Κινηματογράφος εστέτ, κλασικός, πρωτοποριακός και φιλοσοφικός παίρνει τη θέση του στο πρόγραμμα Δυστυχώς, Ήταν Παράδεισος που διοργανώνει η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία τέχνης locus athens με τον Οργανισμό ΑΙΝ.

Το μηνιαίο πρόγραμμα περιλαμβάνει ελληνικές, μεσανατολικές και βόρειο-αφρικάνικες ταινίες με κοινή θεματολογία και θα διεξαχθεί σε δημόσιους χώρους της ευρύτερης περιοχής του Ταύρου. Οι ταινίες «θα αντανακλούν η μία την άλλη» όπως σημειώνουν οι διοργανωτές ενώ θα ανταποκρίνονται παράλληλα και στην πλούσια ιστορία μετανάστευσης και βιοπάλης που χαρακτηρίζει την κοινωνία του Ταύρου.

Η όσμωση τέχνης και πραγματικότητας

Ο τίτλος του προγράμματος προέρχεται από τον μεγάλο παλαιστίνιο ποιητή Μαχμούντ Ντάργουις. Οι κινηματογραφιστές που αναδεικνύει έδρασαν σε κοινωνικοπολιτικά ταραχώδεις καιρούς (στην Ελλάδα και τον αραβικό κόσμο από τον μαχητικό κινηματογράφο του 1960 έως σήμερα) ψάχνοντας την ανθρωποκεντρική εμπειρία, τις δευτερεύουσες ιστορίες που έμεναν στη σκιά και δεν καλύπτονταν από τα μέσα ενημέρωσης.

Εμβάθυναν στο θέμα τους προχωρώντας από το συγκεκριμένο στο γενικό, εστίαζαν στη μικρή, προσωπική ιστορία και μέσω αυτής φώτιζαν και το μεγάλο φόντο, το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο. Από εκεί εξάλλου εκπηγάζει η γνήσια τέχνη: το μετουσιωμένο βίωμα.

Στο ίδιο πνεύμα, οι επιμελήτριες Μαρία Θάλεια Καρρά και Όλγα Χατζηδάκη εξαρχής σκόπευαν να χρησιμοποιήσουν τη locus athens ως πλατφόρμα ενεργής συνδιαλλαγής με την πόλη και την πάλλουσα κοινωνία της και (ιδιαίτερα μετά τη δημιουργία του χώρου τους TAVROS) να λειτουργήσουν ως συγκοινωνούντα δοχεία με το περιβάλλον του Ταύρου -γειτονιά η οποία τη δεκαετία του 1920 ξεχείλισε από μετανάστες της Μικράς Ασίας σε έναν αμπελώνα δίπλα στις απολήξεις του Κηφισού.

Έχουν επί παραδείγματι συνεργαστεί με το δήμο του Ταύρου για διευρυμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που οδηγούν τα παιδιά από την τεχνολογία της αφής στη φαντασία της τεχνική και της χειροναξίας.

Η Μαρία Θάλεια και η Όλγα Χατζηδάκη ως επιμελήτριες έχουν στο παρελθόν ασχοληθεί με το πρότζεκτ Αιγάλεω City (2014) σε συνεργασία με τον Οργανισμό NEON καλώντας τους πρωταγωνιστές της δημιουργίας και του πνεύματος (αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, εκπαιδευτικούς, ομάδες τέχνης) να αναπαραστήσουν αλλιώς τη γειτονιά σε συνεργασία με τους κατοίκους της ενώ το 2018 στην πρωτοβουλία Γεωμετρίες στο Γεωπονικό πανεπιστήμιο με την υποστήριξη της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών κληροδότησαν στο χώρο ίχνη τέχνης από σαράντα συνεργαζόμενους καλλιτέχνες και συντελεστές. Κάθε δράση της locus Athens εμπλουτίζει καλλιτεχνικά το κοινωνικό γίγνεσθαι ενώ ταυτόχρονα ενημερώνεται και αντλεί έμπνευση από τη δράση του. Πρόκειται για per se σχέση αλληλεξάρτησης της τέχνης με την πραγματικότητα.

Στο πλαίσιο του προγράμματος  Δυστυχώς, Ήταν Παράδεισος, κινηματογραφιστές, καλλιτέχνες, επιμελητές και ακτιβιστές καλούνται να συλλογιστούν τα διάφορα ζητήματα που τίθενται σε κάθε προβολή και να ανταποκριθούν σε αυτά με κείμενα, οπτικό υλικό και διαδικτυακές συζητήσεις. Αυτό το υλικό θα συγκροτήσει εν τέλει τις Αλληλογραφίες, ευρύτερο πλαίσιο που θα επιτρέπει τις πολλαπλές αναγνώσεις των προβολών να διαχέονται στο χρόνο.

Cairo Station, 1958

Cairo Station

Η πρώτη ταινία που προβάλλεται με τίτλο Cairo Station (1958) ανατρέχει στον ιδιότυπο κινηματογράφο του διανοούμενου αιγύπτιου σκηνοθέτη Γιουσέφ Σαχίν ο οποίος αποτελούσε συγκερασμό της αιγυπτιακής παράδοσης και του γαλλικού ύφους, κυρίως των auteurs της νουβέλ βαγκ (που μεσουράνησαν στη Γαλλία τη δεκαετία του 1960 επηρεάζοντας το διεθνές σινεμά) αλλά και τον ευρύτερο ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Στη συγκεκριμένη ταινία (όπου πρωταγωνιστεί) τον γοητεύει ο φυσικός νεορεαλισμός αλλά και το αλαφροΐσκιωτο, γλυκόπικρο πνεύμα των αμερικανικών μιούζικαλ της δεκαετίας του 1950 (που επίσης εξυμνούσε στο μέλλον ο πρωτοποριακός γαλλικός κινηματογράφος και οι διανοούμενοι κριτικοί των Cahiers de Cinema).

Πάντα κόντρα στο κατεστημένο και τις απολιθωμένες αξίες του (κατά το γαλλικό πρότυπο), την καταπίεση σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, την καταστρατήγηση της ατομικής βούλησης, ο Σαχίν δημιουργεί το μελόδραμα γύρω από το σεξουαλικό και οικονομικό αδιέξοδο των πρωταγωνιστών του, ένα ζευγάρι που μοιραία οδηγείται στη βία, στριμωγμένο καθώς βρίσκεται στα σοκάκια της πενίας: νεορεαλισμός και φοβερός εξπρεσιονισμός δεν απουσιάζουν από τις επιρροές του.

Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια, ο Γιουσέφ Σαχίν (1926-2008) σπούδασε υποκριτική και κινηματογράφο στο Λος Αντζελες αλλά επέστρεψε στην Αίγυπτο το 1948 για να  αρχίσει να σκηνοθετεί τη δεκαετία του 1950 αφού συνειδητοποίησε ότι ως ηθοποιός δεν τον περίμενε λαμπρό μέλλον (ο διάσημος συντοπίτης του Ομάρ Σαρίφ, τον οποίο ο Σαχίν «ανακάλυψε», φημολογείται ότι διαπίστωσε το τραύλισμα του σκηνοθέτη από νωρίς). Ταινίες του όπως Ο γιος του Νείλου, Αλεξάνδρεια, γιατί; και Η μνήμη, μια αιγυπτιακή ιστορία, διακρίθηκαν στα μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ ενώ το 1997 ο Σαχίν τιμήθηκε με το Βραβείο συνολικής προσφοράς στην Τέχνη από το Φεστιβάλ των Καννών.

Σινέ κονσέρτο

Για να υπογραμμίσουν τη μουσικότητα στο ρυθμό αλλά και στο περιεχόμενο της ταινίας, οι διοργανωτές του προγράμματος προσκάλεσαν τα μέλη του σχήματος Trigger Happy Γιώργο Σταυρίδη, Γιώργο Στενό και Γιώργο Μυζήθρα σε σινέ κονσέρτο, ένα νέο sound track για την ταινία. Εκείνοι, χρησιμοποιώντας σύνθετο μείγμα αντικειμένων, συμβατικών οργάνων και ηλεκτροακουστικών συσκευών, δημιούργησαν «μικροήχους, γαλήνιoυς βόμβους και αποσαθρωτικά δείγματα σε κομμένες, ημι-σύνθετες αυτοσχεδιαστικές δομές» που θα λειτουργήσουν ως σύγχρονος διάλογος με το έργο.

Ο Γιωργος Σταυριδης παίζει κρουστά και συνθέτει στα πεδία της ηλεκτροακουστικής μουσικής, του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού και του σύγχρονου ρεπερτορίου. Επικεντρώνεται στην εξερεύνηση των κρουστών οργάνων,στη συνεχή έρευνα νέων ήχων και τεχνικών σε διαρκή αλληλεπίδραση με την τεχνολογία, καθώς και άλλες μορφές τέχνης.

Ο Γιώργος Στενός συνθέτει και παίζει μουσική με αυτοσχέδια ηλεκτροακουστικά κρουστά και έγχορδα όργανα, ηλεκτρονικά κυκλώματα, καθημερινά αντικείμενα και παιδικά παιχνίδια. Συναυλίες του με το σύνολο Trigger Happy, σόλο παραστάσεις, καθώς και συνθέσεις του έχουν παρουσιαστεί σε πόλεις εντός και εκτός Ευρώπης.

O Γιώργος Μιζήθρας λειτουργεί ως συνθέτης αλλά και επιτελεστής στα πεδία της ακουσματικής μουσικής, του αυτοσχεδιασμού, της ζωντανής ηλεκτρονικής μουσικής, της μουσικής για θεατρικές παραστάσεις και των οπτικοακουστικών εγκαταστάσεων. Η παρούσα καλλιτεχνική του έρευνα επικεντρώνεται στην εφαρμογή των αρχών που σχετίζονται με την αρχαιολογία των μέσων (media archaeology) στην ηχητική τέχνη και τη μουσική, με το μετασχηματισμό παλαιών μέσων ηχοπαραγωγής και αποθήκευσης ως συσκευών καλλιτεχνικής έκφρασης.

Προβολή ταινίας:

Cairo Station, 1958, 74 λεπτά (Αίγυπτος)
στα αραβικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους
με τον Youssef Chahine, την Hind Rostom και τον Farid Chawki
Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2020,
Ώρα 21:00
Γήπεδο Μπάσκετ, Οδός Αναξαγόρα, Ταύρος, 177 78

Αλληλογραφίες

Συζήτηση ανάμεσα στην Jihan El Tahri και τον Tamer el Said με αφορμή την ταινία Cairo Station θα δημοσιευθεί μέσα από τα ψηφιακά κανάλια του TAVROS λίγες ημέρες μετά τo σινέ-κονσέρτο.

Pre-Image (Blind as the Mother Tongue), Hiwa K, 2017 © the artist & KOW Berlin
Υπόλοιπες προβολές:
25 Σεπτεμβρίου 2020
– Ceuta’s Gate από την Randa Maroufi (2019, 19 λεπτά, Γαλλία/Μαρόκο),
– Pre-Image (Blind as the Mother Tongue) από τον Hiwa K (2017, 18 λεπτά, Γερμανία/Ελλάδα),
– The Longest Run από τη Μαριάννα Οικονόμου (2015, 74 λεπτά, Ελλάδα).
ώρα έναρξης 21:00 
Kείμενα της κινηματογραφίστριας Αργυρώς Νικολάου και του κριτικού κινηματογράφου Nicolas Feodoroff θα δημοσιευθούν μέσα από τα ψηφιακά μας κανάλια λίγες ημέρες μετά τη προβολή των ταινιών.
Επιμέλεια προβολών:
Delphine Leccas (Ντελφίν Λεκά)

Επιμέλεια Αλληλογραφίες:

locus athens & Delphine Leccas
Με την υποστήριξη: Rosa Luxembourg Stiftung, Goethe-Institute Athen

Υπό την αιγίδα: Δήμος Μοσχάτου Ταύρου