Απολογισμός ΕΚΚ: Το ελληνικό σινεμά γοητεύει τη διεθνή κοινότητα

Το ελληνικό σινεμά φαίνεται να ενίσχυσε τη θέση της διεθνώς κατά τη χρονιά που πέρασε, πάρα την υγειονομική κρίση. Δικαιώθηκε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου που επεδίωξε την εξωστρέφειά του με την τωρινή αλλά και την προηγούμενη σύνθεσή του (με πρόεδρους αντιστοίχως τον Μάρκο Χολέβα και τον Πάνο Λουκάκο).

Τα Μήλα του του Χρήστου Νίκου (με παραγωγό τη Boo Productions και συμπαραγωγό το ΕΚΚ), φαίνεται πως οδεύουν σταθερά στο δρόμο προς τα Όσκαρ. Η πιθανολογία αυτή ενισχύθηκε ύστερα από το φετινό Φεστιβάλ της Βενετίας και την απόφαση της τότε προέδρου Κέιτ Μπλάνσετ να στηρίξει ως εκτελεστική παραγωγός τη συγκεκριμένη ταινία εν όψει της μεγάλης διοργάνωσης. Πρόκειται για την ελληνική πρόταση για το Όσκαρ μη αγγλόφωνης διεθνούς ταινίας.

Μέγαλου μήκους επιτυχίες

Τα Μήλα συμμετείχαν σε οκτώ συνολικά ξένα φεστιβάλ. Στο Φεστιβάλ του Σικάγου η ταινία κέρδισε το βραβείο σεναρίου (από κοινού στον Χρήστο Νίκου και τον Σταύρο Ράπτη). Ακόμη πιο σημαντικό ίσως ότι το φίλμ του Νίκου έχει εξασφαλίσει διανομή (σε αίθουσες ή σε πλατφόρμες) στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία στη Νέα Ζηλανδία και την Ασία.

«Εδώ και χρόνια υπάρχει μια παρεξήγηση ότι ο ελληνικός κινηματογράφος είναι ο φτωχός συγγενής τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας και ότι η εμβέλειά του είναι περιορισμένη και εξαντλείται μέσα στην κλειστή κοινότητά του. Η πραγματική εμβέλεια όμως της ελληνικής ταινίας διαψεύδει τις δοξασίες αυτές και τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η δυναμική των Ελλήνων κινηματογραφιστών αναγνωρίζεται στο εξωτερικό και θέτει τις βάσεις για να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση τους με το ελληνικό κοινό», σημειώνει ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΕΚΚ Μάρκος Χολέβας.

Την τελευταία σαιζόν δέκα εννιά συνολικά ελληνικές παραγωγές μεγάλου μήκους (2019 και 2020), συμμετείχαν σε διεθνή φεστιβάλ του εξωτερικού, με το ΕΚΚ ως συμπαραγωγό ή χρηματικό υποστηρικτή της προώθησής τους: Μήλα (18 φεστιβάλ, 7 βραβεία, διανομή), Μικρά όμορφα άλογα (8 φεστιβάλ, διανομή), Άλυτη (13 φεστιβάλ, διανομή), Η αναζήτηση της Λώρα Ντουράντ (7 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Cosmic Candy (6 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Digger (16 φεστιβάλ, 3 βραβεία, διανομή), Ο ράφτης (4 φεστιβάλ, διανομή), Απόστρατος (4 φεστιβάλ, διανομή), Ντάνιελ 16 (6 φεστιβάλ), Πράσινη θάλασσα (2 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Ελεύθερο θέμα (2 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Πολιορκία στην οδό Λιπέρτη (3 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Η ανάκριση (3 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Το θολάμι (1 φεστιβάλ), Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς (1 φεστιβάλ), Παρί (19 φεστιβάλ, 1 βραβείο, διανομή), Ένας ήσυχος άνθρωπος (3 φεστιβάλ), Sisters apart (16 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Kala Azar (22 φεστιβάλ, 2 βραβεία).

Ας σημειωθεί ωστόσο ότι αν και αυτή τη στιγμή υπάρχουν ανά τον κόσμο χιλιάδες μικρά και μεγάλα φεστιβάλ, ελάχιστα διαθέτουν ειδικό βάρος και επιρροή. Πρέπει κανείς να αξιολογήσει τα στοιχεία αυτά μέσα από αυτό το δεδομένο. Και πάλι όμως, το ελληνικό σινεμά εξακολουθεί να προκαλεί το διεθνές ενδιαφέρον. Εξού και βρήκε τρόπο να εμφιλοχωρήσει στη διεθνή διανομή.

Ελλήνων παραγωγοί και σκηνοθέτες συμμετείχαν επίσης και στις Αγορές των διαφόρων ευρωπαϊκών  φεστιβάλ (εκεί που πραγματοποιούνται σημαντικές ζυμώσεις) όπως και σε διεθνή προγράμματα όπου αναπτύσσονται κινηματογραφικά σχέδια.

Διεθνείς συμπαραγωγές στήριξαν την ελληνική κινηματογραφία: Κατά τη διετία 2019-2020, η χρηματοδότηση από ξένους συμπαραγωγούς σε δέκα κινηματογραφικά έργα μεγάλου μήκους με ελληνική πρωτοβουλία (επτά μυθοπλασίας και τρία ντοκιμαντέρ) ανήλθε σε 3.463.661 ευρώ. Η χρηματοδότηση του ΕΚΚ για τα συγκεκριμένα έργα έφτασε τα 1.043.000 ευρώ.

Φεστιβάλ και διανομείς ανατρέχουν ακόμη και σε παλιότερες ταινίες: Ο γιος της Σοφίας (παραγωγής 2017, βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ Τραϊμπέκα -Tribecca), προσφάτως τιμήθηκε με το νεανικό βραβείο (Young Audience Award) στο διαδικτυακό φεστιβάλ της ARTE και κατόπιν βρήκε διανομή στην πλατφόρμα ArteKino με κοινό σε πενήντα χώρες.

Η μικρή φόρμα

Οι έλληνες σκηνοθέτες συχνά διακρίνονται μέσα από τη μικρή φόρμα για να εξακοντιστούν ύστερα στις ταινίες μεγάλου μήκους -θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι πρόκειται για άτυπη παράδοση. Πριν δύο χρόνια το φιλμ του Βασίλη Κεκάτου  Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς του πήρε το Χρυσός Φοίνικα μικρού μήκους στο κορυφαίο Φεστιβάλ των Καννών. Στο διαγωνιστικό πρόγραμμα στο ίδιο φεστιβάλ συμμετείχε πέρυσι το Motorway 65 της Εύης Καλογηροπούλου.

Στα πιο ειδικά φεστιβάλ για ταινίες μικρού μήκους όπως του Κλερμόν Φεράν,  η ταινία Όλες οι φωτιές η φωτιά του Ευθύμη Kosemund Σανίδη τιμήθηκε με το Μεγάλο Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής. Στη φετινή διοργάνωση (26 Ιανουαρίου έως 6 Φεβρουαρίου) θα συμμετέχει η ταινία Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη του Θανάση Τσιμπίνη.

Η Bella της Θέλγιας Πετράκη πήρε πέρυσι Ειδική Μνεία στο επιδραστικό φεστιβάλ του Όμπερχάουζεν  ενώ το online περιοδικό Close-Up την ανέβασε στην κορυφή της λίστας του με τις καλύτερες ταινίες μικρού μήκους του 2020 (στην ίδια λίστα, σε χαμηλότερη θέση, βρέθηκε και η Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη). Μετά την πρεμιέρα της στη Μόστρα της Βενετίας τον Σεπτέμβριο του 2019, η ταινία Ηλεκτρικός κύκνος της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη περιηγήθηκε σε δεκάδες φεστιβάλ.

Συνολικά δέκα τέσσερις ταινίες μικρού μήκους (2019 και 2020) συμμετείχαν σε φεστιβάλ του εξωτερικού με το ΕΚΚ συμπαραγωγό ή στο ρόλο του οικονομικού υποστηρικτή της προώθησή τους. Η λίστα που ακολουθεί είναι ενδεικτική της φεστιβαλικής διαδρομής τους: Όλες οι φωτιές η φωτιά (31 φεστιβάλ, 3 βραβεία), Bella (14 φεστιβάλ, 3 βραβεία), Ηλεκτρικός κύκνος (55 φεστιβάλ, 18 βραβεία), Πρώτος έρωτας (11 φεστιβάλ, 4 βραβεία), Ρουζ (12 φεστιβάλ), Marie (7 φεστιβάλ, 4 βραβεία), Απόδραση από τον εύθραυστο πλανήτη (4 φεστιβάλ, 1 βραβείο), Hansel (12 φεστιβάλ, 3 βραβεία), Identity (13 φεστιβάλ), Στα βήματά της (1 φεστιβάλ), Motorway 65 (5 φεστιβάλ), Mare Nostrum (11 φεστιβάλ, 2 βραβεία), Route 3 (19 φεστιβάλ), Καρτ Ποστάλ από το τέλος του κόσμου (48 φεστιβάλ, 9 βραβεία).

Οι ταινίες Καρτ Ποστάλ από το τέλος του κόσμου, Index (ανεξάρτητη ελληνο-σουηδική παραγωγή του 2019) και Ο μήνας με τις Κυριακές (επίσης ανεξάρτητη παραγωγή) συμμετέχουν στη διαδικασία ανάδειξης των υποψηφίων για τα Όσκαρ στην κατηγορία της μυθοπλασίας Μικρού Μήκους.

Το ελληνικό ντοκιμαντέρ

Επτά ελληνικά ντοκιμαντέρ (με συμπαραγωγό το ΕΚΚ ή οικονομικό υποστηρικτή της προωθητικής καμπάνιας τους) συμμετείχαν πέρυσι σε διεθνή φεστιβάλ: 1000m2 χρόνου, Les Bus, Εξπρές Σκοπελίτης, Ο τέταρτος χαρακτήρας, Μάρκος, Sundays, Η μεταφορά.

Σχέδια και εργαστήρια

Στις Κάννες ταξίδεψαν πέντε υπό εξέλιξη κινηματογραφικά σχέδια μέσω του προγράμματος Thessaloniki Goes to Cannes για το οποίο συνεργάζονται το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Οι μυθοπλασίες: Dog της Γιάννας Αμερικάνου (υποστηριζόμενη από το ΕΚΚ), Πράσινη θάλασσα της Αγγελικής Αντωνίου (συμπαραγωγή του ΕΚΚ, που ολοκληρώθηκε και ήδη προβλήθηκε σε φεστιβάλ). Τα ντοκιμαντέρ Esperanto του Στρατή Χατζηελενούδα (υποστηριζόμενο από το ΕΚΚ), Made in Vain του Μιχάλη Κλιούμη (υποστηριζόμενο από το ΕΚΚ) και η ελληνο-ισπανική συμπαραγωγή If it’s not OK it’s not the End.

Στο εργαστήριο L’ Atelier της Cinefondation των Καννών επιλέχθηκε η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Σοφίας Εξάρχου Animal και το τουρκικό σχέδιο Balkaya, που έχει συμπαραγωγό την ελληνική Horsefly Films και υποστηρικτή το ΕΚΚ.

Στο σημαντικό εργαστήριο Feature Lab 2020 του Torino Film Lab επιλέχθηκε το σχέδιο Το φως που μένει (πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Ευθύμη Kosemund Σανίδη σε παραγωγή Horsefly Films). Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν κάθε χρόνο δέκα σχέδια ανερχόμενων σκηνοθετών από όλο τον κόσμο.

Στο πρόγραμμα TFL Next του Torino Film Lamb επιλέχθηκε το Souvenir του Θάνου Ψυχογιού (παραγωγής Bad Crowd με την υποστήριξη του ΕΚΚ).

Στο Venice Gap – Financing Market του Φεστιβάλ Βενετίας επιλέχθηκε το Iris της Μυρσίνης Αριστείδου.

Στο ολλανδικό Cinekid Script Lab επιλέχθηκε για πρώτη φορά ελληνικό σχέδιο: Ένα κορίτσι που το λένε Δία του Νίκου Νταγιάντα.

Στο Works in Progress του φεστιβάλ του Σεράγεβο βραβεύτηκαν ο παραγωγός Βασίλης Χρυσανθακόπουλος για το Ευαγγέλιο του Κίμωνα και η Ζακλίν Λέντζου για το σχέδιο της ταινίας Σελήνη, 66 ερωτήσεις. Πρόκειται για μυθοπλασίες μεγάλου μήκους υποστηριζόμενες από το ΕΚΚ.

Στο CineMart του 50ου Διεθνούς Φεστιβάλ του Ρόττερνταμ επιλέχθηκαν το Cora της Εύης Καλογηροπούλου (παραγωγή της Neda Film) και το Novak του Χάρη Λαγκούση (παραγωγή Heretic).

Στο πρόγραμμα First Film First του Ινστιτούτου Goethe αποτελεί διεθνή πρωτοβουλία για την υποστήριξη νέων σκηνοθετών και την ανάπτυξη της πρώτης μεγάλου μήκους ταινία τους. Το ΕΚΚ συμμετέχει ως εταίρος. Σε αυτό το πρόγραμμα επιλέχθηκε το Glory B του Κωνσταντίνου Αντωνόπουλου (παραγωγή της Faliro House).

Το ίδιο σχέδιο θα συμμετέχει σε λίγο καιρό και στο Co-Production Market 2021 της Berlinale. Στο Official Project Selection της Berlinale θα ταξιδέψει επίσης το σχέδιο Αποκλονίστηκε η ψυχή μου του γνωστού Σύλλα Τζουμέρκα (παραγωγή της Homemade Films).