

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Μανόλη Ανδρόνικου 6
Έκθεση: Για μια φλόγα που καίει. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη – Μακεδονία [1821-2021].
Διάρκεια: 15 Ιουλίου 2021 – 17 Ιουλίου 2022

Διαβάστε επίσης:

Εριέτα Αττάλη: Η διεθνής φωτογράφος της αρχιτεκτονικής και του τοπίου στο Βυζαντινό Μουσείο

Εθνική Πινακοθήκη: Άνοιξε ο δρόμος για την επιστροφή των δύο κλεμμένων πινάκων, κατατέθηκαν τα έγγραφα κυριότητας

Νίκος Μπακουνάκης: Το ανεξίτηλο μελάνι της δημοσιογραφίας σαν μυθιστόρημα