Ο πολυγραφότατος Χρήστος Χωμενίδης παρουσιάζει την Πανδώρα Σταφυλά. Πρόκειται για την κεντρική ηρωίδα στο νέο του βιβλίου, Πανδώρα (εκδόσεις Πατάκη, Μάρτιος 2025). Τοποθετεί την ιδιοσυστασία της ανάμεσα στη Μαρία Νεφέλη του Οδυσσέα Ελύτη και την Παράξενη κοπέλα του Μάριου Χάκκα. Φιλόδοξος, όπως πάντα ο δημοφιλής σύγχρονος συγγραφέας. Η πρωταγωνίστριά του διεκδικεί και εκείνη μία θέση στο πάνθεον των μοιραίων γυναικών.

«Λαχτάρησα να πλάσω ηρωίδα συνομήλικη με τον 21ο αιώνα. Μια νέα γυναίκα που να μη χωράει σε στερεότυπα, να μην εκπληρώνει ελπίδες, να μην επιβεβαιώνει φόβους», σημειώνει ο Χρήστος Χωμενίδης. «Να ζει μέρα με την ημέρα, απολαμβάνοντας τις αντιφάσεις της, υποφέροντας εξαιτίας τους {…} να μην αφήσει τίποτα που να μη δοκιμάσει, να μη γευτεί… Και να ερωτεύεται, παράφορα».

1

Young at Heart

Ο Χρήστος Χωμενίδης κατασκευάζει ένα μυθιστόρημα εξαιρετικά διαυγές για τη σύγχρονη νεολαία, κλέβοντας ίσως σημειώσεις από τη ζωή της κόρης του. Πρόκειται για έναν από τους λίγους εκείνους συγγραφείς που διατηρούν τη διεισδυτικότητά τους μέσα στον νεανικό παλμό της κοινωνίας -τον αφομοιώνουν, αποτελεί την πλεύση τους. Το μυθιστόρημα προϋποθέτει ωριμότητα εξού και αρκετοί συγγραφείς παρουσιάζονται όψιμα στο προσκήνιο. Με τίμημα να έχουν ίσως απωλέσει μέρος από τη ζωντάνια τους, τον αυθορμητισμού του παιδικού βλέμματος. Ο Χρήστος Χωμενίδης παραμένει ασίγαστα young at heart και έτσι πάντα καίριος.

Στο Πολυτεχνείο

Αν και μπορεί κανείς να υποθέσει ότι γράφει λαίμαργα, ενίοτε τσαπατσούλικα, ωστόσο δεν αστοχεί ποτέ. Ούτε στην πλαστικότητα των χαρακτήρων του -πρώτων και δευτερότριτων ούτε στη γλώσσα και το ύφος του. Έτσι η πλάστιγγα γέρνει πάντα προς το μέρος του. Η αφήγηση, η πλοκή, με στέρεα δομή, αληθοφανή εξέλιξη.

Εννοείται δε ότι η Πολιτική παραμένει σταθερά στα βιβλία του. Πόσω δε μάλλον που εν προκειμένω το βιβλίο του ασχολείται με μια φοιτήτρια του Πολυτεχνείου. Η ίδια δεν θεωρεί ότι έχει διαπρέψει, προσπαθεί όμως να κρατήσει ψηλά την τιμή του φύλου της αφού μπήκε έβδομη ύστερα από μια σειρά αρσενικών.

Μια ιδιαίτερη επιμειξία

Έτσι, η Πανδώρα Σταφυλά μοιάζει από τη μία αλαφροΐσκιωτη, αιθεροβάμων και ασυμβίβαστη. Από την άλλη αποδεικνύεται ανά στιγμές πρακτική, έως και ελαφρώς κυνική. Ένα απρόβλεπτο κράμα, ένας ακαθόριστος γρίφος, μια γοητευτική ύπαρξη, αφοπλιστικά γνήσια παραμένει μέχρι το τέλος της περιπέτειάς της.

«Η ραφινάτη καθημερινότητα {…}, οι ποιοτικές απολαύσεις, οι πολιτισμένες, ισότιμες σχέσεις μετά το τέλος της πατριαρχίας, η αγωνία μεταξύ τυρού και αχλαδιού σχετικά με το μέλλον του πλανήτη και της δημοκρατίας, η αφ’ υψηλού συμπαράσταση στις μειονότητες, οι εξομολογήσεις στους ψυχοθεραπευτές -ποτέ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι μπανάλ!-, οι επιδοτούμενοι καλλιτεχνικοί πειραματισμοί, τα ξυρισμένα πέη και το τζόγκινγκ και το πιλάτες που προσφέρει ευεξία, η καινούργια εφαρμογή που σου επιτρέπει να παρακολουθείς τα παιδιά σου -όχι τον γκόμενό σου, είναι αναξιοπρεπές!-, οι πειραγμένες επανεκτελέσεις παλιών τραγουδιών, οι εκθέσεις με τίτλους “Προσεγγίζοντας ξανά τον Γιάννη Τσαρούχη” και  “Αναψηλαφώντας τις Δελφικές Γιορτές”, όλα εκείνα -κι ας τα είχε απλώς μυρίσει από απόσταση- φαίνονταν στην Πανδώρα αδιανότητα βαρετά», αφηγείται ο Χρήστος Χωμενίδης όντας πάντα καυστικός και κοινωνικά ευαίσθητος.

Ενώ ταυτόχρονα αισθάνεται κανείς την οίηση του δημιουργού σε κάθε του ανάσα. «Δύο ειδών αριστοκρατίες υπάρχουν: του πλούτου και του πνεύματος. Εμείς ανήκουμε στη δεύτερη», όπως τόνιζε η μαμά της Πανδώρας.

Χρήστος Χωμενίδης

Όταν παρεισφρέει το χρήμα

Όμως τι συμβαίνει όταν παρεισφρέει το χρήμα; Τα πάντα εκμαυλίζονται; Ή ανατρέπονται; Ή μήπως αναδεικνύονται μέσα από μια προοπτική;

Σε μία αναπάντεχη ζαριά της μοίρας, η Πανδώρα καλείται να αντιμετωπίσει ένα από αυτά τα αδυσώπητα διλήμματα της ζωής. Δοκιμάζεται η ηθική της. Κατά πόσο αντέχει να συμβιβάσει τα νεανικά ιδανικά της για μία εντυπωσιακή μερίδα λεφτά και εξουσίας.

Και εξ αντανακλάσεως βέβαια να έρθει αντιμέτωπη με υπαρξιακά ερωτήματα. Την ταυτότητά της, το παρελθόν της.

Κοριτσάκι πεταλούδα;

«Μου τη δίνει, ρε μπαμπά, που δουλεύεις για φραγκοδίφραγκα {…} επειδή δεν θέλεις, λες, να εξαπατάς το κράτος», δηλώνει η Πανδώρα. Και ο πατέρας της, ο λογιστής Στέλιος τής απαντά: «Να το εξαπατώ για το χατίρι ζαχαροπλαστών και βενζινάδων, που βγάζουν εκατό και δεν γουστάρουν να πληρώνουν ούτε δέκα; Να καταντήσω γιουσουφάκι τους, λαδωμένο γρανάζι;».

Καλείται με άλλα λόγια η Πανδώρα να διαλέξει, να πάρει αποφάσεις. Να ωριμάσει. Να απελευθερωθεί από αυτό το κοριτσάκι πεταλούδα που άλλοτε ως Μαρία Νεφέλη άλλοτε ως Παράξενη κοπέλα πορεύεται έρμαιο της ζωής.

Αλλά το βιβλίο έχει και την ελαφράδα, αυτή την «αβάσταχτη ελαφρότητα», και το σεξ που πάντα φροϋδικά κινητοποιεί τον άνθρωπο. Τηρουμένων βέβαια των αναλογιών, ο Χρήστος Χωμενίδης με την Πανδώρα Σταφυλά έπλασε μια ηρωίδα που «όχι μόνο μιλάει τη δική της γλώσσα, αλλά και σκέφτεται με τη δική της γλώσσα», όπως παρατηρούσε κάποτε ο Έζρα Πάουντ για τον μέγιστο Τζόις.

Πληροφορίες

Χ.Α. Χωμενίδης

Πανδώρα

Εκδόσεις Πατάκη, Μάρτιος 2025

Σελ.  432