Φροντιστές πάγου και φύλακες αγριόγατων – Υπηρέτες βασιλιάδων στο Παλάτι του Κένσινγκτον

Η ιστορία «από κάτω προς τα πάνω». Για ανθρώπους, που για όλη τους τη ζωή βρίσκονταν στην αφάνεια, πίσω –ή κάτω – από βασιλιάδες, βασίλισσες, πρίγκιπες, υπηρετώντας τους μέσα στα ανάκτορα.

Μια άλλη ματιά στη λάμψη του βρετανικού θρόνου εν προκειμένω, γι’ αυτούς που συνέβαλαν, έστω και σε απειροελάχιστο βαθμό στην καλογυαλισμένη επιφάνεια αυτής της λάμψης αλλά έμειναν ξεχασμένοι και άγνωστοι, έχοντας απλώς ζήσει «Ανείπωτες ζωές».

Όπως ακριβώς είναι και ο τίτλος της έκθεσης στο Παλάτι του Κένσινγκτον, που θέλει να τιμήσει 170 χρόνια αφανούς εργασίας από το προσωπικό, που το κράτησε σε λειτουργία.

«Κάναμε μία σειρά από εκθέσεις που άγγιξαν τη ζωή όσων ζούσαν στα ιστορικά βασιλικά ανάκτορα, αλλά αισθανθήκαμε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να εξερευνήσουμε την ιστορία τους ξεκινώντας από κάτω και να επικεντρωθούμε σε αυτούς που εργάστηκαν πίσω από τον θρόνο», όπως λέει ο συν-επιμελητής Σεμπάστιαν Έντουαρντς.

Οι «Ανείπωτες ζωές» έτσι, αναδεικνύουν πλήθος εκθεμάτων συνδυάζοντας, για παράδειγμα, ένα πριόνι πάγου και ένα κάθισμα- πρώιμη τουαλέτα (πιθανώς φτιαγμένη για τον Γουίλιαμ Γ΄ περί το 1699) με τα ελάχιστα υπάρχοντα που διέθεταν οι τροφοί οι οποίες θήλαζαν τα βρέφη ή τον κυνηγό αρουραίων και τον φύλακα αγριόγατων, οι οποίοι εργάστηκαν για τους μονάρχες της Βρετανίας μεταξύ 1660 και 1830.

Κι αν πολλά από τα αντικείμενα της έκθεσης θεωρούνται σαφώς ευτελή, η σημασία τους όμως για την ανάδειξη του θέματος είναι καθοριστική.

Φροντιστής πάγου

Η έρευνα για την έκθεση έριξε άλλωστε φως σε ιδιαίτερες περιπτώσεις υπηρετών ή αρμοδιοτήτων, όπως ήταν μία γυναίκα, που υπηρέτησε ως Φροντιστής Πάγου και Χιονιού με καθήκον να κόβει πάγο από τις παγωμένες λίμνες, προκειμένου να μεταφερθεί στο παλάτι και να δροσίσει τα ποτά ή μία 96χρονη καθαρίστρια τουαλέτας.

Οι ζωές αυτών και άλλων πολλών φωτίζονται μέσα από θεματικές ενότητες, όπως αυτή με τίτλο «Φροντίδα και Οικειότητα» στην οποία εκτίθεται μία λευκή, λινή ποδιά, που φορούσε η υπηρέτρια γκαρνταρόμπας της βασίλισσας Σάρλοτ, Αν Ελίζαμπεθ Θίελκ, το 1786.

Στην ενότητα εξάλλου «Ικανότητες και Εξειδίκευση» παρουσιάζεται το μοναδικό φόρεμα που έχει διασωθεί από τη βασίλισσα Σάρλοτ, δανεικό από το Μουσείο Μόδας στο Μπαθ.

Η ίδια ενότητα επισημαίνει και την κρίσιμη ασφάλεια, την οποία παρείχε το προσωπικό, που καλούνταν να αντιμετωπίσει απειλητικές πυρκαγιές με πυροσβεστικούς κάδους, όπως αυτός των μέσων του 19ου αιώνα που φέρει την ονομασία «Kensington Palace» με μια κορώνα.

Άλλωστε, όπως αναφέρουν τα στοιχεία της έκθεσης σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις, υπηρέτες και προσωπικό είχαν σώσει το παλάτι του Κένσινγκτον από τη φωτιά.

Παιδικά αντικείμενα

Ανάμεσα στα αντικείμενα της έκθεσης υπάρχουν ακόμη, ένα υφασμάτινο καπελάκι για μωρό –συγκεκριμένα τον μετέπειτα Γεώργιο Δ΄- ένας φάκελος που περιέχει μαλλιά από τον Πρίγκιπα Εδουάρδο (Δούκα του Κεντ), μία χάρτινη μεζούρα για την μέτρηση του ύψους των παιδιών του βασιλιά Γεωργίου Γ΄ και της βασίλισσας Σάρλοτ και δύο παιδικές, υφασμάτινες ταινίες, που ανήκαν στον πρίγκιπα Φρειδερίκο (Δούκα του Γιορκ) η ροζ και του βασιλιά Γεωργίου Γ΄ η μπλε.

Ειδικά για την έκθεση εξάλλου, βρέθηκε τρόπος να καλυφθούν και τα κενά, που είναι ασφαλώς πολλά, μέσα από την «επιστράτευση» σύγχρονων καλλιτεχνών.

Ο Ματ Σμιθ κατασκεύασε έτσι, δώδεκα κεραμικά πιάτα για να αφηγηθεί την ιστορία του ντροπιασμένου κυρίου Ούσερ Γκάσταβους Γκάιντεκενς (ή «Γκάστι»), ο οποίος υπηρετούσε τη βασίλισσα Σάρλοτ από το 1777 έως το 1792.

Ως τότε δηλαδή, που όπως λένε οι πηγές «συνελήφθη στο Χάιντ Παρκ σε “μια αφύσικη κατάσταση” με έναν 18άχρονο υπάλληλο δικηγορικού γραφείου».

Μια ακόμη σύγχρονη προσέγγιση είναι όμως και η ζωγραφισμένη μελέτη της τοιχογραφίας της «Σκάλας του Βασιλιά» και μία φωτογραφία ενός μαύρου μουσικού, συγκεκριμένα του βαρύτονου Πίτερ Μπράθγουεϊτ κάτω από αυτήν την τοιχογραφία.

Πορτρέτα υπηρετών

Αλλά οι «Ανείπωτες ζωές» αφηγούνται και την αυξανόμενη πολυπολιτισμικότητα του εργατικού δυναμικού εκείνη την εποχή μέσα από τις κατακτήσεις της Βρετανίας. Στην έκθεση έτσι, στην ενότητα «Προέλευση και Ταυτότητες» περιλαμβάνονται «τρία εξαιρετικά πορτρέτα, τα οποία παρουσιάζονται πιθανώς για πρώτη φορά από τότε που ζωγραφίστηκαν στη Βρετανία, πριν από περισσότερα από 300 χρόνια», όπως αναφέρει ο Σεμπάστιαν Έντουαρντς.

Όλα είναι δημιουργίες του σερ Γκόντφρεϊ Νέλερ και το πρώτο από αυτά απεικονίζει τον Φύλακα του Ιδιωτικού Ταμείου Μεχμέτ φον Κένιστροϊ, ο οποίος είχε πιαστεί αιχμάλωτος στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και μεταφέρθηκε στη Βρετανία, όπου εξευγενίστηκε το 1716. Ενώ ένα άλλο πορτρέτο απαθανατίζει την γερμανίδα σύζυγό του, Μαρί Βίντεκεντ.

Επρόκειτο δηλαδή, για το πρώτο διαφυλετικό ζευγάρι, που είχε ζήσει ανάμεσα σε βασιλιάδες, στη γερμανική αυλή του βασιλιά Γεωργίου Α’.

Δίπλα τους εμφανίζεται και ο τούρκος καμαριέρης Ερνστ Αουγκούστ Μουστάφα φον Μισιτρί, το πορτρέτο του οποίου ανακαλύφθηκε πρόσφατα στη Γερμανία και αγοράστηκε από έναν συλλέκτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος το έχει δανείσει στην έκθεση.

Εν τέλει, όπως σημειώνει η συν-επιμελήτρια της έκθεσης Μίσκα Σίνχα «Με τόσα λίγα, που έχουν απομείνει από την παρουσία τους, συχνά διαπιστώνουμε, ότι η κληρονομιά που έμεινε πίσω από αυτούς τους ανθρώπους, που εργάστηκαν στα βασιλικά ανάκτορα πριν από 300 χρόνια είναι απλώς αόρατη».

Διαβάστε επίσης:

Από γυναίκες μόνον – Φωτογραφική δημιουργία από τη Μεταπολίτευση ως σήμερα

Η Μονή Χώρας στην Κωνσταντινούπολη θύμα της ισλαμοποίησης του Ερντογάν

Μινωικό ανάκτορο της Ζωμίνθου: Μέτρα πυροπροστασίας