Μπρος-πίσω οι Βρετανοί για τους επαναπατρισμούς μουσειακών έργων – Τροποποίηση νόμου

Σκληραίνουν τη στάση τους οι Βρετανοί όσον αφορά τις επιστροφές-επαναπατρισμούς αντικειμένων από τα μουσεία τους, με μία τροποποίηση στον ισχύοντα νόμο, που περιορίζει το περιθώριο που έχουν τα δημόσια μουσεία για να αντιμετωπίσουν σχετικά αιτήματα.

Συγκεκριμένα το Ηνωμένο Βασίλειο τροποποίησε τον νόμο περί αποκατάστασης, ενώ εξακολουθεί να διατηρεί την απαίτηση να ζητούν τα μουσεία την έγκριση της κυβέρνησης για διεθνείς επιστροφές αντικειμένων.

Ο νόμος, ο οποίος ισχύει από τον Σεπτέμβριο του 2022, έδωσε μεγαλύτερη εξουσία στους διαχειριστές μεγάλων εθνικών μουσείων να επιστρέφουν αντικείμενα, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να προβαίνουν σε επαναπατρισμούς για «ηθικούς» λόγους, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η πολιτική κάποιου μουσείου μπορεί προηγουμένως να ήταν αρνητική.

Σε άλλες περιπτώσεις εξάλλου, που αφορούν λιγότερο πολύτιμα αντικείμενα, οι διαχειριστές δεν θα χρειάζονταν καν την έγκριση της αρμόδιας επιτροπής του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η τελευταία προσθήκη όμως, αποτελεί ένα πισωγύρισμα στην όλη υπόθεση:  Σε μια  επιστολή που απευθύνεται στον επικεφαλής της Επιτροπής Φιλανθρωπίας του Ηνωμένου Βασιλείου Ορλάντο Φρέιζερ -κατατέθηκε δημόσια στις 2 Φεβρουαρίου- ο υπουργός Τεχνών και Κληρονομιάς του Ηνωμένου Βασιλείου, λόρδος Πάρκινσον αναφέρει, ότι θα «αποκλεισθούν» οι αξιώσεις αποκατάστασης για επιστροφές μουσειακών αντικειμένων.

Να σημειωθεί εδώ, ότι ο Στίβεν Πάρκινσον, γνωστός στη χώρα μας, λόγω των τοποθετήσεών του για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο είχε διατυπώσει την άποψη, ότι η Βρετανία θα μπορούσε να δανείσει τα «Ελγίνεια Μάρμαρα» στο Μουσείο της Ακρόπολης, αν η Ελλάδα παραδεχθεί, ότι ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο. Πιο συγκεκριμένα μάλιστα, μιλούσε για ένα αντικείμενο ως δάνειο για τρία χρόνια και υπό την προϋπόθεση της εγγύησης για την επαναφορά του στη Βρετανία.

Η «σωστή διαδικασία»

Στην πρόσφατη ανακοίνωσή του, με ημερομηνία 31 Ιανουαρίου, ο Πάρκινσον λέει, ότι η κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να απαιτεί από τα μουσεία να ζητούν εγκρίσεις σε ορισμένες περιπτώσεις ώστε να είναι βέβαιο, ότι οι διαχειριστές τους έχουν «ακολουθήσει τη σωστή διαδικασία», σε αξιώσεις αποκατάστασης, ακόμη και για αντικείμενα χαμηλής αξίας.

Ο ίδιος μάλιστα εξέφρασε τον στόχο του, που είναι, να διατηρηθεί στο ακέραιο η διαδικασία έγκρισης από την Επιτροπή Φιλανθρωπίας του Ηνωμένου Βασιλείου, υποστηρίζοντας, ότι το τρέχον σύστημα επιτρέπει στα εθνικά μουσεία και τις γκαλερί να παραμείνουν σύμφωνα με τις δικές τους πολιτικές. Αλλά «Η κατάργηση αυτής της παράβλεψης δεν θα ήταν κατάλληλη σε περιπτώσεις αποκατάστασης», όπως αναφέρει στην επιστολή.

Την εποχή που εισήχθη όμως, αυτός ο νόμος του 2022 θεωρήθηκε ως ένδειξη σημαντικής αλλαγής σε ένα πρότυπο έξι δεκαετιών, που περιόριζε δημόσια ιδρύματα, όπως η Tate και το Μουσείο Victoria & Albert να πραγματοποιούν επιστροφές  αντικειμένων σε χώρες, οι οποίες τα είχαν ζητήσει. Σε άλλες περιπτώσεις εξάλλου, αυτά τα νομικά «εμπόδια» χρησιμοποιούνται ως επιχείρημα για την αρνητική στάση των μουσείων σε αιτήματα επιστροφών με μεγάλο παράδειγμα το Βρετανικό Μουσείο για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.

Στην επιστολή πάντως, ο Πάρκινσον ισχυρίστηκε, ότι όταν ψηφίστηκε για πρώτη φορά ο νόμος, οι «δυνητικές συνέπειες» ορισμένων διατάξεων, που  έδωσαν στους διαχειριστές περισσότερη εξουσία για να επιστρέφουν αντικείμενα «δεν έγιναν σαφείς» και δεν συζητήθηκαν επαρκώς στο Κοινοβούλιο.

Διαβάστε επίσης:

Πίνακας των Μπητλς για 1,7 εκατ. δολάρια

Λίνα Μενδώνη:  Έργα 60 εκατομμυρίων ευρώ στο Τατόι – Σώζονται περιβάλλον και μνημεία

Οι «Κύκνοι» που πρόδωσε ο Τρούμαν Καπότε: Όμορφες, πλούσιες, ξεχωριστές