Φως, περισσότερο φως για τα γλυπτά του Ζαππείου από την Ελευθερία Ντεκώ

Γυμνός, καθισμένος σ’ ένα βράχο, ο μικρός μαρμάρινος Έρωτας προσπαθεί να σπάσει το τόξο του.

Άγνωστο γιατί. Μέσα στο σκοτάδι της νύχτας, όμως, το φως που πέφτει επάνω του δείχνει όλη την προσπάθεια του μικρού θεού, με το πεισματικό πηγούνι του, τα χαμηλωμένα μάτια και την ένταση στα χέρια.

Μπορεί στις νύχτες του εγκλεισμού ο περίπατος στο Ζάππειο να μην έχει διάρκεια, όμως κι έτσι ακόμη οι νέοι φωτισμοί των αγαλμάτων που συνθέτουν την υπαίθρια γλυπτοθήκη του, δίνουν μια άλλη αίσθηση, φρέσκια, και σίγουρα γιορτινή.

Γιατί είναι ένα νέο φως αυτό, που έριξε στα γλυπτά η Ελευθερία Ντεκώ, αναδεικνύοντας ευεργέτες, αγωνιστές, ποιητές, φιλέλληνες, ιστορικούς, πολιτικούς, πρόσωπα υπαρκτά, αλλά και μυθικά.

Ένα σύνολο 17 αγαλμάτων (από τα 23 που ανήκουν στο Ζάππειο), μια πρωτοβουλία της προέδρου του Δ.Σ. της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, κυρίας Χριστίνας Βαγενά, που θέλησε να «ρίξει φως» στα πρόσωπα της νεότερης ελληνικής και όχι μόνον ασφαλώς, φέρνοντάς τα πιο κοντά μας μέσα από το έργο της καταξιωμένης σχεδιάστριας φωτισμού, Ελευθερίας Ντεκώ.

«Ως επισκέπτης και παρατηρητής του χώρου του Ζαππείου, αλλά πάνω απ’ όλα ως πολίτης της Αθήνας, θεώρησα απαραίτητο η ζωντάνια που διακατέχει το ίδιο το κτίριο, αλλά και το όμορφο και ιστορικό περιβάλλον του κατά τη διάρκεια της ημέρας, να είναι το ίδιο αισθητή και τις νυχτερινές ώρες», όπως λέει η ίδια.

Και, για το σκοπό αυτό, έσκυψε πάνω από κάθε γλυπτό ξεχωριστά, ώστε να μπορέσει να τονίσει την ιδιαιτερότητά του με τις δέσμες του φωτός. Να σημειωθεί, μάλιστα, ότι το έργο της προσφέρθηκε αφιλοκερδώς. Χάρις σ’ αυτό δόθηκε «νέα πνοή στα γλυπτά», επισημαίνει άλλωστε η κυρία Βαγενά.

Σημαντική ήταν και η συμβολή των γεωπόνων του Ζαππείου, που ασχολήθηκαν με την αποκλάδωση θάμνων και δέντρων, για να επιτευχθεί η απρόσκοπτη θέαση των γλυπτών. Ανάμεσά τους, εκτός από τον θαυμάσιο «Έρωτα Τοξοθραύστη» του Γεώργιου Βρούτου, έργο που βρίσκεται στο Ζάππειο από 1924, αν και είχε φιλοτεχνηθεί στα τέλη του 19ου αιώνα, ξεχωρίζει και ο «Άγγελος» του ίδιου σπουδαίου γλύπτη, με αρχαιοελληνικές επιρροές στο όλο πτυχώσεις ένδυμά του.

Στα τέλη του 19ου αιώνα είχε αποκτήσει ο Κήπος τα μνημειακών διαστάσεων γλυπτά του, ως αναφορές στη νεότερη ιστορία του έθνους, όπως αναφέρει στη μελέτη της για τα έργα τέχνης στους δημόσιους χώρους της Αθήνας η αρχιτέκτονας κυρία Ζέττα Αντωνοπούλου.

Όταν έγιναν τα εγκαίνια του Ζαππείου Μεγάρου, με αφορμή την διοργάνωση των Δ΄ Ολυμπίων, στα δεξιά και αριστερά της μεγάλης μαρμάρινης σκάλας που οδηγεί στον Κήπο, βρίσκονταν ήδη οι δύο ανδριάντες των ευεργετών, του Κωνσταντίνου και του Ευαγγελή Ζάππα, έργα των Γ. Βρούτου και  Ι. Κόσσου αντίστοιχα.

Στη συνέχεια, όμως, κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου, οι ανδριάντες μεταφέρθηκαν στη σημερινή τους θέση, συμμετρικά της πρόσοψης του Ζαππείου. Ο ανδριάντας του επίσης εθνικού ευεργέτη Ι. Βαρβάκη τοποθετήθηκε το 1890.

Είχε ανατεθεί στον γλύπτη Λεωνίδα Δρόση, αλλά τις γυναικείες μορφές στο βάθρο είχε ολοκληρώσει ο μαθητής του, Γ. Ξενάκης. Ενώ εμπνευσμένο από τον αγώνα των Ελλήνων για την Ελευθερία είναι και το μνημείο του Βύρωνα, έργο των M. A. Chapu και Al. Falguiere, που απέδωσαν την Ελλάδα να στεφανώνει τον ποιητή γεμάτη ευγνωμοσύνη.

Μία ομάδα προτομών, που απεικονίζουν ποιητές, τοποθετήθηκαν στον Κήπο του Ζαππείου κατά τον Μεσοπόλεμο με πρωτοβουλία του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Είναι οι προτομές των Αχιλλέα Παράσχου και Γεωργίου Σουρή, και τα δύο έργα του Γ. Δημητριάδη του Αθηναίου, καθώς και η προτομή του ποιητή Ιωάννη Πολέμη, έργο του Τήνιου γλύπτη Λουκά Δούκα.

Η προτομή, εξάλλου, του ιστορικού Κ. Παπαρρηγόπουλου φιλοτεχνήθηκε από τον σπουδαίο Μιχάλη Τόμπρο, με δωρητή τον Κ. Ελευθερουδάκη και λίγο αργότερα, ύστερα από απόφαση της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, ο Γ. Δημητριάδης φιλοτέχνησε την προτομή του Ι. Κυριακού, που ήταν πρόεδρος της Επιτροπής.

Το Ζάππειο, όμως, γρήγορα απέκτησε και άλλα γλυπτά, μεταξύ των οποίων ο «Δισκοβόλος» του Κώστα Δημητριάδη, κορυφαίο έργο της νεοελληνικής γλυπτικής και σύμβολο του Ολυμπισμού, τα σημαντικά έργα του Φιλιππότη ο «Ξυλοθραύστης», ο «Θεριστής» και ο «Μικρός Ψαράς», αλλά και ο «Σάτυρος» του Γ. Δημητριάδη κ.ά.

Στην δεκαετία του ΄50 τοποθετήθηκε και η προτομή του Στέφανου Δραγούμη, που είχε ενδιαφερθεί ιδιαίτερα για τη δημιουργία του Κήπου του Ζαππείου, έργο της Ναταλίας Μελά, ενώ τελευταίο χρονολογικά (1968) είναι ο έφιππος ανδριάντας του Γεώργιου Καραϊσκάκη, έργο του Μιχάλη Τόμπρου.

Η μελέτη της Ελευθερίας Ντεκώ είχε αρχίσει ακριβώς πριν από ένα χρόνο και σ’ αυτήν δεν συμπεριλαμβάνονται δύο από τα γλυπτά που βρίσκονται σε κοινόχρηστο χώρο της πόλης και τα τέσσερα που είναι μέσα στο κτήριο του Ζαππείου.

Κι «όταν με το καλό περάσει η πανδημία, όλοι οι Αθηναίοι θα έχουν τη χαρά να τα ανακαλύψουν και να τα χαρούν», όπως λέει η κυρία Χριστίνα Βαγενά.

Διαβάστε ακόμη:

Η σύγχρονη τέχνη παίζει σκάκι. Και κερδίζει!

Ένας αρχαίος ιερέας στα χαλάσματα ενός τείχους – Σπάνιο εύρημα στη Μικρά Ασία

Όλα τα μυστικά του «Queen’s Gambit» – Εδώ οι απαντήσεις

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση