Το enfant terrible του χορού Κωνσταντίνος Ρήγος θα απογειώσει το Ηρώδειο. Αναβιώνει τον Μάνο Χατζιδάκι με το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) στην παράσταση Χορός με τη σκιά μου.

Ξεδιπλώνεται μέσα σε τέσσερις κύκλους μουσικής και χορού. Ο διευθυντής του Μπαλέτου κέντησε με δεξιοτεχνία και απέριττη λεπτότητα τα βήματα των χορευτών. Σε κάθε νότα στη μουσική του απαράμιλλου μουσικοσυνθέτη

Ο Μάνος Χατζιδάκις «έχει ορίσει το τοπίο της ελληνικής μουσικής και του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού όσο ελάχιστοι», σημειώνουν οι διοργανωτές.

Αυτοδίδακτος ο ίδιος, αυτοχαρακτηριζόταν απλώς ως τραγουδοποιός. Αρνείτο τη διάκριση σοβαρή ελαφρά μουσική και ίσως στην πράξη δικαιώθηκε. Οι δημοφιλείς και υψηλής αισθητικής συνθέσεις του αποτέλεσαν πρότυπα τόσο για εγχώριους όσο και για διεθνείς μουσικούς.

Και όπως επίσης επισημαίνει η ΕΛΣ «καρποί της δημιουργικής του σποράς μπορούν να βρεθούν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα».

Αρχικά διακρίθηκε ως συνθέτης της μουσικής σκηνής, πολλά διάσημα τραγούδια του προέρχονται από το θέατρο. Ανανέωσε το περιφρονημένο ως τότε ρεμπέτικο. Οι πρώτες λυρικές του συνθέσεις για τον κινηματογράφο (Κούνδουρου, Κακογιάννη) του άνοιξαν το δρόμο για διεθνή αναγνώριση. Με επιστέγασμα το Όσκαρ για Τα παιδιά του Πειραιά στο Ποτέ την Κυριακή του Ζιλ Ντασέν. Έργα του ανέβηκαν στο Μπρόντγουεϊ. Έγραψε για τον Ουστίνοφ, για τον Καζάν… Φυσικά μελοποίησε ποίηση.

Στη Χούντα έζησε στις ΗΠΑ. Με τη Μεταπολίτευση ανέλαβε γενικός διευθυντής της Κρατκής Ορχήστρας Αθηνών και αναπληρωτής της ΕΛΣ (ως 1977). Έστησε το περίφημο Γ’ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, διεύθυνε το σπουδαίο περιοδικό Τέταρτο…

Ίσως πρόκειται για τον πιο πρωτοποριακό από τους σύγχρονους έλληνες συνθέτες. Διότι και με την Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών πρωτοτύπησε με κλασικό και νέο ρεπερτόριο.

Τέσσερα δωμάτια τέσσερις κατευθύνσεις

Από αυτόν τον πλούτο αρδεύει την έπμνευσή του στη νέα παράσταση ο Κωνσταντίνος Ρήγος. Για τη χορογραφία που δημιούργησε για το corps de ballet πάνω στο χατζιδακικό έργο περιηγείται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Εντάσσει αντίστοιχα τέσσερα έργα σε μια σπονδυλωτή παράσταση.

Στον Καπετάν Μιχάλη ο νυχτερινός υγρός άνεμος του νότου «πέφτει πάνω στις γυναίκες σαν άντρας και πάνω στους άντρες σαν γυναίκα». Μουσική για τη θεατρική διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του (συμπατριώτη του) Νίκου Καζαντζάκη (1966). Το μεσογειακό, άνυδρο τοπίο, περιδινείται ερωτικά πάνω στα σώματα. Στην ανδρική μορφή που στο έργο του συγγραφέα λαμβάνει διαστάσεις υπερφυσικές.

Ο κύκλος του C.N.S: Έργο με έξι τραγούδια για βαρύτονο και πιάνο σε ποίηση του συνθέτη. Γράφτηκε για τον θάνατο του νεαρού Ισπανού Ετιέν Ραίριχ Μόριτς (1952). Αναπολεί το βορρά, το αφαιρετικό τοπίο της «ερημικής παραλίας», την πεισιθάνατη, έρημη χώρα. H αγριεμένη θάλασσα δημιουργεί τον καμβά για την απώλεια και την οδύνη.

Το καταραμένο φίδι (1950): Πρόκειται για σουίτα μπαλέτου για δύο πιάνα και δύο ανδρικές φωνές για το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου. Παραπέμπει στην ανατολή, τη χώρα της σκιάς, του παραμυθιού και των παραισθήσεων. Εκεί όπου «το παλιό και το καινούριο συνυπάρχουν αλληλοσπαρασσόμενα». Η αμφίσημη μορφή του Καραγκιόζη παραπέμπει στη λαϊκή τέχνη με τους πλούσιους συμβολισμούς και εννοιολογικούς συνειρμούς της.

Στο διάσημο Χαμόγελο της Τζοκόντας (1965), η Νέα Υόρκη υπογραμμίζει τη μοναξιά της σύγχρονης αστικής ζωής. Την αποξένωση του ατόμου μέσα στο βουερό πλήθος των μεγαλουπόλεων. Θεωρείται έργο ορόσημο για τη μεταπολεμική ελληνική δημιουργία. Σπουδή στην ιστορία της δυτικής μουσικής. Και συνάμα άσκηση προσωπικής συνθετικής πειθαρχίας.

Παράλληλοι δρόμοι

Στον κόσμο που δημιουργεί ο Κωνσταντίνος Ρήγος κάθε σημείο του ορίζοντα αντιστοιχεί σε ένα δωμάτιο. Κάθε κατεύθυνση του ορίζοντα περικλείεται σε έναν εσωτερικό χώρο. Και ο χορός γίνεται ένα με τη μουσική.

«Τι είναι ο Χορός με τη σκιά μου; Ένας χορός με τον εαυτό μου. Μια εξομολόγηση επί σκηνής όλων αυτών που έχω ζήσει και που κουβαλάω για πάντα μέσα μου», σημειώνει ο βραβευμένος χορογράφος. Και συμπληρώνει:

«Από την εφηβική μου ηλικία, η μουσική και ο λόγος του Μάνου με επηρέασαν βαθιά. Δεν τον γνώρισα ποτέ – τον πλησίασα κάποιες φορές, αλλά πάντα υπήρχε μια απόσταση. Η απόσταση στην οποία σε κρατάει ο φόβος τη στιγμή που βρίσκεσαι απέναντι σε κάτι σπουδαίο. Η ευαισθησία, η λογική και ο πολιτικός λόγος του Μάνου υπήρξαν πάντα τα στοιχεία που με προκαλούσαν να χορογραφήσω ένα έργο του. Τώρα πια ο φόβος έχει φύγει, αλλά το δέος παραμένει. Καθώς πια νιώθω το έργο του ως ένα κομμάτι του ίδιου μου του εαυτού, πλέον νιώθω πιο τολμηρός να το αγγίζω και να το κάνω δική μου χορογραφία».

Η πειθαρχία και η μεθοδικότητα του διευθυντή του Μπαλέτου της ΕΛΣ στηρίζεται στην κλασική του εκπαίδευση στην Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης (παράλληλα πήρε πτυχίο Οικονομικών). Φαίνεται όμως πως υπήρχε πάντα μέσα του κάτι του σπινθηροβόλο, το περιετειώδες (όπως φαίνεται και από τις σύγχρονες χορογραφίες του).

Τον ωθούσε να ορέγεται τον πειραματισμό με τη φόρμα. Επιθύμησε σύντομα να υπερβεί τις νόρμες και τα όρια της τέχνης του. Ξεχώρισε γρήγορα ως ιδρυτής και χορογράφος της ομάδας Χοροθέατρο Οκτάνα. Πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα.

Επίσης, και στις επιτελικές θέσεις όπως ως χορογράφος με το Κρατικό Χοροθεάτρου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (2001/05). Αποδείχθηκε πολύτιμος συνεργάτες αντίστοιχων πρωτοπόρων του θεάτρου (Χουβαρδά, Μαρμαρινό, Παναγιωτόπουλο, Φασουλή…). Στο οποίο αγάπησε και διακρίθηκε αυτόνομος (με μιούζικαλ) στα χνάρια του αγαπημένου Μάνου.

«Στον “Χορό με τη σκιά μου”, την πρώτη μου “αναμέτρηση” με τον Μάνο, αλλά και τον έφηβο εαυτό μου, δημιουργώ τέσσερα διαφορετικά δωμάτια –ένα για κάθε έργο–, με μάτια παράθυρα στον κόσμο που ζούμε ή σε αυτόν που ζει μέσα στη φαντασία μας. Τέσσερις χώροι για να φτιάξει ο κάθε θεατής την προσωπική του μυθολογία».

Πληροφορίες

Στις 27 και τις 29 Ιουλίου 2021 στη σκηνή του Ωδείου Ηρώδου Αττικού

Η παραγωγή υλοποιείται με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Διαβάστε επίσης: Αλεξία Αντσακλή Βαρδινογιάννη: Πώς τίμησε τα δέκα χρόνια Artflyer χαρίζοντάς του εκθεσιακό χώρο

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση