Δάκης Ιωάννου: «Αν το έργο δεν έχει ψυχή δεν μπορεί να είναι τέχνη»

Ο χρυσός ήλιος του Τζεφ Κουνς στην υποδοχή του επισκέπτη στην Ύδρα και το πολύχρωμο σούπερ γιοτ «Guilty» του Δάκη Ιωάννου στο λιμάνι αποτελούν πλέον το σύγχρονο σήμα κατατεθέν του νησιού. Μαζί φυσικά  με την έκθεση, που γίνεται κάθε καλοκαίρι από το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, με την πρόσκληση καλλιτεχνών από τον συλλέκτη για να παρουσιάσουν το έργο τους στα πρώην σφαγεία.

Με τίτλο «Dream Machines» η φετινή έκθεση, την οποία επιμελούνται ο Ντάνιελ Μπίρνμπαουμ και ο Μασιμιλιάνο Τζόνι συγκέντρωσε ήδη στα εγκαίνιά της, πλήθος καλλιτεχνών, ανθρώπων της τέχνης γενικώς αλλά και εκπροσώπους του διεθνούς Τύπου. Όπως του Artnet news για να μιλήσει με τον 83χρονο μεγάλο συλλέκτη για τη δημιουργία και την διατήρηση μιας συλλογής στον  χαοτικό κόσμο τέχνης

«Αν δεν έχει ψυχή δεν μπορεί να είναι τέχνη», θα δηλώσει κάποια στιγμή ο Δάκης Ιωάννου στην απεσταλμένη του Artnet news Ναόμι Ρέα και μ΄αυτό το σκεπτικό άλλωστε πρότεινε και τη συγκεκριμένη έκθεση του ΔΕΣΤΕ. Γιατί στόχος της είναι η διερεύνηση του αντίκτυπου της τεχνολογίας στην ανθρώπινη φαντασία.

Κάτι αναμενόμενο φυσικά, καθώς η εμφάνιση κάθε νέου μέσου δημιουργεί πάντα καινούργιες δυνατότητες για την τέχνη και κάθε εποχή έχει τους καλλιτέχνες-κλειδιά της, στις δημιουργίες των οποίων αποκρυσταλλώνεται μια νέα συνάντηση μεταξύ τεχνολογίας και δημιουργικότητας.

Εφ΄όλης της ύλης                       

Η σύγχρονη τεχνολογία και το μέλλον της τέχνης, η συλλογή του ίδιου και το μέλλον της, οι σχέσεις του με τους καλλιτέχνες αλλά και το περίφημο σκάφος του, που ζωγράφιζε ο φίλος του Τζεφ Κουνς είναι ορισμένα από τα θέματα της συζήτησης:

Για τη συλλογή

«Η συλλογή μου είναι το εργαλείο, αλλά η κληρονομιά μου, αυτό για το οποίο θέλω να με θυμούνται, είναι η δραστηριότητα του ΔΕΣΤΕ. Μία ενδιαφέρουσα πρόταση που άκουσα, συνομιλώντας με έναν ειδικό από την Καλιφόρνια είναι, ότι η παρουσίαση της ιστορίας του ΔΕΣΤΕ θα μπορούσε να είναι διαδραστική. Έτσι, οι άνθρωποι θα μπορούν να μεταβούν σε μια εικονική εκδοχή μιας έκθεσης, ίσως να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν έναν καλλιτέχνη, αν δεν πιστεύουν ότι ταιριάζει  στο σύνολο και γενικά να προσαρμόζουν την έκθεση και στη συνέχεια να την παρουσιάζουν. Το ΔΕΣΤΕ θα έμενε έτσι ζωντανό, χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη και όλα αυτά τα εργαλεία που έχουμε τώρα για να συμμετέχουν οι άνθρωποι. Οπότε, τώρα αν τα καταφέρουμε, θα είναι φανταστικό».

Για την ψηφιακή τέχνη και τα NFT

«Δεν ξέρω πώς θα εξελιχθεί η τέχνη με την τεχνητή νοημοσύνη, είναι δύσκολο να το πω. Απλώς δεν μπορώ να δω τη σύνδεση για να ονομάσω ένα έργο ως τέχνη. Εννοώ ότι είναι πραγματικά ενδιαφέρον, πολύ φανταχτερό, αλλά είναι τέχνη; Δεν είμαι σίγουρος, ίσως είναι, ίσως όχι. Γιατί δεν είναι μόνον η ποιότητα που μετράει, είναι επίσης και το ζήτημα, αν έχει ψυχή ή όχι. Μπορεί να φαίνεται όμορφο και ούτω καθεξής, αλλά αν δεν έχει ψυχή  δεν μπορεί να είναι τέχνη.

Έχω ένα NFT, το «ΧΑΟΣ ένα, το αυγό και ο αναπτήρας». Αλλά είναι αυτό και όχι άλλο. Έδωσα πολλά χρήματα σε σχέση με ό,τι αξίζει πλέον τώρα, μετά την κατάρρευση των NFT. Είναι εντάξει όμως, γιατί πρόκειται απλώς για ένα κομμάτι».

Για την αξία των έργων

«Υπάρχουν κάποια έργα, που δεν μπορώ να πουλήσω τώρα. Γιατί ο καλλιτέχνης δεν έφτασε ποτέ πουθενά, ενώ κάποιοι άλλοι απλώς σταμάτησαν να είναι καλλιτέχνες. ΄Ολοι κάνουμε λάθη. Δεν πρόκειται όμως για θέμα αξίας, αλλά για την ποιότητα του έργου, τον ίδιο τον καλλιτέχνη και την καριέρα του. Κάποια στιγμή τους βλέπεις απλώς να κατρακυλούν, όχι από άποψη αγοράς, από άποψη φαντασίας και παραγωγικότητας. Σε αντίθεση με άλλους, όπως ο Ουρς Φίσερ για παράδειγμα, που κάθε μέρα έχει μια νέα ιδέα.

Αλλά, από πολύ νωρίς, που άρχισα να συλλέγω, ο φίλος μου, ο συλλέκτης Ντέιβιντ Τάιγκερ, μου είχε δώσει μερικές καλές συμβουλές: «Δάκη, μπαίνεις στο αεροπλάνο όταν είναι ακόμα στον διάδρομο. Περιμένεις μέχρι να φτάσει στα περίπου 10.000 πόδια. Όχι στα 20.000, αλλά στα 10.000 πόδια, και τότε παρακολουθείς την κατάσταση για λίγο», μου είχε είπε. Και είχε δίκιο».

Για την αγορά τέχνης

«Πραγματικά δεν μπορώ να ανεχτώ την παρούσα καλλιτεχνική σκηνή. Δεν καταλαβαίνω, δεν τα πάω καλά, είμαι παλιάς σχολής. Εννοώ, ότι παλαιότερα πριν γίνει μια έκθεση  ενός καλλιτέχνη, θα είχες 10 με 12 πίνακες, μετά προτείνονταν άτομα για να συνεργαστείς μαζί τους  και σου έστελναν τις διαφάνειες για να διαλέξεις.

Τώρα υπάρχει η έκθεση ενός καλλιτέχνη κι έρχεται ένα με  40 έως 50 έργα τέχνης για να διαλέξις. Είναι συντριπτικό».

Για τον Τζεφ Κουνς

«Ο Τζεφ Κουνς είναι πέρα από ιδιοφυΐα. Είναι κάτι πολύ, πολύ ιδιαίτερο. Πολύ πέρα από τους κανονικούς καλλιτέχνες.  Έχουμε μια πολύ σταθερή φιλία με την οικογένεια, ήμουν η κουμπάρος στον πρώτο του γάμο, βάφτισα τον πρώτο του γιο και πάμε διακοπές μαζί. Νομίζω ότι η σειρά Celebration ήταν αυτή που του άνοιξε πραγματικά το δρόμο, όπως και το «Luxury and Degradation» και μετά μερικές ακόμη, άλλες εκθέσεις».

Για τον Πικάσο

«Δεν μπορούμε να κρίνουμε τον Πικάσο με τα σημερινά μέτρα. Είναι ανοησία να συζητείται αναθεώρηση του έργου του σε σχέση με το πώς έζησε τη ζωή του. Είναι σαν να επικρίνουμε τους αρχαίους Έλληνες, για κάτι που έκαναν πριν από 3000 χρόνια, αλλά εμείς σήμερα δεν το κάνουμε. Όπως, ότι είχαν σκλάβους. Μα εκείνη την εποχή ήταν φυσιολογικό να υπάρχουν σκλάβοι, τι μπορούμε να κάνουμε τώρα;

Πριν από 50 χρόνια, πριν από 100 ή πριν από 60, όταν ο Πικάσο ήταν ακόμη ζωντανός, αυτή η συμπεριφορά του ως άνδρα φυσιολογική. Ακόμα και στην ηλικία μου, όχι στην ηλικία του Πικάσο, μέχρι πριν από 20 χρόνια ήταν σχεδόν φυσιολογική.

Θα κρίνουμε λοιπόν τώρα τον χαρακτήρα του Πικάσο; Ποιοι είμαστε εμείς για να τον κρίνουμε; Με ποιο δικαίωμα. Έζησε τη ζωή του, ήταν ένας επιτυχημένος καλλιτέχνης, πέθανε, οι γυναίκες ή οι σχέσεις ή τα παιδιά που είχε, όλοι είναι ευτυχισμένοι τώρα. Ποιο είναι το πρόβλημα; Αφήστε τον Πικάσο ήσυχο».

Για το γιοτ

«Η ιστορία της κατασκευής του άρχισε από την αρχιτέκτονα Ιβάνα Πορφίρι. Της ζήτησα να σχεδιάσει ένα σκάφος ακριβώς όπως το θέλαμε, με το συγκεκριμένο μήκος, το συγκεκριμένο σχήμα, δηλαδή πολύ φαρδύ και εντελώς επίπεδο σαν ιστιοπλοϊκό για να μην υπάρχουν σκαλιά, όπως γίνεται συνήθως. Βρήκαμε λοιπόν, το σχέδιο ενός υπάρχοντος γιοτ, το κόψαμε οριζόντια και μετά αρχίσαμε να χτίζουμε τις περιοχές, που θέλαμε. Έτσι για παράδειγμα, η κρεβατοκάμαρά μας είναι τοποθετημένη ψηλά. Πάντως στο τέλος κατέληξε να μοιάζει σχεδόν με πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, κάτι που προφανώς  δεν ήθελα, δεν θα ήταν ιδανικό… Έτσι η Ιβάνα το διαμόρφωσε λίγο.

Στη συνέχεια, όταν ο Τζεφ (Κουνς) έκανε διακοπές στην Ύδρα, του έδειξα τα σχέδια και του είπα: «Έχεις καμιά ιδέα για το πώς να βάψεις το εξωτερικό;» Χωρίς δισταγμό μου μίλησε  για το razzle dazzle. Εκείνη τη στιγμή δεν ήξερα, τι ήταν αλλά μπήκα στο διαδίκτυο και έμαθα. Την ίδια ιδέα όμως είχε και η Ιβάνα. Συναντήθηκαν οι δυο τους».

Για τις δικές του δημιουργίες

«Δεν κάνω στα σοβαρά τέχνη, απλώς περνώ την ώρα μου. Είχα κάνει κάποια σχέδια, όπως για ένα μπουκάλι Coca Cola μαζί με την πιο ακριβή μου πίπα, μια Dunhill. Και μετά, πριν από περίπου έξι ή επτά χρόνια επισκεφθήκαμε με τον Μαουρίτσιο (Κατελάν) τα λατομεία Μικελάντζελο με τα μάρμαρα της Καράρα. Εκεί ρώτησα τον υπεύθυνο, πόσο κοστίζει το μάρμαρο για ένα μπουκάλι Coca στο ύψος μου, δείχνοντάς του και μια μικρή φωτογραφία. «Ίσως 20.000 δολάρια», που απάντησε και η συμφωνία κλείστηκε.

Κατά τη διάρκεια του Covid έκανα επίσης μερικές ζωγραφιές και έφτιαξα μερικά κοσμήματα για τη γυναίκα μου, τη Λιέττα. Διασκεδάζοντας και απλώς για να περνά η ώρα, τίποτε το σοβαρό. Ξέρω, ότι δεν έχω το ταλέντο καλλιτέχνης και ούτε προσπάθησα ποτέ να γίνω».

Για τα έργα τέχνης της κόρης του Μαρίας

«Η Μαρία σπούδασε ζωγραφική, αλλά παντρεύτηκε πολύ νωρίς, έκανε παιδί πολύ νωρίς και σταμάτησε. Και κατά τη διάρκεια του Covid άρχισε ξανά να ζωγραφίζει και το πήρε πολύ σοβαρά,  θέλει τώρα να εξελίξει τη δουλειά της».

Διαβάστε επίσης:

Λένα Κιτσοπούλου – Σφήκα που την τσίμπησε

Το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος του Όθωνα εντοπίσθηκαν στο Τατόι

Παλόμα Πικάσο: Στα χέρια της περνά η διαχείριση της περιουσίας του μεγάλου καλλιτέχνη