Από το Μουσείο Ακρόπολης στο Παλέρμο – Η θεά Αθηνά ταξιδεύει και ο «Monde» ζητά τα Γλυπτά

Από πεντελικό μάρμαρο με τις πτυχώσεις του πέπλου της να αποδίδονται με εξαιρετική τέχνη και την αιγίδα εγκάρσια στο στήθος αυτή μια «μικρή» Αθηνά του Μουσείου Ακρόπολης ξεκινά εντός των ημερών το ταξίδι της για το Παλέρμο της Σικελίας.

Πρόκειται για την ανταπόδοση της Ελλάδας προς το Αρχαιολογικό Μουσείο Antonino Salinas, το οποίο έχει παραχωρήσει, όπως είναι γνωστό στο Μουσείο Ακρόπολης ένα θραύσμα της ζωφόρου του Παρθενώνα με την μορφή «κατάθεσης», δηλαδή της παραμονής του στην Ελλάδα για μακρύ διάστημα αλλά με την προοπτική της επ΄αόριστον επιστροφής του.

Μία σπουδαία και συμβολική κίνηση της Περιφερειακής Κυβέρνησης της Σικελίας ως αποτέλεσμα των συζητήσεων με την Ελληνική Κυβέρνηση στη βάση ενός εποικοδομητικού διαλόγου για την περαιτέρω ανάπτυξη των πολιτιστικών δεσμών ανάμεσα στις δύο χώρες. Αλλά και «ένα εξαιρετικό παράδειγμα για την οδό που καλούνται να ακολουθήσουν και οι Βρετανοί όσον αφορά τα Γλυπτά του Παρθενώνα», όπως λέει ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης. Την ίδια στιγμή, που η κοινή γνώμη στις χώρες της Δύσης, εκφρασμένη και από τον Τύπο συμπαρατάσσεται με το ελληνικό αίτημα για την επανένωση των Γλυπτών.

Γαλλικό δημοσίευμα

«Ελευθερώστε τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τα φυλακισμένα σε μια σκοτεινή, στενή αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου» είναι ο τίτλος της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde», που έρχεται κι αυτή να ενώσει τη φωνή της με τους «Times » του Λονδίνου, τους «New York Times», τον «Guardian» και άλλους υποστηρικτές μας.

«Όλο και περισσότερες χώρες που κατέχουν θραύσματα του διάσημου ναού της Αθήνας τα επιστρέφουν στο Μουσείο της Ακρόπολης, αλλά το Λονδίνο εξακολουθεί να κωφεύει», αναφέρει το άρθρο του «Monde», που χαρακτηρίζει επιπλέον την Βρετανική Κυβέρνηση ως «κακό μαθητή»!

Όπως τονίζει μάλιστα, αυτό σε αντίθεση με την Σικελία, αναφέροντας, ότι «σε μία συγκινητική τελετή στις 10 Ιανουαρίου, ένα κομμάτι της ζωφόρου του Παρθενώνα, που απεικονίζει το πόδι της Άρτεμης, επέστρεψε στην Αθήνα από το Μουσείο Salinas του Παλέρμο.

«Πριν από την κατασκευή του υπέροχου Μουσείου της Ακρόπολης», αναφέρει το δημοσίευμα «το Βρετανικό Μουσείο θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα διατηρούνταν καλύτερα μέσα σε αυτό. Ωστόσο, μπορεί κανείς να διαπιστώσει σήμερα ότι από τον καθαρισμό τους με αμμωνία και χάλκινη βούρτσα προς τα τέλη της δεκαετίας του 1930, υπό την επίβλεψη των επιτρόπων του Βρετανικού Μουσείου, έχουν υποστεί ζημιές. Και τα τελευταία χρόνια, οι εικόνες παρείσφρησης νερού στην αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου όπου φιλοξενούνται, εντείνουν την ανησυχία για την προοδευτική διάβρωση αυτών των απαράμιλλων Γλυπτών».

Η άφιξη στο Παλέρμο

Το άγαλμα της Αθηνάς, έργο του 5ου π.Χ. αιώνα θα συνοδεύσει, ως είθισται, στην Σικελία ο κ. Σταμπολίδης, ο οποίος άλλωστε έχει στενούς φιλικούς και επιστημονικούς δεσμούς με τους Ιταλούς συναδέλφους του ενώ επισήμως θα παρευρεθεί στην τελετή, που θα γίνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Παλέρμο η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Στο πλαίσιο της επίσκεψής της στο Παλέρμο εξάλλου, η κυρία Μενδώνη θα συναντήσει τον Πρόεδρο της Σικελικής Περιφέρειας Νέλο Μουσουμέτσι και τον Πρόεδρο της Περιφερειακής Σικελικής Συνέλευσης Τζανφράνκο Μιτσικέ.

Όπως υπενθυμίζει ο κ. Σταμπολίδης μιλώντας στο «mononews» η συμφωνία με τις σικελικές αρχές περιλαμβάνει την παραμονή στην Ελλάδα του «θραύσματος Fagan» όπως αποκαλείται, κατ΄αρχάς για οκτώ χρόνια (τέσσερα συν τέσσερα) με εκφρασμένη όμως ήδη την πρόθεση να παραμείνει στην Αθήνα «επ΄αόριστον», κάτι που είχε δηλώσει κατά την τελετή που είχε γίνει στο Μουσείο Ακρόπολης και ο κ. Αλμπέρο Σαμονά Σύμβουλος επί των Πολιτισμικών Αγαθών και της Σικελικής Ταυτότητας. Κοινές δράσεις θα οργανωθούν εξάλλου μεταξύ του Μουσείου Ακρόπολης και του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Μουσείου Σαλίνας του Παλέρμο, όπως συνέδρια, εκθέσεις και επιστημονική έρευνα.

Ως ανταπόδοση της καλής χειρονομίας και όπως έχει ήδη εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για τα πρώτα τέσσερα χρόνια αποστέλλεται στο Μουσείο του Παλέρμο το άγαλμα της Αθηνάς και στη συνέχεια ένα μεγάλο αγγείο της Γεωμετρικής εποχής. Και τα δύο προέρχονται από τις αποθήκες του Μουσείο Ακρόπολης, διευκρινίζει ο κ. Σταμπολίδης –έτσι δεν διαταράσσεται η υπάρχουσα έκθεση– σε κάθε περίπτωση όμως, το καθένα στο είδος του μοναδικά έργα. Να σημειωθεί εξάλλου, ότι είναι η πρώτη φορά, που έργα του Μουσείου Ακρόπολης ταξιδεύουν στη Σικελία για μακροχρόνια έκθεση, κάτι που επισημαίνεται ιδιαίτερα από τις σικελικές αρχές, καθώς τονίζεται ότι «αποτελούν μαρτυρία της ιστορίας της πόλης που έχει σημαδέψει βαθιά, με την τέχνη της, ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό».

Το άγαλμα και το αγγείο

Σύμφωνα με τα στοιχεία, που μας δίνει ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης η Αθηνά μπορεί να είναι ακέφαλη, είναι όμως εξαιρετικής τέχνης. Σήμερα σώζεται σε ύψος 60 εκατοστών, επομένως αν το άγαλμα ήταν ολόκληρο θα έφθανε το 1,30 μέτρο. Έχει γίνει μάλιστα ένας σχεδιασμός που αποδίδει το έργο στην πλήρη του μορφή.

Η θεά παριστάνεται φορώντας τον πέπλο της, με ζώνη στη μέση και τον χαρακτηριστικό «κόλπο» δηλαδή την αναδίπλωση του ρούχου. Φέρει μια στενή αιγίδα λοξά στο στήθος, αρχικά διακοσμημένη με γοργόνιον, το οποίο όμως τώρα απουσιάζει. Στηρίζει το βάρος του σώματός της στο δεξί της πόδι, και με το αριστερό της χέρι πιθανότατα κρατούσε δόρυ. Θα πρέπει επίσης στο κεφάλι να έφερε την περικεφαλαία της. Γενικά η εύκαμπτη στάση του σώματός της και η απόδοση του ρούχου της προσδιορίζουν την χρονολογία της δημιουργίας του αγάλματος στο τελευταίο τέταρτο του 5ου π.Χ. αιώνα.

Ο αμφορέας που έχει επιλεγεί εξάλλου, είναι χαρακτηριστικό προϊόν των αθηναϊκών κεραμικών εργαστηρίων και χρονολογείται περίπου στα 800-760 π.Χ. Μια περίοδο δηλαδή, που σηματοδοτεί την ανάδειξη της Αθήνας ανάμεσα στις άλλες πόλεις-κράτη της Ελλάδας, πριν όμως αρχίσει ο ελληνικός αποικισμός της Σικελίας. Ακέραιος και με ύψος 41,5 εκατοστά είναι συγκεκριμένα ένας ταφικός αμφορέας, που είχε βρεθεί το 1961 σε τάφο, ο οποίος είχε ανασκαφεί στις νότιες πλαγιές της Ακρόπολης. Το σχήμα του είναι τυπικό της εποχής με ωοειδές σώμα και ψηλό, πλατύ λαιμό που τελειώνει με το χείλος γυρισμένο προς τα έξω ενώ έχει και δύο μικρές, κάθετες λαβές στον ώμο. Όσον αφορά τη διακόσμησή του, που είναι ως επί το πλείστον με μαύρη βαφή, περιλαμβάνει έναν μαίανδρο στο λαιμό και ευθυγραμμισμένα τρίγωνα στο σώμα.

Διαβάστε επίσης:

Το θαύμα του αρχαίου δράματος στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Έκθεση του Νίκου Καλτσά

Έθιμα, δρώμενα και ιστορικά καφέ στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας