Έργα του Ρέμπραντ χαμένα επί δύο αιώνες σε δημοπρασία

Στις αρχές του 17^ου αιώνα ένας άνδρας στο Λέιντεν της Ολλανδίας ζήτησε από ζωγράφο της εποχής να ζωγραφίσει δύο πορτρέτα, το δικό του και της συζύγου του. Ήταν ήδη μεγάλοι στην ηλικία και σίγουρα θέλησε να παραμείνει η μνήμη τους στο χρόνο. Ακόμη και για τους απογόνους. Καθώς όμως οι αιώνες περνούσαν οι πίνακες έκαναν κι αυτοί τη διαδρομή τους στο χρόνο αλλά και στον τόπο, ώσπου κάποια στιγμή «χάθηκαν».

Στην πραγματικότητα είχαν ενταχθεί στην ιδιωτική συλλογή μιας οικογένειας στη Βρετανία, όπου φυλάχθηκαν για περίπου 200 χρόνια. Και δεν θα γινόταν όμως σήμερα συζήτηση για το γεγονός, αν ο ζωγράφος που τα φιλοτέχνησε δεν ήταν ο Ρέμπραντ. Αυτά τα μικρά αλλά πολύτιμα έργα έτσι, που χρονολογούνται στο 1635, αξίζουν εκατομμύρια και ένα ακόμη σπουδαίο, ήταν άγνωστα στους μελετητές της τέχνης.

Τα εξαιρετικά σπάνια πορτρέτα του μεγάλου ολλανδού καλλιτέχνη εντοπίσθηκαν κατά τη διεξαγωγή μιας συνηθισμένης αποτίμησης μιας συλλογής από ειδικούς του οίκου δημοπρασιών Christie’s, ο οποίος και θα τα διαθέσει τώρα προς πώληση τον Ιούλιο στο Λονδίνο. Εκεί θα εκτεθούν από τις 6 του μήνα και αφού προηγουμένους θα έχουν ταξιδέψει στη Νέα Υόρκη και στο Άμστερνταμ. Είναι μόλις 20 εκατοστά το καθένα και η εκτίμησή τους, κυμαίνεται από 6,5 ως 10 εκατομμύρια δολάρια.

Η συγγενική σχέση

«Τολμώ να πω, ότι ονειρεύομαι», όπως δήλωσε ο Χένρι Πέτιφερ, υπεύθυνος για την ζωγραφική των Old Master στον Christie’s. Όταν επισκέφθηκε τη συλλογή δεν γνώριζε, τι επρόκειτο να συναντήσει, η συνέχεια όμως, τον άφησε έκπληκτο. Αλλά ενδιαφέρουσα είναι και η ιστορία, που συνδέεται με αυτά.

Η ταυτότητα της οικογένειας  στην οποία ανήκουν δεν αποκαλύφθηκε από τον οίκο, έγινε γνωστό όμως, ότι βρέθηκαν στην κατοχή της, μέσω προγόνων της, που είχαν αγοράσει αυτό το ζευγάρι ελαιογραφιών μικρής κλίμακας το 1824, σε μια δημοπρασία του Christie’s.

Ζωγραφισμένα ακριβώς τη στιγμή που ο Ρέμπραντ δημιουργούσε τη φήμη του ως περιζήτητου καλλιτέχνη, τα πορτρέτα απεικονίζουν τον Γιαν Βίλεμς βαν ντερ Πλεμ και τη σύζυγό του Γιάπχεν Κάρολς, ένα ζευγάρι, που είχε οικογενειακές σχέσεις με τον καλλιτέχνη.

Ο Βαν ντερ Πλεμ που είχε αποκτήσει περιουσία ασχολούμενος με σωλήνες και υδραυλικά ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα στο Λέιντεν.  Ενώ ο γιος τους Ντομίνικος  παντρεύτηκε την κόρη ενός θείου του Ρέμπραντ.  Τη χρονιά μάλιστα, που ο καλλιτέχνης ζωγράφισε τα πορτρέτα, το ηλικιωμένο ζευγάρι είχε αγοράσει έναν κήπο δίπλα σε αυτόν της μητέρας του Ρέμπραντ.

Η αγορά Ρέμπραντ

Για την ταυτοποίηση των έργων εξάλλου, έγιναν όλες οι διαδικασίες που απαιτούνται. Ύστερα από την έρευνα, που έδειξε μια σχεδόν αδιάσπαστη γραμμή προέλευσης και αφού εντοπίσθηκαν οι εικονιζόμενοι, που είχαν κάνει την ανάθεση στον καλλιτέχνη, από τον πλευρά του Christie’s οι πίνακες κρίθηκαν ως γνήσιοι. Στη συνέχεια το υλικό εστάλη για ανάλυση στο Άμστερνταμ, στους ειδικούς του Ράικσμουζεϊουμ, που είναι το παγκόσμιο κέντρο μελέτης του Ρέμπραντ. Το Ράικσμουζεϊουμ με τη σειρά του, αφού διεξήγαγε υλικοτεχνική και ιστορική έρευνα τέχνης κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα.

Όπως λέει τώρα ο Πέτιφερ η ιδιότητα του Ρέμπραντ ως «διεθνούς καλλιτέχνη» σημαίνει, ότι το ενδιαφέρον των αγοραστών είναι πιθανό να επεκταθεί και πέρα ​​από τους πλούσιους κύκλους των συλλεκτών Old Masters, δηλαδή και σε αγοραστές έργων άλλων κατηγοριών, όπως η μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη, καθώς και μουσεία και γκαλερί με υψηλούς προϋπολογισμούς.

Κι αυτό, γιατί η κατηγορία των «Μεγάλων Ζωγράφων» αντιπροσώπευσε πέρυσι μόλις το 7% της αξίας και του όγκου των πωλήσεων έργων τέχνης. Ωστόσο αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην περιορισμένη προσφορά έργων υψηλής ποιότητας σε σύγκριση με την αγορά της σύγχρονης τέχνης, η οποία ανανεώνεται συνεχώς με νέα έργα. «Η πρόκληση είναι να παρέχουμε πραγματικά σπουδαίους πίνακες οι οποίοι όμως είναι πλέον σε πολύ μικρή προσφορά», όπως λέει ο ειδικός των Christie’s.

Να σημειωθεί πάντως ότι το ρεκόρ δημοπρασίας για τον Ρέμπραντ σημειώθηκε το 2009, όταν το έργο «Πορτρέτο ενός άνδρα με τα χέρια στη μέση» πουλήθηκε για 20,2 εκατομμύρια λίρες και πάλι στον οίκο Christie’s.

Διαβάστε επίσης:

Τα διαμάντια είναι παντοτινά! Η δημοπρασία κοσμημάτων μιας δισεκατομμυριούχου

Η συλλογή του θρύλου της μουσικής βιομηχανίας, που ανέδειξε Τζίμι Χέντριξ, Πρινς, Μαντόνα, σε δημοπρασία