Δάκης Ιωάννου – Δημήτρης Δασκαλόπουλος: Δύο συλλέκτες στην ίδια χώρα

Αν υπάρχουν δύο εικαστικά γεγονότα για τα οποία θα μπορούσε να μιλάει, όχι μόνον η Αθήνα αλλά ο κόσμος της τέχνης διεθνώς αυτό το καλοκαίρι κι αν θα μπορούσε η χώρα να γίνει τόπος προορισμού μόνον γι΄αυτό το λόγο, αυτά έχουν να κάνουν με δύο μεγάλους Έλληνες συλλέκτες: Τον Δάκη Ιωάννου και τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο.

Σπουδαίες προσωπικότητες στο χώρο του επιχειρείν, με τεράστια διαδρομή, που τους έχει καταστήσει πυλώνες της ελληνικής οικονομίας, παράλληλα όμως λάτρεις της τέχνης. Της σύγχρονης τέχνης βεβαίως ως μία επιπλέον απόδειξη της θέλησής τους να κοιτούν μπροστά, θέλοντας να συλλαμβάνουν τα μηνύματα των καιρών, απ΄ όπου κι αν προέρχονται.

Και η τέχνη είναι ο κατ΄εξοχήν πομπός των νέων ιδεών, της πρόσληψης ενός κόσμου που βρίσκεται σε διαρκή ανα-δημιουργία και κυρίως η έκφρασή τους μέσω του καλλιτεχνικού έργου.

Ενάμιση μήνα μετά τη μεγάλη δωρεά σημαντικών έργων σύγχρονης τέχνης από τη Συλλογή Δασκαλόπουλου σε τέσσερα μουσεία τριών χωρών και σε δύο ηπείρους, ένας αριθμός από αυτά, συγκεκριμένα 18 εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας από ξένους και Έλληνες δημιουργούς παρουσιάζονται από σήμερα από τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ στο χώρο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου.

Είναι η πρώτη φορά, που πολλά από τα έργα αυτά παρουσιάζονται στην Ελλάδα, και μάλιστα συγκεντρωμένα στον ανοιχτό και ελεύθερα προσβάσιμο χώρο Καπνεργοστασίου. Ενώ, όπως είναι γνωστό ορισμένα από αυτά θα βρεθούν στη συνέχεια στο εξωτερικό: Σικάγο, Νέα Υόρκη και Ηνωμένο Βασίλειο, όπου έχουν ήδη δωρισθεί, πλην εκείνων που παραμένουν στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Στις 21 Ιουνίου εξάλλου, αναμένεται μετά από καθυστέρηση δύο χρόνων, εξ αιτίας της πανδημίας, η έκθεση του ανατρεπτικού Τζεφ Κουνς στα Σφαγεία της Ύδρας, όπου το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ του Δάκη Ιωάννου πραγματοποιεί κάθε χρόνο σπουδαία εικαστικά γεγονότα. Δεν είναι μυστικό άλλωστε, ότι ο Δάκης Ιωάννου με το αυξημένο αισθητήριο αναζήτησης δημιουργών ήταν ο άνθρωπος που επέβαλλε στην διεθνή σκηνή τέχνης τον Τζεφ Κουνς, πολλά έργα του οποίου – 38 κατά μία εκτίμηση – βρίσκονται και στη συλλογή του.

Ο Τζεφ Κουνς

Ένας από τους πλέον ισχυρούς άνδρες και στον κόσμο της τέχνης ο Δάκης Ιωάννου γνώρισε τον Τζεφ Κουνς πριν από πολλά χρόνια στην Νέα Υόρκη, ενώ ήταν ήδη συλλέκτης, αλλά με την γενική έννοια της αγοράς έργων προς τέρψη και ως «τρόπαια», όπως έχει πει ο ίδιος. Συνθήκη, που άλλαξε άρδην, ύστερα από τη γνωριμία του με καλλιτέχνες, όχι απαραίτητα διάσημους εκείνη την εποχή, που τα έργα τους όμως είχαν να πουν κάτι διαφορετικό.

Ανάμεσά τους ο Τζεφ Κουνς, άγνωστος τότε, ένα έργο του οποίου, το «One Βall Τotal Εquilibrium Τank», μία μπάλα του μπάσκετ δηλαδή, που αιωρούνταν μέσα σε ένα ενυδρείο άλλαξε εντελώς την οπτική του για την τέχνη.  Το είχε αγοράσει για  3000 δολάρια και με έκπτωση 10%. Τη στιγμή που το 2019 το περίφημο κουνέλι «Rabbit» του Κουνς από ανοξείδωτο ατσάλι πωλήθηκε σε δημοπρασία για 91,1 εκατομμύρια δολάρια.

Χωρίς αμφιβολία, ο γεννημένος το 1955 στην Πενσιλβάνια  καλλιτέχνης είναι ένας από τους γνωστότερους της εποχής μας. Όχι όμως και ο πλέον αποδεκτός, αφού ακόμη και σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια δημιουργίας και παρά τις τεράστιες πωλήσεις, που κάνουν τα έργα του αμφισβητείται έντονα από μερίδα του κόσμου της τέχνης.

Οι φιγούρες της ποπ και της σύγχρονης κουλτούρας όμως, πολυχρησιμοποιημένες και γι΄αυτό ενταγμένες στην κατηγορία του κιτς παίρνουν άλλες διαστάσεις, όταν εκείνος τις μετατρέπει σε γλυπτά. Ακόμη κι αν είναι φουσκωμένα μπαλόνια, κακόγουστα διακοσμητικά, καρτούνς ή αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αίφνης ηλεκτρικές σκούπες τοποθετημένες σε κάδρο. Και μόνο το γεγονός, ότι τα χρώματα και η φαινομενική αφέλειά τους μεταδίδουν ένα αίσθημα χαράς, είναι αρκετό, πέρα από όλες τις άλλες  θεωρητικές αναλύσεις για να κάνουν τα έργα του αγαπητά στο κοινό.

Αν και παρ΄όλα αυτά το γιγαντιαίο μπουκέτο του με τουλίπες, ένα γλυπτό που προσέφερε ο ίδιος στο Παρίσι στην ανάμνηση των θυμάτων των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Μπατακλάν άφησε ανάμεικτα συναισθήματα και εντυπώσεις…

Η δωρεά Δασκαλόπουλου

«Ποτέ δεν ένιωσα ως ιδιοκτήτης έργων τέχνης. Ανήκουν για πάντα στους δημιουργούς τους», έλεγε λίγο μετά της ανακοίνωση της μεγάλης δωρεάς του ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος τον περασμένο Απρίλιο. Μια μεγάλη απόφαση, που δύσκολα μπορεί να πάρει ένας συλλέκτης του δικού του βεληνεκούς, διαμοιράζοντας στην ουσία ένα corpus ετών, πλην όμως μία πραγματικά εμβληματική κίνηση.

«Μέσω της δωρεάς τους, τα έργα αυτά θα αποκτήσουν νέα ζωή, θα είναι προσβάσιμα σε ακόμα ευρύτερο κοινό και θα έχουν την απαραίτητη φροντίδα ώστε να διατηρηθούν για τις μελλοντικές γενιές και θα παραμείνουν σε διάλογο με την τέχνη του μέλλοντος», όπως δήλωσε ο ίδιος.

Πρόκειται, όπως είναι γνωστό για περισσότερα από 350 έργα τέχνης 142 καλλιτεχνών, που θα εγκατασταθούν σε νέα μουσεία: Τα 140 στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, περίπου 100 από κοινού στο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης  και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σικάγου και 110 στην βρετανική Tate. Πολλά από αυτά τα έργα δημιουργήθηκαν από μερικούς από τους σημαντικότερους σύγχρονους καλλιτέχνες των τελευταίων δεκαετιών: Μαρίνα Αμπράμοβιτς, Μάθιου Μπάρνι, Άιζακ Τζούλιεν, Γιάννης Κουνέλλης, Σάρα Λούκας,  Πολ Μακάρθι, Στιβ ΜακΚουίν, Λουίζ Μπουρζουά, Μόνα Χατούμ, Έλεν Τσάντγουικ, Ρόμπερ Κόντερ και πολλοί άλλοι.  Η συλλογή εξάλλου, έχει περιοδεύσει σε μερικά από τα κορυφαία ιδρύματα του κόσμου, όπως την γκαλερί Whitechapel του Λονδίνου, το Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο και στην  Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης της Σκωτίας στο Εδιμβούργο.

Πρόσκληση στο όνειρο

«Dream On» είναι ο τίτλος της έκθεσης, με τα έργα της συλλογής Δασκαλόπουλου, που παρουσιάζονται στο ιστορικό κτίριο του Καπνεργοστασίου, ιδιοκτησίας της Βουλής των Ελλήνων. Ο ίδιος ο κ. Δασκαλόπουλος μάλιστα την θεωρεί «ως μία καμπή στην προσωπική μου πορεία ενασχόλησης με την τέχνη», όπως λέει. Μία καμπή, που προφανώς προέκυψε ύστερα από μεγάλη περίσκεψη , υπακούοντας όμως στην βασική αρχή που έθεσε ο ίδιος. Ότι «η τέχνη περισσότερο από ιδιοκτήτες, χρειάζεται κοινωνούς».

Όπως σημειώνει ο επιμελητής της Δημήτρης Παλαιοκρασσάς διαπνέεται από την αίσθηση πληρότητας που φέρνει η πραγμάτωση ενός μεγάλου ονείρου. «Όταν ο φιλόδοξος στόχος ενός καλλιτέχνη, όσο άπιαστος κι αν φαίνεται, εκφράζεται μέσα από μια αχαλίνωτη δημιουργικότητα στις εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας. Κατ’ αντιστοιχία, μέσω της δωρεάς της Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου, γίνεται πραγματικότητα το όνειρο του δημιουργού της, μια ιδιωτική συλλογή να μετατραπεί σε δημόσιο αγαθό και τα έργα της να διατηρηθούν για τις επόμενες γενιές θεατών και καλλιτεχνών».

Info:

– Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ. Σφαγεία Ύδρας
Έκθεση: Τζεφ Κουνς
Διάρκεια: 21 Ιουνίου – 31 Οκτωβρίου

– ΝΕΟΝ και Βουλή των Ελλήνων. Καπνεργοστάσιο: Λένορμαν 218, Κολωνός
Έκθεση: Dream On
Διάρκεια: 8 Ιουνίου – 27 Νοεμβρίου

Διαβάστε επίσης:

Αλεξάνδρα Αθανασιάδη: Αναμέτρηση με τη φύση – Έκθεση στο Ίδρυμα Γουλανδρή στην Άνδρο

Η Αρκαδία ένας απολεσθείς παράδεισος – Έκθεση στην Τεγέα