Δάκης Ιωάννου: Σφαγεία της Ύδρας με εξαίσιο πτώμα και άλλα παιχνίδια

Ραντεβού στα Σφαγεία της Ύδρας. Όχι κάτι μακάβριο. Εκεί όπου ο μεγάλος συλλέκτης Δάκης Ιωάννου πραγματοποιεί κάθε καλοκαίρι την έκθεση του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ. Φέτος επιστρατεύει το know how του διάσημου επιμελητή στο New Museum της Νέας Υόρκης Μασιμιλιάνο Τζιόνι.

Ούτε πέρυσι ούτε φέτος κατάφερε να τιμήσει το νησί της Ύδρας το enfant terrible της σύγχρονης τέχνης Τζεφ Κουνς λόγω της πανδημίας. Αλλά ουδείς θα μείνει παραπονεμένος.

Λίγες μέρες μετά την Anti Structure («ανοίγει» στο ευρύ κοινό τον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στην Αθήνα ύστερα από πολύ καιρό), εγκαινιάζεται και η πολυαναμενόμενη καλοκαιρινή έκθεση με τον αινιγματικό τίτλο The Greek Gift. Ή ελληνιστί, Ελληνικό Δώρο…

Όταν πρόκειται για την Τέχνη, (το αέναο, πειραματικό, διανοουμενίστικο «παιχνίδι» του), ο Δάκης Ιωάννου δεν ορρωδεί προ ουδενός. Πολλώ δε μάλλον μπροστά στην πανδημία. Όχι πως δεν θα τηρηθούν αυστηρά όλοι οι υγειονομικοί κανόνες.

Αλλά τίποτα δεν τον εμπόδισε από το να συγκεντρώσει μία ομάδα ομοϊδεατών, καλλιτεχνών και φίλων του, που μαζί με το ΔΕΣΤΕ και την έμπνευση του Μασιμιλιάνο Τζιόνι, έστησαν ένα σχεδόν αυτοσχέδιο, μικρής κλίμακας σόου.

Τα έργα αποτελούν αντανάκλαση της προσωπικότητας του συλλέκτη (της αισθητικής κοσμοθεωρίας του) και συμπύκνωση της συλλογής του σε μια έκθεση μινιατούρα.

Το Ελληνικό Δώρο συγκεντρώνει μια σειρά νέων αλλά και παλιότερων έργων μαζί με objets trouvés και impromptu ή αυτοσχέδιες απαντήσεις στο κάλεσμα αυτό από ποικιλία καλλιτεχνών. Το κοινό τους στοιχείο ότι διατηρούν σχέσεις διαχρονικές με τον Δάκη και το ΔΕΣΤΕ.

Εξάλλου, παρόμοια έκδοση της συναρπαστικής αυτής έκθεσης έχει πραγματοποιηθεί και στο παρελθόν.

Κάτι ανάμεσα σε ντιβερτιμένο και συλλογική ενέργεια. Η περιληπτική αυτή έκθεση δανείζεται τον τίτλο της από τον γνωστό σκακιστικό ελιγμό που ονομάζεται με διάφορες παραλλαγές θυσία του Γκρέκο ή Ελληνική θυσία ή Δώρο των Δαναών.

Υποτίθεται ότι η ορολογία παραπέμπει στο τέχνασμα του μυθικού Δούρειου Ίππου, που χρησιμοποίησαν οι Αχαιοί για να εισβάλουν στην Τροία.

Μια από τις πιο παλιές και καλομελετημένες θυσίες θεωρείται η κλασική θυσία του αξιωματικού. Βρίσκεται στο εγχειρίδιο του Τζοακίνο Γκρέκο από το 1619. Πρόκειται για τη θυσία του αξιωματικού στο θ7 ή στο θ2 αντίστοιχα, εναντίων του βασιλιά που έκανε ροκέ.

Θυσία στο σκάκι αποτελεί η εθελοντική προσφορά υλικού χωρίς να παίρνει κανείς πίσω άμεσα υλικό αλλά κάποια άλλα στοιχεία (επίθεση στο βασιλιά, ενεργητικά κομμάτια, άσχημη συνεργασία αντίπαλων κομματιών μεταξύ άλλων…).

Όπως με κάθε θυσία πρόκειται για την ιδιάζουσα πρόσμειξη και συνύπαρξη γενναιοδωρίας και ιδιοτέλειας.

Όπως και στο σκάκι, ο Τζιόνι προκάλεσε τους καλλιτέχνες να κάνουν την κίνησή τους: Να επιλέξουν έργα και αντικείμενα από τη διάσημη συλλογή. Με τη σειρά τους, ο Ιωάννου και ο Τζιόνι απάντησαν παρουσιάζοντας τη δική τους επιλογή.

Κατά κάποιο τρόπο, η λειτουργία αυτή παραπέμπει στο διάσημο λογοτεχνικό παιχνίδι «εξαίσιο πτώμα». Πρόκειται για εφεύρεση των σουρεαλιστών για τις ασκήσεις αυτόματης γραφής τους.

Σε αδρές γραμμές, κάθε παίκτης γράφει μια φράση σε ένα κομμάτι χαρτί, το οποίο τσακίζει ώστε να μη φανερώνεται το κείμενό του και αυτό παραδίδεται στον επόμενο συμπαίκτη για τη συνέχεια.

Στη ζωγραφική χρησιμοποιούσαν το σχέδιο αντί τη γραφή. Μόνο ένα μέρος του σχεδίου αποκάλυπτε ο κάθε παίχτης, και το επόμενο άτομο συνεχίζει να αντλεί από αυτές τις γραμμές.

Η τυχαιότητα της αφήγησης-πτώσης παραμένει σχεδόν καρμική. Το αποτέλεσμα όμως διακρίνει υψηλότατη αισθητική, φτάνει σχεδόν στα υψίπεδα της τέχνης.

Σαν εξαίσιο πτώμα και η έκθεση ενεργοποιεί μία σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων ανάμεσα στα έργα τέχνης. Λειτουργεί σαν ντόμινο αντικειμένων σε εκρηκτική ή καταλυτική γειτνίαση.

Στον σπηλαιόμορφο χώρο του Σφαγείου της Ύδρας, τα έργα τοποθετούνται το ένα δίπλα στο άλλο, σαν κούκλες σε παιχνιδοπωλείο.

Στην είσοδο αναγράφεται το αγγλοσαξονικό λογοπαίγνιο που χρησιμοποιεί Μαρσέλ Ντυσάν «Καλεσμένος + Οικοδεσπότης = Φάντασμα». Το 1923 ο Ντυσάν δήλωσε ότι εγκατέλειπε την τέχνη για το σκάκι.

Συμμετέχουν οι σούπερ σταρ της σύγχρονης τέχνης διεθνώς:

Πάβελ Αλταμέρ (PAWEL ALTHAMER), Ασλεϊ Μπίκερτον (ASHLEY BICKERTON), Λουίζ Μπουρζουά (LOUISE BOURGEOIS). Κέρστιν Μπρέτς (KERSTIN BRÄTSCH), Μαουρίτσιο Κατελάν (MAURIZIO CATTELAN), Τζορτζ Κόντο (GEORGE CONDO), Ουίλιαμ Κόπλεϊ (WILLIAM COPLEY), Ρομπέρτο Κουόγκι (ROBERTO CUOGHI), Νάταλι Τζούρμπεργκ (NATHALIE DJURBERG), Μαρσέλ Ντυσάν (MARCEL DUCHAMP), Ουρς Φίσερ (URS FISCHER), Ρόμπερτ Γκόμπερ (ROBERT GOBER), Τζένι Χόλζερ (JENNY HOLZER), Δάκης Ιωάννου, Πολ ΜακΚάρτνεϊ και Μάικ Κέλι (PAUL MCCARTHY & MIKE KELLEY), Τζεφ Κουνς, Κρις Όφιλι (CHRIS OFILI), Μάθιου Μπάρνεϊ και Ελίζαμπεθ Πέιτον (MATTHEW BARNEY & ELIZABETH PEYTON), Σεθ Πράις (SETH PRICE), Τσαρλς Ρέι (CHARLES RAY), Ντέιβιντ Σρίγκλεϊ (DAVID SHRIGLEY), Κίκι Σμιθ (KIKI SMITH), Τζος Σμιθ (JOSH SMITH), Τιμ Νόμπλ και Σου Γουέμπστερ (TIM NOBLE & SUE WEBSTER), Κρίστοφερ Γουλ, Κάαρι Άπσον (KAARI UPSON) μεταξύ άλλων.

Εκθεσιακός χώρος Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ
22.6.2021 – 31.10.2021
Καθημερινά 11:00–13:00 & 19:00–22:00

Τρίτη κλειστά. Κατ’ εξαίρεση Τρίτη 22 Ιουνίου