Ένας Γκρέκο στην Αθήνα-Έργα από το Λούβρο στην Εθνική Πινακοθήκη

Έργα από τις συλλογές του Μουσείου του Λούβρου, που απεικονίζουν την ανθρώπινη μορφή φθάνουν στην Εθνική Πινακοθήκη κι ανάμεσά τους ένα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, το πορτρέτο του Αντόνιο ντε Κοβαρούμπιας. Επίσης όμως έργα του Μποτσέλι, των εργαστηρίων του Βελάσκεθ και του Ζακ -Λουί Νταβίντ, όπως και αρχαία.

Πρόκειται για 95 έργα, που θα παρουσιασθούν από τις 30 Νοεμβρίου και ως τις 28 Μαρτίου 2022 στην έκθεση με τίτλο «Η Τέχνη του Πορτραίτου. Από τις συλλογές του Λούβρου στην Εθνική Πινακοθήκη».

Ένα εντυπωσιακό σύνολο μέσα από το οποίο αναδεικνύεται η πορεία της ανθρώπινης απεικόνισης στην τέχνη από την αρχαιότητα ως τον 19ο αιώνα, τα χαρακτηριστικά κάθε εποχής _κοινωνικά και πολιτικά_ τα μέσα, ακόμη και οι σκοπιμότητες. Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση αλλά και ως ένδειξη της ελληνογαλλικής φιλίας. Άλλωστε ανταποδοτικά αυτή την εποχή παρουσιάζεται στο Λούβρο η έκθεση «Παρίσι – Αθήνα. Η γέννηση της σύγχρονης Ελλάδας 1675-1919».

Πορτραίτα Φαγιούμ, ειδώλια, γλυπτά, ανάγλυφα, τμήματα ψηφιδωτών, καμέα, κοσμήματα και άλλα, 27 συνολικά, σε μια ποικιλία υλικών και τεχνικών, τα έργα του Λούβρου προέρχονται από τον αρχαιότητα και συγκεκριμένα από την Αίγυπτο, την Εγγύς Ανατολή, καθώς και τον Ελληνορωμαϊκό κόσμο.

Πολύ περισσότερα, 68, χρονολογούνται στα νεότερα χρόνια καταγράφοντας την εξέλιξη του είδους και την απογείωσή του με σπουδαία και διάσημα έργα τέχνης. Πρόκειται κυρίως για προτομές, πίνακες αλλά και έργα μικροτεχνίας γνωστών καλλιτεχνών .

Διάσημα πορτρέτα

Ανάμεσά τους, το έργο του Γκρέκο «Το πορτρέτο του Αντόνιο ντε Κοβαρούμπιας», μία ελαιογραφία σε καμβά του 1595-1600 φιλοτεχνήθηκε στο Τολέδο και απεικονίζει ένα σεβαστό μέλος της κοινωνίας της πόλης. Έναν από τους πιο αξιόλογους νομικούς για την ακρίβεια, καθηγητή Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, μέλος του Συμβουλίου της Καστίλλης και δάσκαλο στον καθεδρικό ναό.

Επιπλέον όμως ο άνθρωπος αυτός ήταν αδελφός του προσωπικού φίλου του ζωγράφου, του Ντιέγκο ντε Κοβαρούμπιας. Εικάζεται μάλιστα, ότι είναι ένα από τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην περίφημη σύνθεση του Γκρέκο «Η ταφή του κόμη του Οργκάθ», όπου συνυπάρχουν προσωπογραφίες πολλών ευγενών του Τολέδο, ακόμη και ο ίδιος ο ζωγράφος και ο γιος του.

Το «Πορτρέτο του Αντόνιο ντε Κουβαρούμπιας» είναι χαρακτηριστικό για τον ουδέτερο τόνο του φόντου, γεγονός που παραπέμπει στην επιρροή του Τιτσιάνο και της βενετικής σχολής στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Το έργο βρίσκεται στο Λούβρο από το 1941 ως αποτέλεσμα ανταλλαγής με ισπανικά μουσεία ενώ στο Μουσείο Ελ Γκρέκο του Τολέδο βρίσκεται ένα ακόμη πορτρέτο του από τον Γκρέκο.

Διάσημο έργο εξάλλου, της περιόδου της Γαλλικής Επανάστασης, «Ο θάνατος του Μαρά» είναι πιστό αντίγραφο του πρωτότυπου που ζωγράφισε ο σπουδαίος καλλιτέχνης Ζακ-Λουί Νταβίντ. Θεωρείται άλλωστε, ότι ο ίδιος είχε δώσει οδηγίες στον Τζοακίνο Τζουζέπε Σεράντζελι να το φιλοτεχνήσει, την ίδια χρονιά που δημιούργησε το αρχικό, το 1793, όταν άλλωστε έγινε και η δολοφονία του Μαρά. Στον πίνακα η δραματική σκηνή του θανάτου του Ζαν Πολ Μαρά αποδίδεται με ρεαλιστικό τρόπο και με πολλά μοντέρνα για την εποχή στοιχεία, αλλά και με την εξιδανίκευση του νεκρού, που ήταν στενός φίλος και ομοϊδεάτης του ζωγράφου.

Ένα έργο πολύ μπροστά για την εποχή του, ταυτόχρονα όμως, ένα από γνωστότερα στην ιστορία της τέχνης, που χρησιμοποιήθηκε προπαγανδιστικά. (Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών στις Βρυξέλλες).

Γενικότερα η επιλογή αυτή των έργων για την έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης στοχεύει στην παρουσίαση, με ιστορικό αλλά και θεματικό τρόπο των πολιτισμικών διεργασιών, που οδήγησαν στην ανάγκη για την διατήρηση στη μνήμη, της εικόνας ενός προσώπου, καθώς και τις διαδρομές της μετεξέλιξής της.

Γιατί το πορτρέτο δεν αναπαράγει απλώς τα φυσικά χαρακτηριστικά κάθε μοντέλου, είναι ταυτόχρονα ένας φορέας κινητής και πολλαπλής αναπαράστασης της ανθρώπινης μορφής, η υποστήριξη της ταυτότητάς της, ένα εξωτερικό σημάδι κοινωνικής επιτυχίας.

Με όλα αυτά τα στοιχεία δεν είναι καθόλου περίεργο που από την αρχαιότητα ήδη το πορτρέτο είναι διαρκές ζητούμενο τόσο κοινωνικά όσο και στην τέχνη, αλλά και ένα τεράστιο πεδίο καλλιτεχνικού πειραματισμού.

Η έκθεση θα αναπτυχθεί στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων.

Διαβάστε επίσης: